Uluslararası Kamu Maliyesi

Yanıt Açıklaması: Devletin ekonomik etkinliğinin sınırlandırılmasına yönelik yaklaşımının en uç noktası ise ‘Anayasal iktisat kuramı’dır. Kuramın kurucusu Buchanan’a göre bu sınırlamanın gerekçesi, Keynesyen açık bütçe politikasının seçmenler ve seçilen- lerin davranışları nedeniyle bütçe açıkları ve enflasyona neden olarak nihai olarak kamu kesimi başarısızlığı ile sonuçlanacağı savıdır. Bunun önlenmesi için kamu bütçesi uygulama kurallarının anayasalara koyulacak hükümlerle kontrol altına alınması önerilir.

Yanıt Açıklaması: Biyolojik çeşitliliğin korunması, sera gazı emisyonunun azaltılması, bulaşıcı hastalıkların önlemesi gibi uluslararası kamu mallarının üretiminin finansmanı için önemli miktarda ulusal kamusal kaynak kullanılmaktadır. Ancak bu miktarın tam olarak ne kadar olduğu bilinmemektedir. Yine de bu konuda yapılmış bazı tahminler vardır. Bir tahmine göre uluslararası kamu malları için tüm dünyada yapılan ulusal kamusal harcama miktarı 6 trilyon dolardır. Aynı tahmine göre bu harcamanın 5 trilyon dolarının gelişmiş ülkeler, 1 trilyon dolarının ise gelişmekte olan ülkeler tarafından yapıldığı ve ulusal düzeydeki harcamaların toplam tutarının, uluslararası düzeydeki harcamalar toplamından 200 kat daha fazla olduğu ileri sürülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası vergileme konusunda James Tobin (1972) de bir öneri ortaya atmıştır. Tobin vergisi olarak anılan bu öneriye göre yabancı para işlemlerine uluslararası bir vergi konulabilir. Bu verginin amacı, spekülatif sermaye akımlarını önlemek ve ulusal para politikalarını desteklemek olmalıdır. Tobin’e göre istikrar için en iyi çözüm ortak kur, para ve maliye politikalarıdır. Dolayısıyla bu öneri bir ekonomik entegrasyon önerisi olarak da değerlendirilmiştir. Günümüzde en çok tartışılan uluslararası vergi önerisi Tobin vergisidir. 2000 yılı için yapılan bir hesaplamada verginin % 0,1 oranında uygulanması durumunda 132 milyar dolar gelir getireceği tahmin edilmiştir. 2010 yılı için yapılan bir hesaplamaya göre ise % 0,005 gibi düşük bir oranda uygulanacak küresel bir Tobin vergisi tahmini olarak yıllık 40 milyar dolar gelir yaratacaktır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası düzenin ve kalkınmanın sürdürülmesi ve de uluslararası kamu malı üreten uluslararası örgütlerin desteklenmesi için uluslararası vergilerin konulması gerektiği görüşü 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu görüşü ilk ortaya koyan yazar olarak James Lorimer gösterilmektedir. Lorimer, “Uluslararası Hukuk Sisteminin Temel Problemi (1884)” adlı eserinde uluslararası bir hükümetin kurulmasını önermiş ve bu hükümetin harcamalarının, her devletin vatandaşlarına uygulayacağı uluslararası bir vergiyle finanse edilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: UNEP'in iç yönetim yapısı da zaman içerisinde artan sorumluluklarına bağlı olarak değişim göstermiş olup UNEP bugün 7 birimi aracılığıyla faaliyetlerini yü­rütmektedir. Erken Uyarı ve Değerlendirme Birimi Çevre Hukuku ve Sözleşmeleri Birimi,Teknoloji, Sanayi ve Ekonomi Birimi,Bölgesel İş birliği Birimi,Çevre Politikasının Uygulanması Birimi,İletişim ve Enformasyon Birimi ve küresel çevre fonu birimidir.

Yanıt Açıklaması: Kürselleşme sürecinde uluslararası kamu mallarının ortaya çıkmasında bazı faktörlerin önemli rolü vardır. Bu faktörler arasında şunlar bulunmaktadır: U¨lkelerin dışa açıklık derecesi Uluslararası finansal piyasaların durgunluk riskleri İklim değişikliği riski Küresel gelir dağılımı eşitsizliğinden kaynaklanan riskler C¸ok uluslu şirketlerin ve küresel sermayenin yayılma gücü

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat, piyasa aksaklıkları yönüyle kurumların tam olarak var olmadığını kabul ederek devlet etkinliğini bu çerçevede tanımlamıştır. Piyasa başarısızlıklarının varlığı ‘görünmez el’in makul fiyat oluşumu ve kaynakların etkili bir biçimde tahsis edilmesine engeldir. Kuram, ‘görünmez el’in en azından dört alanda yetersiz olduğunu kabul eder. Bunlar; serbest piyasa sisteminin istikrarsızlığı, oligopol ve tekellerin varlığı, kamusal malların varlığı ve dışsallıklardır.

