Devlet Bütçesi

Yanıt Açıklaması: Yargıya dayalı yöntem, kamu hizmetleri ve kamu programları hakkında yeterli bilgi ve deneyimin olmadığı durum da kullanılır. Örneğin daha önce devlet tarafından hiç verilmeyen e-devlet uygulamalarıyla ilgili harcama tahminlerinde kullanılır. Elbette aynı gerekçelerle bazı yeni gelir kaynaklarının tahmininde de kullanılmaktadır. Örneğin yeni uygulamaya konulan bir vergi kanunun gelir tahmininde kullanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Köy bütçesi muhtarın başkanlığında ihtiyar meclisi tarafından hazırlanır. Daha sonra hazırlanan bu bütçe onaylanmak üzere bağlı oldukları ilçe veya ile gönderirler. Vali veya kaymakam onaylamadan önce bütçe üzerinde değişiklikler yapabilir veya yaptırabilir. Bütçenin uygulayıcısı muhtardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Verimlilik bir programda kullanılan girdi çıktı ilişkisidir. Verimlik genellikle bu girdi çıktı ilişkisinde programın sonuçları ve etkileriyle dikkate alınmaz. Ayakkabı fabrikasında ilave bir işçi (girdi) ayakkabı üretimini 5 birim arttırmış ise o işçinin verimliliği 5’tir.

Yanıt Açıklaması: Daha önce de belirttiğimiz gibi 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla bütçenin parlamento da görüşülme süreciyle ilgili de çok ciddi değişiklikler içeren yasal düzenlemeler yapılmıştır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Merkezi Yönetim Bütçe Kanun teklifi Cumhurbaşkanı tarafından TBMM’ye sunulacak ve parlamento da görüşülme süreci bu şekilde başlamış olacaktır. Yani yeni uygulama da daha önce Bakanlar Kurulu’na ait olan bütçe kanunu teklifi yetkisi, Cumhurbaşkanı’na devredilmektedir. Yeni uygulama göre, Meclis bütçede değişiklik yapma hakkına sahipken artık bu haktan mahrum kalacaktır. Ayrıca, “Plan ve Bütçe Komisyonu” adı değiştirilerek “Bütçe Komisyonu” olmuştur. Bütçe, Cumhurbaşkanı ‘Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Teklifi’ olarak sunacaktır. “Bütçe Komisyonu” üye sayısı siyasi partilerin güçleri oranında belirlenecektir. Üye sayısı artırılabilir ya da azaltılabilecektir. Danışma Kurulu önerisiyle Genel Kurul’da oylanacak. Sonuç olarak, yeni düzenleme de Bütçe Komisyonu ve Genel Kurul’daki oylamaların daha önemli olacağını ve Meclis’te oluşacak üye sayısına bağlı bir milletvekilinin devamsızlığının bile önemli olabileceğini söyleyebiliriz. Yeni uygulama da Meclis’in bütçeyi onaylamaması halinde ise “geçici bütçe kanunu” çıkalacaktır. Geçici bütçe kanununun da çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanıması söz konuş olacaktır. Bu uygulama da Meclis’in bütçe üzerindeki etkisi de bir azalam olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: PPBS’nin temel özelliklerinin biri, planlamaya dayalı olmasıdır. Devletin fonksiyonlarının uzun vadeli belirlenmesi ve bunların ışığı altında programların, bütçelerin şekillenmesi temel amaçtır. PPBS planlamaya çok daha fazla oran verirken, program bütçede planlama ya hiç yoktur ya da sistematik değildir.

