Devlet Borçları

Yanıt Açıklaması: Devlet iç borçlanmasında borcun sağlandığı en önemli kaynak bankalardır. Özellikle ekonominin durgun olduğu ve bankalarda kredi işlemlerinin az olduğu zamanlarda kamu borçlanması bankalar tarafından tercih edilmektedir. Devlet borçlanma senetlerine duyulan güven ve likiditeye çevrilme olanaklarının kolay olması nedeniyle bankalar devlete önemli ölçüde borç vermektedir. Devlet, borçlanma ihtiyacının önemli bir kısmını bankalardan karşıladığı gibi bazen kanunlarla bu paraların belirli bir kısmının devlete ödünç verilmesini zorunlu da koşabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Devlet borçları ile özel borçlar arasında temel bazı farklılıklar bulunmaktadır. Devletin borçlanmasının özel borçlanmalardan ayrıldığı başlıca noktalar söyle sıralanabilir (Bkz. Şekil 1.5): Devlet borçlanmaları kamusal ihtiyaçların giderilmesi amacıyla yapılır. Borçlu taraf devlet veya bir diğerkamu kuruluşudur. Borçlanmada maliyet ve kârlılık gibi amaçlar göz önüne alınmaz. Temel amaç topluma hizmettir ve toplumun ihtiyaçlarını gidererek toplumsal refaha bir katkıda bulunmaktadır. Özel borçlanmalar ise özel ihtiyaçların giderilmesine yöneliktir. Özel borçlanmalarda kâr amacı da güdülebilir. Devlet borçlanmaları büyük miktarlarda olur. Özel borçlanmaların miktarı ise genellikle sınırlıdır. Devlet borçlarının vadesi özel borçların vadesi ile karşılaştırılamayacak kadar uzun olabilir. Devlet borçlarının zorunlu veya yarı zorunlu bir biçimde alınabilmesine karşılık özel borçlarda böyle bir durum söz konusu değildir. Özel borçlanmalarda gönüllülük esastır. Özel borçlarda borç alan kişiler borcunu belirli bir süre sonunda geri ödemekle yükümlüdür. Aksidurumda borç veren yasal yollara başvurarak hakkını arayabilir. Devletten alacaklı olanların bu konuda devleti borcunu ödemesi için sıkıştırmaları, devletin iflası için karar almaları veya icra yoluna başvurmaları mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Kamu borç stokunun belirlenmesinde kamu borcuna dâhil edilecek kurumsal birimlerin belirlenmesi kadar, borç olarak tanımlanan finansal yükümlülüklerin tanımının yapılması ve kapsamının çizilmesi de önemlidir. Kılavuzda borçlanma araçları; gelecekte bir veya birden fazla tarihte borçludan kreditöre faiz ve/veya anapara ödemesi zorunluluğu yaratan mali hak iddiası olarak tanımlanmakta ve aşağıdaki şekilde listelenmektedir: • Özel çekim hakkı (SDR) • Para ve mevduat • Borçlanma senetleri • Krediler • Sigorta, emeklilik planları ve garantili planlar • Diğer borçlar

Yanıt Açıklaması: Dış borçlar bir ülkenin, belli bir süre sonunda anapara ve faizini geri ödemek koşuluyla, yabancı ülkelerden sağladığı kaynaklardır. Dış borçların borç ve faiz ödemeleri de döviz ile yapılmaktadır. Döviz birikiminin teşvik ettiği ithalat, ara ve yatırım malları ithalatı şeklinde ise dış borçlanma ekonomik büyüme sürecine de katkı sağlamış olacaktır. Ülkeler dış borçlanmaya birçok nedenle başvurabilmektedir. Bu nedenler; bütçe açıkları ve dış açıkların giderilmesi, savunma harcamalarındaki veya olağanüstü harcamalardaki (savaş, deprem vs.) artışlar, yatırımları karşılayacak yurtiçi tasarruf düzeyinin düşük olması, vadesi gelen ve ödenemeyen borçlar, devletin dövize ihtiyaç duyması, milli gelirin ve gelir dağılımın iyileştirilmesi olarak sıralanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dış Borç Servisi / İhracat: Bu oran bir ülkenin mal ve hizmet ihracatı gelirlerinin ne kadarının borç servisi ödemelerine ayrıldığını ifade eder. Bu oran bir ülkenin borç ödeme kapasitesinin değerlendirilmesinde önemli bir göstergedir. Dünya Bankası ve IMF kriterlerine göre, bu oranın %30’u aşması hâlinde ülke dış borçlanmaya sınır getirmelidir.

