Genel Vergi Hukuku

Yanıt Açıklaması: Genel vergi hukuku, bu hukuk dalının tümüne ilişkin ve bütün vergilerde uygulanacak temel ilkeler ve kurallar, vergi hukuku ilişkisinin niteliği, vergi borcunun doğması ve sona ermesi, vergi ödevine ilişkin kurallara aykırı davranışlar ve bunlara uygulanacak müeyyideler/yaptırımlar, vergilendirme alanında ortaya çıkan anlaşmazlıklar/uyuşmazlıklar ve bunların çözüm yollarını kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Af, genel anlamda, bir kişinin kusurunun bağışlanması demektir. Vergi affı denildiğinde genel olarak vergi kanunlarına aykırı hareket edenlere uygulanan idari ve hukuki yaptırımların ortadan kaldırılması anlaşılmaktadır. Anayasamızın TBMM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 87. maddesinde yasama organının genel ve özel af ilanlarına karar vermeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Vergi afları farklı niteliklere sahip olabilir, birçoğu sadece vergi cezalarını kapsarken kimisi sadece belirli türde vergiler için geçerli olabilir; kimisi gecikme zamlarını ve hatta verginin aslını kapsayabilmektedir. Vergi aflarının çıkartılması siyasi, ekonomik, idari ve teknik nedenlere dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çifte vergileme; mükellefi, konusu, vergilendirme dönemi ve türü aynı olan vergilemenin birden fazla meydana gelmesini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Mevzuat değişikliği önerilerinde bulunmak

Yanıt Açıklaması: Yansıtılan Vergiler:  Bu tip vergilere örnek olarak katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk devleti, insan haklarına saygılı ve bu hakları koruyan, adaletli bir hukuk düzeni kuran ve bunu sürdürmekle kendini yükümlü sayan, bütün işlem ve eylemleri yargı denetimine bağlı olan devlettir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarıyla ilgili temel belgelerde insan haklarının korunmasının yanı sıra vergilendirmeye yönelik düzenlemelerin de olduğu görülmektedir. Bu nedenle mükellef haklarının gelişimi incelendiğinde Magna Carta’dan İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine kadar birçok belgede devletlerin vergilendirme yetkisine saygı duyulmakla beraber, bu yetkinin keyfi olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mükellef memnuniyetini ölçmek ve değerlendirmek Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığının görevleri arasındadır. Doğru cevap A şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Türk vergi hukukunda vergilendirme sırasında mükelleflerin yararlanabilecekleri haklar şu şekilde ele alınabilir: Beyannamelerini ihtirazı kayıtla verme hakkı Pişmanlık ve ıslahtan yararlanma hakkı Zamanaşımından yararlanma hakkı Mücbir sebep ve zor durum imkânlarından yararlanma hakkı

Yanıt Açıklaması: Pozitif statü hakları (isteme hakları), sağlık hakkı, öğrenim hakkı, çalışma hakkı, sosyal güvenlik hakkı gibi vatandaşa devletten olumlu bir davranış, bir hizmet ve yardım isteme imka^nı tanıyan ve devlete sosyal alanda belirli ödevler ve görevler yükleyen haklardır. Bu hakların çoğunluğu sosyal devlet anlayışına bağlı olarak, sosyal ve ekonomik alana ilişkindir. Anayasada bu bölüm “sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler” başlığı altında düzenlendiğinden, bu haklara “sosyal haklar” da denir.

Yanıt Açıklaması: Kanunların uygulandığı yerin, yani kanunların hangi coğrafi sınırlar dâhilinde uygulanabileceğinin bilinmesi, kanunların uygulanması bakımından büyük önem taşımaktadır. Kanunların yer bakımından uygulanması konusunda iki ana ilke benimsenmektedir. Bunlardan birincisi, kanunların mülkîliği (ülkeselliği) ilkesidir. Bu ilkeye göre, her devletin kanunları o devletin ülkesinde, kural olarak, vatandaş ya da yabancı herkese ve bütün hukuki işlemlere uygulanmaktadır. Kanunların yer bakımından uygulanması konusunda benimsenen ikinci ilke ise kanunların şahsîliği (kişiselliği) ilkesidir. Bu ilkeye göre, kişi nereye giderse gitsin, tâbiiyetinde (uyruğunda) bulunduğu devletin kanunlarına bağlıdır