Yanıt Açıklaması: Bütçelemede klasik bütçe anlayışının esası ilk kez Fransa’da ortaya konulmuş ve birçok ülke Fransız bütçe hukukunun temel, esaslarından hareket ederek klasik bütçe uygulamasına başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bütçe ilkeleri ile ilgili değişik sınıflandırmalara ve açıklamalara rastlanmaktadır. Başlıca klasik bütçe ilkeleri genellik, yıllık olma, teklik, açıklık, doğruluk, samimiyet, denklik, önceden izin alma, giderlerin öncelikle, bölümler itibariyle oylanması ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenlik kuruluşlarının giderlerinin esas olarak topladıkları primler ve plasman gelirleri ile finanse edilmeleri gerekirken bu durum gerçekleşmemekte, konsolide bütçeden yapılan transferlere ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Klasik bütçeleme sistemi, devletin örgüt yapısına dayalı ödenek tahsis eder. Bütçeler örgüt yapısı içerisindeki kuruluşlar bazında yapılmaktadır. Bu nedenle klasik bütçelemeye örgüt bütçesi de denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Parlamentonun çalışma dönemi kasım ayında başladığı için, bütçe görüşmeleri ancak Şubat sonunda bitebiliyordu. Ancak, bu da yatırım harcamalarının bahar mevsimiyle başlamasında gecikmelere neden olup ekonomik sorunlar çıkarıyordu. İnşaat döneminin genellikle Şubatta başlaması fakat bütçenin daha sonra yürürlüğe girmesi ve gerekli işlemlerin zaman alması yatırımları olumsuz etkiliyor ve gecikmelere neden oluyordu. Başka bir sakınca da, bütçe yasasına hazırlanma döneminin yaz yani tatil aylarına rastlaması sonucu gerekli çalışmalar ilgili kuruluşlarda etkin biçimde yapılamamaktaydı. Bu sakıncaları ortadan kaldırmak üzere 1983 yılında mali yılbaşı 1 Ocak tarihine alınmıştır. Ülkemizde mali yıl 1 Ocak’ta başlar. 31 Aralık’ta ise sona erer. Ülkemizde mali yıl 1983 yılına kadar Mart ayında başlıyordu. Takip eden yılda 12 aylık süre bittiğinde de sona ererdi. 1983 yılından sonra ülkemizde mali yıl 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasında yapılmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma süreci şu şekildedir: Cumhurbaşkanı tarafından hazırlanan bütçe en geç eylül ayının ilk haftası sonuna kadar kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde görüşülüp onaylanan Orta Vadeli Program’ın (OVP) Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla başlayacaktır

Yanıt Açıklaması: Şıklarda ifade edilen tüm analizler niceliksel iken stratejik analiz nitelikseldir. Stratejik analize örnek olarak senaryo yazma gösterilebilir. Senaryo yazma gelecekteki olası olayların spekülatif değerlendirmelerini yapar ve bunlara göre analizleri farklılaştırır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Strateji ve Bütçe Başkanlığının harcamacı kuruluşlar tarafından gönderilen bütçe tekliflerini inceleme de, bütçe hazırlıklarına esas olacak teknik, ilke ve usullere uygunluğunu sağlamada asıl rolü üstlendiğini söyleyebiliriz. Ayrıca, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, ödenek, gelir ve nakit rakamlarını toplayıp bunları harcama politikaları açısından değerlendirecek başkanlık olarak görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Kamu Sermayeli Kuruluş ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün bazı görev ve yetkileri şunlardır: a. Kamu iktisadi teşebbüsleri ile ilgili olarak hazine pay sahipliğinin gerektirdiği her türlü işlemi yapmak, b. Hazine ile kamu iktisadi teşebbüsleri ilişkisini kurmak, bu kuruluşların yıllık genel yatırım ve finansman programlarını hazırlamak ve Cumhurbaşkanının onayına sunmak, uygulamasını izlemek ve yıl içinde ortaya çıkacak gelişmelere göre programda gerekli değişiklikleri yapmak, c. Kamu iktisadi teşebbüslerinin faaliyetlerinin kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülmesini takip etmek,

Yanıt Açıklaması: Kesin hesap kanun teklifinin ekinde bazı belge ve bilgilerin olması gerekmektedir. Bunlar: • Genel mizan, • Bütçe gelirleri kesin hesap cetveli ve açıklaması, • Bütçe giderleri kesin hesap cetvelleri ve açıklaması, • Bütçe gelir ve giderlerinin iller ve idareler itibarıyla dağılımı, • Devlet borçları ve Hazine garantilerine ilişkin cetveller, • Yılı içerisinde silinen kamu alacakları cetveli, • Mal yönetim hesabı icmal cetvelleri, • Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından gerekli görülen diğer belgelerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: OVP ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle hedef açık ve borçlanma durumu, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve cumhurbaşkanı tarafından onaylanan Orta Vadeli Mali Plan, en geç 15 Eylül’e kadar Resmi Gazete’de yayımlanacaktır.

Yanıt Açıklaması: Kamu tüzel kişiliğinin bütçe yaparken tüm gelir ve giderlerini tek bir bütçe içinde toplamasına birlik ilkesi veya teklik ilkesi denir.

Yanıt Açıklaması: İtalyan ekonomist ve istatistikçisi Corrado Gini tarafından geliştirilen bu katsayı veya toplanma oranı 0 ile 1 arasında çıkan ondalık bir değerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de 1983 yılında mali yılbaşı 1 Ocak tarihe alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 5018 sayılı Yasa’nın 12. maddesi Genel Bütçeli İdareleri şöyle tanımlamaktadır; “Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanun’a ekli (I) sayılı cetvel de yer alan kamu idarelerinin bütçesidir.”