Devlet Bütçesi

Yanıt Açıklaması: Son zamanlarda ortaya çıkan ve burada belirtilmesi gereken bir diğer bütçe sistemi yeni performans bütçe sistemidir. Yeni performans bütçeleme sisteminde kamu kurumları, kendi programlarını oluşturmakta, bu programlara yönelik performansları belirlemekte daha sonra bütçe tekliflerini hazırlamaktadır. Geleneksel performans bütçeleme sistemi, daha önce de tartışıldığı gibi, doğrudan çıktılara ve faaliyetlere göre hazırlanmaktadır. Ancak bu çıktılar kamunun var olma nedenleri ile her zaman örtüşmeyebilir. Yeni performans bütçe kamu kurumlarının faaliyetlerinin sonuçlarına bakar ve ona göre değerlendirir. Performans ölçümlerine geleneksel performans bütçede gösterilen ilgi, bu yeni sistemde de devam etmektedir. Ancak eski ölçüler doğrudan çıktılara odaklı iken yeni sisteme sonuç odaklıdır.

Yanıt Açıklaması: 14.07.1789’da gerçekleşen Büyük Fransız İhtilali ile birlikte derebeylerin, kilisenin sahip olduğu vergileme yetki ve ayrıcalıkları kaldırılmış ve kurucu meclis tarafından hazırlanan İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi’nde “… kamu gücünün sürdürülmesi ve idare giderleri için ortak bir vergi alınması zorunlu olup, bu vergi bütün yurttaşlara adil biçimde dağıtılmalıdır... bütün yurttaşların kendileri ya da temsilcileri aracılığı ile ortak verginin gerekliliğini saptamak, buna serbest biçimde rıza göstermek, kullanılmasını izlemek, miktarını, matrahını, tarh usulünü belirleme hakkı vardır ...” ilkeleri yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçenekleri, sıfır esaslı bütçelemenin üstün yanları arasında yer alır. B seçeneğinde belirtilen, "dairelerin, faaliyetlerine uymayan karar birimleri ve performans ölçüleri geliştirilebilmesi" ise bir dezavantajdır. Bunun sonucunda, ölçülen performanslar, dairenin amaçları ile çelişebilir.

Yanıt Açıklaması: Bütçe sürecinin belirli yasal çerçevede yürütülmesi ise hukuki niteliğini vurgulamaktadır. Daha sonraları gelişen müdahaleci devlet, sosyal devlet anlayışıyla bütçenin ekonomik niteliği de kazandığını görmekteyiz. Özellikle bütçenin, var olan sınırlı kaynaklarla insanların ve toplumların gereksinmelerini karşılayabilmeye çalışması ve ekonomiye yön verip ekonomik istikrarsızlıkları gidermeye çalışması ekonomik özelliği ön plana çıkarmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Klasik bütçe ilkeleri Fritz Neumark tarafından sınıflandırılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yeni performans bütçe kamu kurumlarının faaliyetlerinin sonuçlarına bakar ve ona göre değerlendirmesi yeni performans bütçe sistemenin geliştirilip uygulanmasında çıkan sorunlar arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bütçe, en basit olarak gelir giderleri gösteren bir dokümandır. • Bütçe, gelecekte devletin harcayacağı paralarla toplayacağı gelirlerin tahmindir. • Bütçe, kaynaklarla amaçlara ulaşmak için bir araçtır. • Bütçe, Fiyat etiketli bir hedef sınıflamasıdır. • Bütçe, kaynakların sınırlı olması ve ihtiyaçların sonsuz olması nedeniyle alternatif hizmetler arasında tercih yapma mekanizmasıdır. • Bütçe, tercihlerin amaçlara ulaşmak üzere koordine edilmesi anlamında bir plandır. • Bütçe, amaçlara nasıl ulaşılacağını gösteren ayrıntılı bilgi içeriyorsa bir çalışma planıdır. • Bütçe, yürütme organı ile halk arasında yapılan bir sözleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Klasik Bütçe Kuramı: Devletin normal gelirleri olan vergi, harç, resim, mülk ve teşebbüs gelirleri temel kaynaktır. Kamu harcamalarını finanse etmek için borçlan maya başvurulması kabul edilmemektedir. Bu yaklaşım da bütçe denkliğini asıl amaçtır. Görüldüğü gibi soruda klasik bütçe kuramının tanımı yapılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği üzere gelir dağılımı türleri oldukça çeşitlidir: bireysel gelir dağılımı, sektörel gelir dağılımı, bölgesel gelir dağılımı gibi. Devlet bütçeleri aracılığıyla siyasi irade isterse bütün gelir dağılımı türlerinde bir iyileşme sağlayabilir. Topladığı vergiler, verdiği hizmetler, harcadığı paralarla gelir dağılımında adaleti sağlaması oldukça kolaydır.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası, bütçe ve devlet giderleri konusunda da açık ve kesin hükümler öngörmüştür. Bu hükümlere göre: “Devlet malları bütçe dışı harcanamaz”; “Bütçe Kanunu’nun geçerliliği bir yıldır”; “Kesin Hesap Kanunu, ilişkin olduğu yıl bütçesinin hesap dönemi içinde elde edilen gelirlerle, gene o yılki ödemelerin gerçekleşmiş tutarını gösterir kanundur.

Yanıt Açıklaması: PPBS’i kamu hizmetlerinin fonksiyonel sınıflandırılmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bütçelemede klasik bütçe anlayışının esası ilk kez Fransa'da ortaya konulmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bütçe sürecinin belirli yasal çerçevede yürütülmesi hukuki niteliğini vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihinde ilk bütçelerin yapılma nedeni, devletin hangi hizmetleri yapacağını ve bu hizmetlere halkın katkısının ne olacağını belirlemek arzusudur. Bu nedenle de bütçenin ortaya çıkışının temel nedeni “siyasal”dır. Siyasi rejimlerin en yaygını olan demokrasilerin gelişmesinde de bütçelerin etkisi çok fazladır. Temsili demokrasilerde parlamentolar, halkın isteklerini ve ihtiyaçlarını ortaya koyar. Hükümetler de halkın bu isteklerini bütçe aracılığıyla gerçekleştirmeyi amaç edinmiş siyasal bir organdır. Hükümetler politikalarını bürokrasiye uygulatarak halkın isteklerini karşılamış olmaktadır. Hükümetlerin siyasi tercihlerinin parlamentolar aracılığıyla onaylanması ve uygulanması bütçenin siyasi işlevini açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 3’üncü maddesinin f bendine göre bütçe “belirli bir dönemdeki gelir ve giderlerin tahmini ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konan belgeyi” ifade etmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bütçeleme sistemleri içerisinde en basit olanı “lump-sum” veya “torba bütçe” olarak bilinen sistemdir.

Yanıt Açıklaması: Vergide yükümlü rızasının aranması Fransa’da geleneksel bir ilkeydi. Fakat yavaş yavaş bu ilkeden sapılmış ve krallar keyfi vergiler koymayı alışkanlık edinmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Çağdaş anlamıyla kamu bütçelerinin yapılmasına Restorasyon döneminde, 1816’da başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Büyük Özgürlük Şartı Sonrası Dönem Haklar Bildirgesi Sonrası Dönem

Yanıt Açıklaması: Bütçelemede klasik bütçe anlayışının esası ilk kez Fransa’da ortaya konulmuş ve birçok ülke Fransız bütçe hukukunun temel, esaslarından hareket ederek klasik bütçe uygulamasına başlamıştır.