Maliye Politikası 1

Yanıt Açıklaması: Enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak yükselmesidir. Burada iki nokta önemlidir: Ekonomideki bütün fiyatların yükselmesi ve bu yükselişin bir seferlik olmaması. Bir ekonomide değişen arz ve talep koşullarına göre bazı malların fiyatı değişebilmektedir. Ancak enflasyondan bahsedebilmek için tüm fiyatların artması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyonun oluşumunda fiyat ve ücretlerin artışı temel faktörler arasında gösterildiğinden hareketle fiyat ve ücret artışlarının kontrolü düşünülebilir. Gelirler politikası ile ücret ve fiyat artışlarına bağlı oluşan gelirlere müdahale anlaşılmaktadır. Gelirler politikası, kamu harcama ve gelirleri dışında toplam talebi ve toplam arzı etkileyen değişkenler üzerinde çeşitli kontrolleri içermektedir. Diğer bir deyişle gelirler politikası, bir ekonomideki enflasyonun oluşumuna etki eden faktörleri ortadan kaldırmaya ya da sınırlandırmaya yönelik uygulanması düşünülen önlemleri içermektedir. Gelirler politikası kapsamında, enflasyonu oluşturan ve artıran faktörleri ortadan kaldırmak ya da etkilerini en aza indirmek üzere en hafifen başlayarak oldukça sert, çeşitli önlemler söz konusudur. En hafif önlem ücret ve fiyat artış eğilimi içinde olan firmaları ikna etmektir. İkinci olarak geliştirilen çeşitli göstergeler ile onların gönüllü olarak fiyat ve ücret artışına gitmelerini engellemektir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kısa dönem Phillips eğrisi yüksek enflasyonla mücadelede yürütülen daraltıcı politikalar ile enflasyon oranı düşürülebilir. Ancak daraltıcı politikaların  etkisi ile işsizlik oranı artar. Kısa dönem Phillips eğrisi iki oran arasındaki ters yönlü ilişkiyi göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon sorunu enflasyon, işsizlik ve istikrarsız büyüme sorunlarının karması şeklinde ifade edilebilir. Bu nedenle, stagflasyon, yüksek enflasyonun, atıl üretim kapasitesinin, yaygın işsizliğin, yetersiz büyümenin birlikte yaşandığı bir ekonomik istikrarsızlık sorunu olarak tanımlanabilir. Bu tanım içinde yer alan sorunların birbirleri ile olan ilişkileri, ekonomik düşünce anlayışlarının geliştirdikleri açıklamalar ve çözüm önerileri bu ünitenin devamında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon: Bir ekonomide yaygın işsizlik ile beraber yüksek enflasyonun yaşandığı bir ekonomik istikrarsızlıktır.

Yanıt Açıklaması: Basit Keynesyen milli gelir modelinde gayri safi milli hasılanın parasal değeri (Y), bir ekonomideki toplam mal ve hizmet talebinin parasal değerine eşittir. Bu da, makroekonomi derslerinden bilindiği gibi harcama cinsinden gayri safi milli hasılaya denk düşer. Bir ekonomide üretilen mal ve hizmetler, ya hane halkı tarafından tüketim amacıyla satın alınır (C) ya da firmalar tarafından yatırım amacıyla satın alınır (I). Bunların dışında kamu sektörü de bu mal ve hizmetleri kamu hizmeti vermek veya kamu yatırımı yapmak amacıyla satın alır (G). Dışa kapalı bir ekonomide Y cebirsel olarak aşağıdaki şekilde ifade edilir: Y = C + I + G.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyonla mücadele yöntemleri genel anlamda mikro tabanlı çeşitli yaklaşımları içermektedir. Bunlar arasında, gelirler politikası, vergi temelli gelirler politikası, indeksleme, üretim teşvikleri ve toplam arz, sektörel ve bölgesel politikalar sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon: Bir ekonomide yaygın işsizlik ile beraber yüksek enflasyonun yaşandığı bir ekonomik istikrarsızlıktır. Bu kavramı, Paul Samuelson’un “durgunluk döneminde artan enflasyon” anlamında kullanmasının etkisi ile birlikte, stagflasyon ekonomi yazınında yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Stagflasyonu tanımlamak ve daha iyi analiz edebilmek için enflasyon, işsizlik ve ekonomik büyüme kavramları üzerinde  durmak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Monetarist görüşün kurucusu olarak kabul edilen Milton Friedman’dır.