Yanıt Açıklaması: VUK m. 11’de vergi kanunlarının öngördüğü belli durumlarda, yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar vergi sorumlusu olarak kabul edilmiştir. Vergi kesenlerin sorumluluğu olarak adlandırılan bu duruma örnek olarak Gelir Vergisi Kanunu m. 94 verilebilir. Bu madde uyarınca kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri,  sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler belli ödemeleri nakden veya hesaben yaptıkları sırada, lehine ödeme yapılanın gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Buna göre bir limited şirket, ücretli çalışanına yapacağı maaş ödemesinden, gelir vergisini kesmek ve vergi dairesine beyan ederek ödemek zorundadır. Görüldüğü üzere bu örnekte ücretli vergi yükümlüsüyken limited şirket vergi sorumlusudur. Limited şirket yükümlünün hem maddi vergi ödevini hem de şekli vergi ödevini yerine getirir.

Yanıt Açıklaması: Mükellef haklarını düzenleyen temel kaynaklar; anayasa, kanun ve uluslararası anlaşma veya sözleşmelerdir.

Yanıt Açıklaması: Vergi yönetimi konusunda yetkili ve görevli bakanlık 2017 anayasa değişikliği sonrası Hazine ve Maliye Bakanlığı olmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Vergi yükümlüsünün ödevi, maddi ve şekli ödevler bütününden oluşabileceği gibi, sadece şekli ya da sadece maddi ödevden de ibaret olabilir. Gerçekten bazı durumlarda vergi yükümlüsünün yalnızca şekli ödevleri bulunmaktadır. Söz gelimi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 85’inci maddesinin 2’nci fıkrasına göre tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbapları, ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile yıllık beyanname vermekle mükelleftirler. Benzer hükümler Gider Vergileri Kanunu’nun 47’nci maddesinin e bendi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin 3’üncü fıkrasında da yer almaktadır. Görüldüğü üzere, burada belirtilen yükümlülerin vergi borcu ödevi (maddi ödev) bulunmamasına rağmen şekli bir ödev olan beyanname verme ödevi bulunmaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun 160’ıncı maddesinde düzenlenen “işi bırakma”yı bildirme ödevi de yükümlünün yalnızca şekli ödevli olmasının vergi mevzuatımızdaki örneklerinden biridir. Vergi yasaları uyarınca vergi yükümlülerinin bazı durumlarda sadece vergi borcu ödevi ile yükümlendirildiği, bu ödev dışında hiçbir şekli ödevinin bulunmadığı durumlar da söz konusu olabilmektedir. Örneğin, Harçlar Kanunu’na göre yükümlülerin maddi ödevleri dışında herhangi bir şekli ödevi bulunmamaktadır. Yine VUK’nun 10’uncu maddesinde belirtilen küçükler ve kısıtlılar yalnız maddi ödevi olan vergi yükümlüleridir. Zira, bu yükümlülerin şekli ödevleri, duruma göre, veli, vasi veya kayyım tarafından yerine getirilir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi alma hakkı İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi tarafından karara bağlanan ve mükellefler açısından sonuç doğuran haklardan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Türk vergi hukukunda vergilendirme sırasında mükelleflerin yararlanabilecekleri haklar şu şekilde ele alınabilir: Beyannamelerini ihtirazı kayıtla verme hakkı, pişmanlık ve ıslahtan yararlanma hakkı, zamanaşımından yararlanma hakkı,  mücbir sebep ve zor durum imkânlarından yararlanma hakkı.

Yanıt Açıklaması: Mükellef haklarının gelişimi, devletin vergilendirme yetkisinin sınırlandırılmaya başladığı dönemden itibaren ele alınabilir. İngiltere’de 1215 yılında imzalanan Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlükler Fermanı), kralın ve dolayısıyla devletin vergilendirme yetkisinin ilk kez sınırlandırıldığı ve hukuk devleti fikrinin tarihi önderi konumuna sahip olan bir belgedir. Bu ferman ile “Temsilsiz vergi olmaz” ilkesi ve “makul oranda vergileme” anlayışının ilk adımları atıldığından mükellef haklarının da temelini oluşturduğu söylenebilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Devlet vergilendirme işlemleri yetkisini vergi idaresi aracılığıyla yerine getirmektedir

Yanıt Açıklaması: Vergi ödevlisi