Maliye Politikası 1

Yanıt Açıklaması: Vergi temelli gelirler politikası: Vergi sisteminin parasal ücret artışlarını sınırlandırmak üzere kullanılmasını öngören bir politikadır. Vergi temelli gelirler politikası, devletin belirli bir fiyat ve ücret düzeyini gösterge olarak belirlemesi ve bu değeri geçmeyen ücret ve fiyat artışları yapan firmalara vergisel avantajlar sağlayarak onları ödüllendiren, gösterge değerini aşan fiyat ve ücret artışı yapan firmaların ise vergisel yükümlülüklerini artırarak onları cezalandıran bir vergi politikası izlemektir. Vergi temelli gelir politikasını savunanlar bu politikanın, fiyatlar üzerinde sıkı bir kontrole gerek kalmaksızın, ekonomide enflasyonu azaltabileceğini ve büyümeyi olumlu etkileyebileceğini ileri sürmektedirler.

Yanıt Açıklaması: 1970’li yıllarda ortaya çıkan stagflasyon olgusu ile birlikte bu sorunu gidermek üzere pek çok alternatif politika yaklaşımları geliştirilmiştir. Her yaklaşımın kendine özgü sınırlılıkları ve üstünlükleri bulunmakla beraber henüz hiç bir yaklaşım, sorunu gidermeye yetecek yeterlilikte değerlendirilememektedir. Esasında stagflasyon olgusuna bağlı olarak makro temelli çözümlerden ziyade mikro temelli yaklaşımlar, seçici politika alternatifleri gibi yaklaşımların gelişimi ve uygulanmalarına bağlı olarak başarılı bulunup bulunmadıkları fırsatını da sağlaması açısından önemli görülmektedir. Stagflasyonla mücadele yöntemleri genel anlamda mikro tabanlı çeşitli yaklaşımları içermektedir. Bunlar arasında, gelirler politikası, vergi temelli gelirler politikası, indeksleme, üretim teşvikleri ve toplam arz, sektörel ve bölgesel politikalar sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi doğal işsizlik oranında iken reel ücret sabittir. Böyle bir durumda eğer enflasyon olursa işçiler ücret artışı talep ederek satın alma gücündeki azalmayı önlemek isterler. İşsizliği azaltmak üzere uygulanan bir genişletici politika durumunda artan talep nedeni ile firmalar ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarını işçilerin beklentilerinden daha fazla yükseltebilirler. Yüksek fiyatlar nedeni ile oluşan yüksek hasılat firmaları eski ücret düzeyinden geçerli iş gücü talep etmeye sevk eder. Kısa dönemde, işçiler ücret hadlerinin yükseldiğini sanarak bu talebe yanıt verirler. Bu durumda işsizlik oranı doğal işsizlik oranının altına inebilir. Uzun dönemde, işçiler fiyat artışının ücret artışından fazla olması nedeni ile reel ücretlerinin azaldığını anlayarak iş gücü arzını azaltmakta ve ücret artış oranının fiyat artış oranı ile hareket etmesini talep etmede ısrarlı olurlar. Dolayısı ile reel ücret düzeyi doğal işsizlik oranında tekrar dengesini bulur. Görüldüğü gibi işçi ve firmaların beklentileri dikkate alındığında işsizlik oranı doğal işsizlik oranına dönmekte ve reel ücret değişmemektedir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yapısal enflasyon, gelişmekte olan ülkelerde nitelikli eleman, sermaye ve ham madde kıtlıkları nedeniyle üretimin düşük olmasına bağlı olarak ortaya çıkan fiyat artışlarıdır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir şekilde üretim maliyetleri arttığında bunun fiyatlar genel düzeyinde sürekli artışlara neden olabilmesi için toplam talebin de yeteri kadar güçlü olması gerekmektedir. Aksi durumda maliyet artışları fiyatlarda bir kerelik ayarlama yapılmasıyla sonuçlanacaktır. Benzer bir şekilde, fiyatların bir şekilde artmış olması ücret artışı taleplerini de beraberinde getirecek, artan ücretler üretimin daha maliyetli olmasına neden olarak fiyatların daha da artması sonucunu doğuracaktır. Ücret ve fiyatların bu şekilde birbirini beslemesi olgusu ücret-fiyat spirali olarak adlandırılmaktadır. Diğer bir ifadeyle ücret ya da fiyatlardaki bir artışın diğerini de uyararak enflasyona neden olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Enflasyonist dönemlerde vergilerin tarh ve tahsil arasındaki sürenin uzaması nedeniyle vergi gelirlerinin reel değerinin azalması durumuna tanzi etkisi adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmekte olan ülkelerde o ülkelere özgü koşullardan kaynaklanan sermaye yetersizliği ya da döviz yetersizliği nedeniyle hammadde ya da ara mal ithalatının yapılamaması ve üretim düzeyinin düşük olması nedeniyle oluşan fiyat artışlarına Yapısal enflasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Devlet borçlanmasının anti-enflasyonist olması için alınan borcun harcanmaması gerekmektedir. Aksi durumda yalnızca harcamayı yapan kesim değişecektir.

