Uluslararası Kamu Maliyesi

Yanıt Açıklaması: Vergi rekabeti, vergi uyumlaştırmasından ya da vergi koordinasyonundan farklı bir kavramdır. Vergi uyumlaştırmasında devletler, efektif vergi oranlarını birbirlerine eşitlerken mali bağımsızlıklarını kaybetmektedirler. (Efektif Vergi Oranı: Ödenen verginin istisna ve muafiyetlerden önceki vergilendirilebilir matraha bölünmesiyle hesaplanan orandır.)

Yanıt Açıklaması: Gayri maddi hak bedellerinin vergilendirilmesi ile ilgili hükümler OECD Model Vergi Anlaşması’nın 12. maddesinde yer almaktadır. Model Anlaşma’nın 12. Maddesinin 2. Paragrafında edebî, sanatsal veya bilimsel her türlü telif hakkının, patentin, markanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yöntemin kullanımı veya kullanım hakkı karşılığında veya sınai, ticari veya bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikimi karşılığında yapılan her türlü ödeme gayri maddi hak bedeli olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yatırım faaliyetlerini birden fazla ülkede sürdüren ve üretimle ilgili kararları bir merkezden alan ve çeşitli yollarla yavru şirketlerin kararlarını etkileyebilen şirketlere uluslararası şirket denir.

Yanıt Açıklaması: 1980 yılında Brandt Komisyonu olarak da bilinen Uluslararası Kalkınma Bağımsız Komisyonu bu konuda ortaya konan görüşleri derli toplu ve açık bir biçimde ifade etmiştir. Komisyon çalışmalarının ve onu izleyen yazarların temel amacı, uluslararası maliyenin vergileme yönüne ilişkin olarak entelektüel bir temel oluşturmak olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda uluslararası vergilemenin iki temel amaca yönelmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Bu amaçlar; a. Kuzey-Güney ülkeleri arasındaki farkı azaltacak yeniden dağılım politikalarının başarılabilmesini sağlamak, b. Küresel düzenin tamamına ilişkin örgütsel altyapının finansmanı olarak belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tiebout Modelinde vergi rekabeti sayesinde kamu harcamalarının son birim faydası, bu harcamalar için gerekli girdinin son birim maliyetine eşitlenmektedir. Kamu hizmetleri, herkesten eşit tutarda alınan yerel vergilerle finanse edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Matrahtan indirim, mahsup ve istisna yöntemleri en çok başvurulan tek taraflı yöntemlerdendir. Bunlar dışında indirilmiş oran uygulamaları gibi yöntemlere de başvurulabilir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası çifte vergilendirme hukuksal çifte vergilendirme ve ekonomik çifte vergilendirme olmak üzere iki şekilde ortaya çıkabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İki devletin bir gelir unsurunu farklı değerlendirmesi ya da sınıflandırması ve sonuçta da farklı uygulamaya  gitmesi sonucu ortaya çıkan uyuşmazlık türü gelirin özelliklerinden kaynaklanan çatışmalar kapsamına girer.

Yanıt Açıklaması: “Kâr payı” kavramının kapsamı Model Vergi Anlaşması’nın 10.maddesinin 3.paragrafında aşağıdaki gibi belirtilmiştir; Hisse senetlerinden elde edilen gelirler, intifa senetlerinden veya intifa haklarından elde edilen gelirler, maden paylarından elde edilen gelirler, kurucu hisse senetlerinden elde edilen gelirler, alacak niteliğinde olmayıp kazanca katılmayı sağlayan diğer haklardan elde edilen gelirler, ülkenin ulusal hukuk sistemine göre hisse senetlerinden elde edilen gelirle aynı muameleyi gören gelirler.