Yanıt Açıklaması: İç borçlanma senetlerinin vadeye göre yapılan sınıflandırmasında vadesi vadesi 1 yıldan kısa olan senetlere hazine bonosu adı verilmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde finansal alanda bankaların geleneksel olarak baskın bir konumu bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genişletilmiş Kredi İmkânı: Genişletilmiş fon imkânının düşük gelirli ülkeler için karşılığı olan kredi türüdür. Bu imkân da uzun süreli ödemeler dengesi yaşayan ülkeler için orta vadeli bir destek mekanizmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde 01.01.2006 tarihinden itibaren ihraç edilen DİBS’ten elde edilen faiz gelirleri ve alım satım kazançları üzerinden yapılmakta olan yüzde 15’lik tevkifat oranı, 27.9.2010 tarih ve 2010/926 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 1.10.2010 tarihinden geçerli olmak üzere tam ve dar mükellef gerçek kişiler için yüzde 10 olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Özel çekme hakları: IMF tarafından meydana getirilmiş uluslararası bir rezerv birimidir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde de Merkez Bankasının temel görevi olan fiyat istikrarını sağlamak ve bu doğrultuda para politikalarını bağımsız olarak yürütebilmek amacıyla çelişen kısa vadeli avans uygulaması, 1994 yılından başlayarak kademeli olarak sınırlandırılmış, 25.04.2001 tarihli Merkez Bankası Kanunu ile yürürlükten tamamen kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Finansman türlerine göre dış borçlar; kalkınma kredileri, teknik yardımlar, bağışlar, savunma kredileri şeklinde dörde ayrılabilmektedir. Kalkınma kredileri; proje-program kredileri, serbest kredilerbağlı krediler, satıcı kredileri, borç ertelemeleri ve röfinansman kredileri şeklinde sınıflandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Bir devletin başka bir devlete kredi vermesi şeklinde gerçekleşen dış borçlanma, iki yanlı kredi olarak tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: İç borçlanmada vadelerin kısa oluşmasının nedenleri olarak; • ekonomideki güven bunalımları, • uzun vadeli fon arz eden kurumların var olmaması ya da yetersiz oluşu, • gelir seviyesinin düşüklüğü, • etkin ikincil piyasaların olmayışı, • enflasyon sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: İtfa yöntemi  bir ihraç yöntemi değildir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Devlet iç borçlanmasının kaynaklarını özel kişi ve kuruluşlar, bankalar, Merkez Bankası, sosyal güvenlik kuruluşları ve sigorta şirketleri oluşturmaktadır. IMF, dış borçlanma kaynakları arasındadır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Maddi Olmayan Sermaye Patent hakkı, şerefiye ve imtiyazlık gibi elle tutulup gözle görülmeyen sermaye unsurlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Devlet iç borçlanmasında borcun sağlandığı en önemli kaynak bankalardır. Bankalar genel olarak ellerinde bulunan fazla rezervleri devlet borçlanma kağıtlarına yatırmaktadır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kaydi Para:  Bankalar tarafından kredi işlemleri sonucunda yaratılan ve üzerine çek yazılabilen vadesiz mevduat şeklindeki paraya verilen addır.

Yanıt Açıklaması: 1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı Devleti’nin dış borçlarından payına düşeni, taksitlerini aksatmadan ödeyerek ancak 1954 yılında tasfiye etmiştir.