Yanıt Açıklaması: Friedman ve Phelps, tam bilgi ile donanımlı işçiler ile firmaların kararlarını reel ücret düzeyini dikkate alarak oluşturacaklarını ileri sürmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Talep enflasyonu: Toplam talebin artması sonucu olarak fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artıştır. Bunlardan talep enflasyonu, toplam talebin toplam arzdan büyük olmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Özellikle devletin para arzını artırmasına bağlı olan talep artışı fiyatlar genel düzeyinin artmasına neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu kavramı ilk defa İngiliz Parlamenter Iain Macleod 1965 yılında kullanmıştır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ücretlerin ve enerji maliyetlerinin artışı maliyet enflasyonuna neden olur. Devletin para arzını artırmasına bağlı olan talep artışı fiyatlar genel düzeyinin artmasına neden olmakta; bu da talep enflasyonunun nedeni olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşsizlik oranı ile enflasyon oranı arasındaki değişim oranını gösteren kısa dönem Phillips eğrisi Sabit enflasyon beklentisi varsayımı altında savunulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Post Keynesyenler ise enflasyonu sınıfsal bir çatışmanın sonucu olarak görme eğilimindedir. Buna göre işçilerle kapitalistler arasında milli gelirin bölüşümüne yönelik bir çatışma söz konusudur: İşçiler kendi durumlarını iyileştirmek için ücret artışları talep ederlerken, kapitalistler de ücret artışları nedeniyle kâr paylarının azalmasını engellemek için ürettikleri malların fiyatlarını artırma eğiliminde olacaktır. Gelir bölüşümü savaşının sonucu ise enflasyon olmaktadır. Bu nedenle ücret ve fiyatların oluşumunun denetlenmesi, yani gelirler politikası uygulanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: John Maynard Keynes, tarafsız maliye anlayışının terk edilmesini ve müdahaleci bir devlet anlayışı ile devletin ekonomiye müdahale etmesini önermiştir.

Yanıt Açıklaması: Monetarist görüşün kurucusu olarak kabul edilen Milton Friedman’dır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fiyatlara doğrudan müdahale eden gelirler politikası, fiyat artışlarını sınırlamak için vergi sistemini kullanılmasını öngören vergi temelli gelirler politikası, sektörel ve bölgesel mikro politikalar ve üretimi teşvik eden politikalar stagflasyonla mücadele politikaları olarak sayılabilir. Stagflasyonla mücadelede geleneksel mali araçlar ile makro düzeydeki politikaların ise çözüm olmadığı ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Laffer eğrisi: Vergi oranları ile vergi hasılatı arasındaki ilişkiyi gösteren bir eğridir.

Yanıt Açıklaması: İradi maliye politikasının temel özelliği bir ekonomide istikrarı sağlamak için alınması gerekli bu önlemlerin maliye politikasını yürütmekle yetkili siyasi karar birimlerinin takdirine dayanmasıdır. Yani, bir ekonomide talebi yönlendirmek veya istikrar sağlamak amacıyla siyasal otoritenin iradi kararlar almasıdır. Bu bağlamda, talep yetersizliği, enflasyon, işsizlik gibi sorunların ortaya çıkması hâlinde, bu sorunların çözümüne yönelik olarak ekonomik paketler hazırlanarak karara bağlanır. Bu kararlar bazen yasama organı tarafından alınabileceği gibi bazen de yürütme organı tarafından alınır.

Yanıt Açıklaması: Çağdaş Keynesyen ekonomistler, Keynesyen bakış açısı ile bir yandan stagflasyon sorununu ortaya çıkaran faktörlerin neler olduğu ve oluşan stagflasyon sorununun çözüm arayışlarını, bir yandan da kendilerine yöneltilen eleştirileri açıklamak üzere geliştirdikleri yaklaşımda, stagflasyonun gerekçesini talep yönlü ve arz yönlü şokların ekonomiyi sürekli olarak etkilemesi görüşüne ve ücret ve fiyatların aşağıya doğru esnek olmaması ya da rijit olduğu varsayımına dayandırarak açıklamaktadırlar.