Yanıt Açıklaması: Doğal işsizlik oranı, enflasyonun olmadığı işsizlik oranı olarak kabul edildiğinde, kısa dönem Phillips eğrisinin yatay ekseni kestiği noktada oluşan işsizlik oranı doğal işsizlik oranı olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Monetarist görüşün kurucusu olarak kabul edilen Milton Friedman ve bu okulun oluşumuna da katkı sağlayan Edmund Strother Phelps, birbirlerinden ayrı olarak yaptıkları araştırmalarında Phillips eğrisinin enflasyon beklentisinin sabit olduğu varsayımı koşuluyla geçerli olduğunu belirtmişlerdir, soru kökünde yer alan çıkarsamaya ulaşmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik büyüme kısaca bir ekonomide ortaya çıkan reel gelir artışı olarak tanımlanabilir. Bir ekonomide işsizliğin yaygınlaşması üretimin yavaşlaması sonucunu doğurabilir. Üretimin azalması, şüphesiz ki ekonomik büyümeyi de yavaşlatır.İngilizcede durgunluk anlamına gelen "stagnation" ve enflasyon anlamına gelen "inflation" kavramlarını birleşmesi ile oluşmuş stagflasyon, bir ekonomide yaygın işsizlik ile beraber yüksek enflasyonun yaşandığı bir ekonomik istikrarsızlıktır.

Yanıt Açıklaması: Gelir vergisi ve dolaylı vergilerin aksine, servet vergilerinin enflasyonla mücadele açısından etkinliği çok daha azdır. Hem servet vergilerinin tabanının dar olması hem de bu vergilerin toplam talep artışını yakından izlememesi nedeniyle enflasyonla mücadele açısından etkin değildir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon, kavram olarak iki kelimenin birleşiminden oluşmuştur. Bu kavramı ilk defa İngiliz Parlamenter Iain Macleod 1965 yılında kullanmıştır. İngilizce durgunluk anlamına gelen “stagnation” ve enflasyon anlamına gelen “inflation” kavramlarını birleştiren ve “stagflation” olarak kavramlaştıran Macleod, 1965 yılında İngiliz ekonomisinde ortaya çıkan enflasyon ile birlikte yaygın işsizlikten kaynaklanan durgunluğu ifade etmek istemiştir.

Yanıt Açıklaması: Vergi temelli gelirler politikası uygulama alanı bulamamamıştır. Bu politikanın uygulanabilirliği konusunda bazı engellerin mevcut olduğu söylenebilir. Bu tür bir politika, örneğin, toplu sözleşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle sendikalar bu politikayı kabul etmezler.

Yanıt Açıklaması: Post keynezyenler enflasyonu sınıfsal bir çatışmanın sonucu olarak görmektedirler. Bu düşünceye göre işçilerle kapitalistler arasında milli gelirin bölüşümüne yönelik bir çatışma vardır: işçiler kendi durumlarını iyileştirmek için ücret artışları talep ederlerken, kapitalistler de ücret artışları nedeniyle kar paylarının azalmasını engellemek için ürettikleri malların fiyatlarını artırma eğilimine girerler.

Yanıt Açıklaması: Devletin transfer harcamalarının etkisi mal ve hizmet alımına yönelik harcamalarından daha düşüktür. Devletin tüketim, personei, yatırım ve altyapı harcamaları mal ve hizmet alımına yönelik harcamalar arasında olup, çarpan değerlerinin farklılığından dolayı, etkileri transfer harcamalarından daha büyüktür.

Yanıt Açıklaması: Enflasyonist dönemlerde kamu gelirlerini, özellikle de vergi gelirlerini artırmak, kişilerin elinde daha az harcanabilir gelirin kalması nedeniyle tüketim ve yatırım harcamalarını azaltacak; dolayısıyla enflasyonist baskı azalacaktır. Bilindiği gibi bir vergi sistemi tek bir vergiden değil, çeşitli vergilerin bileşiminden oluşmaktadır. Bu nedenle farklı vergilerin enflasyonla mücadele açısından etkileri de farklı olacaktır. Bu nedenle her bir verginin etkisi ayrı ayrı incelenecektir. Kamu borçlanması da kamu kesimine harcama yapabilme gücü verme açısından bir çeşit gelir olarak kabul edilebilir. Kamu borçlanması aynı zamanda özel kesimden kamu kesimine bir satın alma gücü transferi anlamına geldiği için toplam talebi kısmak amacıyla da kullanılabilir. Dolayısıyla kamu borçlanması konusu da enflasyonla mücadele açısından ele alınabilir. Transfer harcamaları enflasyonla mücadelede kullanılan kamu harcamalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Anti-enflasyonist maliye politikası, temelde Keynesyen çerçeveye dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ücret-fiyat spirali: Ücret ya da fiyatlardaki bir artışın diğerini de uyararak enflasyona neden olmasıdır. Örneğin, fiyat artışları ücret artışlarına yol açacak, bu durum ise üretim maliyetlerini artırarak tekrar fiyatları artıracaktır. Fiyatların bir şekilde artmış olması ücret artışı taleplerini de beraberinde getirecek, artan ücretler üretimin daha maliyetli olmasına neden olarak fiyatların daha da artması sonucunu doğuracaktır. Ücret ve fiyatların bu şekilde birbirini beslemesi olgusu ücret-fiyat spirali olarak adlandırılmaktadır.