Yanıt Açıklaması: IMF ile istikrar programı uygulayan ülkelerde ise devletin yatırım harcamaları ile birlikte ilk kesintiye uğrayan kalem sosyal harcamalardır. Böylelikle Neoliberal yaklaşıma uygun olarak devletin kamu harcama büyüklüğünün ifade ettiği eko- nomideki payı küçültülürken, bu yarı kamusal mal ve hizmet alanlarının metalaş- tırılarak özel sektör üretim ve birikim alanlarına dönüştürülmesi sağlanmaktadır. U¨retken sektörler, küresel üretim ağları ile düşük emek maliyeti olan bölgelere ula- şabilir oldukça emeğin yeniden üretiminde bu hizmetlerin önemi azalırken sağlık gibi hizmetlerin özel kesimce sunulması bugün daha ka^rlıdır.

Yanıt Açıklaması: Tam kamu malının özelliklerini taşımayan mallar, yarı kamusal mal,  karma mal ve erdemli mallar olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme süreci ile ilgili iktisadi ve toplumsal sorunlar, dev­letlerin ulus ölçeğini aşan düzenlemeler yapmasını ve düzenlemelere katılmasını gerektirmiştir. Bu bağlamda, uluslararası kamu maliyesi konusunda ilk çalışmalar Musgrave tarafından dünyadaki gelir dağılımı eşitsizliğine ilişkin yapılmıştır

Yanıt Açıklaması: Dünya barışının sağlanması ve korun- ması hizmetleri BM’nin küresel düzeyde gerçekleştirdiği önemli faaliyetlerden biridir. BM, ilk Barışı Koruma Operasyonunu (BKO) 1948 yılında gerçekleştirmiştir. Bu anlamda sorunları çözme konusunda 60 yıldan fazla bir deneyime sahiptir.

Yanıt Açıklaması: BM Güvenlik Konseyi BKO misyonlarını ve buradaki sorumlulukları tanımlar. Yeni bir barış misyonunun oluşturulması Güvenlik Konseyi’nin mevcut 15 üye ülkesinin dokuz tanesinin BKO lehinde oy kullanması ile gerçekleşir. Ancak, 5 daimi üyeden herhangi biri -Çin, Fransa, Rusya Federasyonu, İngiltere veya Amerika Birleşik Devletleri- öneriye karşı çıkarsa öneri reddedilir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme sürecinde sermaye faktörünü vergilemede zorluk, emek üzerinde vergi yükünün artmasına neden olmuş, dolaysız vergiler içinde kurumlar vergilerinin payı azalırken özellikle emek gelirleri üzerindeki vergiler (bordro vergileri) gelir vergisi hasılatının önemli bir kısmını oluşturmuştur. Diğer yandan dolaylı vergiler, vergi sisteminde temel ağırlığı oluşturmuş, dolaylı vergi hasılatı özellikle gelişmekte olan bir çok ülkede ortalama olarak toplam vergi gelirlerinin % 60’ını geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: BM’de 17 Haziran 1992’de Güvenlik Konseyi’ne sunulan bu rapor, uluslararası barışın sağlanmasını dört ana kavram çerçevesinde ele almaktadır. Bunlar sırasıyla “çatışma önleyici diplomasi” (preventive diplomacy), “barışı oluşturma” (peace making), “barışı koruma” (peace keeping) ve “çatışma sonrası barışı inşa etme” (post-conşict peace-building) kavramlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Başlıca uluslararası vergi önerileri ve bunların uygulanması durumunda yaratacakları gelir miktarları tablo 4.2’de verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kamu mallarının etkin sunumunu önemli ölçüde etkileyen faktörlerden birinci­si bedavacılık sorunudur. Çevre kirliliğinin azaltılması konusunda herhangi bir ül­kenin ulusal düzeyde gerçekleştireceği faaliyetler, bütün ülkelere fayda sağlaya­caktır. Ancak, maliyet sadece faaliyeti gerçekleştiren ülkeye yüklenmiş olacaktır. Her ülke, uluslararası kamu mallarını diğer ülkelerin üretmesini tercih edecektir. Sonuç olarak, üretim olması gereken düzeyin çok altında gerçekleşecekti

Yanıt Açıklaması: BM, ilk Barışı Koruma Operasyonunu (BKO) 1948 yılında gerçekleştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası kamu kötüleri daha çok ortak mülkiyet konusu olan alanlardan kaynaklanmaktadır. Bu alanlarda ortaya çıkan olumsuz dışsallıklar pek çok ülkeyi birlikte ancak farklı derecelerde etkileyebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Rezerv dilimi politikaları: Ödemeler dengesi sorunlarıyla karşılaşan üye ülkeler, IMF’deki kotalarının konvertibl paralarla ödenmiş kısmını derhâl ve hiçbir koşula bağlı olmaksızın kullanabilirler. Buna rezerv dilimi politikaları çerçevesinde kullanım adı verilmektedir

Yanıt Açıklaması: Küresel kamu malı tüm insanlara, kuşaklara evrensel olarak yayılacak faydaları, şimdi veya gelecekte herhangi bir nüfus grubunu veya kuşağı ayırmaksızın birden fazla ülke grubuna yayılan niteliklere sahip mallardır.