Yanıt Açıklaması: Bunlar dışında, OECD Model Vergi Anlaşması’nın 5. maddesinin 3. paragrafına göre inşaat şantiyelerinin, yapım ya da kurma projelerinin faaliyetlerinin 12 ayı geçmesi durumunda bu yerler daimî iş yeri sayılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Devletlerin vergilendirme yetkilerini belirlemede kullandıkları farklı ölçütlerden kaynaklanmaktadır. Bilindi­ği üzere vergilendirme yetkisi, bir devletin ülkesi üzerindeki egemenliğine daya­narak vergi alma konusunda sahip olduğu hukuki ve fiilî gücüdür. Devlet vergi­lendirme yetkisini kullanırken kaynak, ikamet ya da uyrukluk ölçütüne göre ver­gilendirme yetkisinin sınırlarını belirleyebilir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukuksal çifte vergilendirme unsurları aşağıdaki gibi sıralanabilir: İki ya da daha fazla devlet (ya da vergilendirme yetkisine sahip yerel idare), Aynı vergi yükümlüsü, Aynı vergi konusu, Aynı vergilendirme dönemi, Aynı ya da benzer vergiler.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası çifte vergilendirme ile mücadelede tek taraşı yöntemlerde devletler vergilendirme yetkilerinden tek taraşı olarak vazgeçmektedirler. Tek taraşı yöntemlerde esas olarak ülkenin ekonomi politikalarının etkileri gözlenir. Örneğin, sermaye ihraç eden gelişmiş ülkeler, uluslararası şirketlerinin yabancı ülkelerde elde ettiği kurum kazançlarını yurtiçinde vergiden istisna tutarak bu şirketlerin rekabet güçlerinin arttırmasını sağlarlar. Matrahtan indirim, mahsup ve istisna yön temleri en çok başvurulan tek taraşı yöntemlerdendir. Bunlar dışında da indirilmiş oran uygulamaları gibi yöntemlere de başvurulabilir.

Yanıt Açıklaması: Rezerv dilimi politikaları: O¨demeler dengesi sorunlarıyla karşılaşan üye ülkeler, IMF’deki kotalarının konvertibl paralarla ödenmiş kısmını derha^l ve hiçbir koşula bağlı olmaksızın kullanabilirler. Buna rezerv dilimi politikaları çerçevesinde kullanım adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı yıllarında Milletler Cemiyeti’nin kuruluşu uluslararası vergileme tartışmalarında yeni bir aşamayı temsil etmektedir. Temel amacı savaşı önlemek olan bu örgütün finansmanı da başlangıçta fayda ilkesine göre yapılmış ancak sonradan ödeme gücü ilkesine yakın hâle getirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Vergi cenneti ülkeler, çoğunlukla verginin olmadığı ya da düşük oranda uygulandığı, küçük ve doğal kaynakları sınırlı olduğundan finansal hizmetler ve portföy yatırımları açısından cazibe ortamı sağlamaya çalışan ülkelerdir. Vergi cennetleri, vergi ödememe ya da daha az vergi ödeme önerisiyle diğer ülkelerin birey ve kurumlarını kendi ülkelerinde yatırım yapmaya davet etmektedirler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda buharlı gemi ve demir yolu taşımacılığının başlaması ile iletişim alanında yaşanan tekno­lojik gelişmeler küresel etkileşimin boyutlarını arttırmıştır. 20. yüzyılda kara yolu araçları ve hava yolu taşımacılığı daha hızlı ve ucuz hâle getirmiştir. Ayrıca İnter­net teknolojisi ve cep telefonu iletişimindeki gelişmeler küreselleşmenin etkinliği­ni arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gelirlerini vergilendirme hakkı kural olarak kâr paylarının vergilendirilmesi ile ilgili 10. maddede olduğu gibi ikamet devlete bırakılmıştır. Ancak faiz gelirinin elde edildiği kaynak devlet, faiz gelirinin gayrisafi tutarının %10’unu geçmemek üzere vergilendirme hakkına sahiptir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet vergilendirme yetkisini kullanırken kaynak, ikamet ya da uyrukluk ölçütüne göre vergilendirme yetkisinin sınırlarını belirleyebilir.

Yanıt Açıklaması: Vergi Arbitrajı: Ülkelerin vergi sistemlerindeki farklılıklar sonucunda ortaya çıkar ve yükümlülerin daha az vergi ödemeleri sonucunu doğurur.