Vergi Teorisi

Yanıt Açıklaması: Dolaylı vergiler, tüketicilerin tüketim ve tasarruf tercihlerini çarpıtabilir, buna bağlı olarak üretim kalıplarını da etkiler, dolaylı vergiler tersine artan oranlı vergi yükü (ric’i vergi yükü) yaratmaktadır. Tersine artan oranlı vergi yükü ise vergi eşitsizliğine yol açar. Dolaylı vergiler fiyatları artırmak suretiyle ilave enflasyonist baskı yaratabilir. Ancak kaçakçılığı artırmaz, azaltır.

Yanıt Açıklaması: Ödenen verginin iktisadi imkanlar kullanılarak başkalarına devredilmesine fiili yansıma denir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1925 yılında yürürlükten kaldırılan Aşar, 1943-1945 yılları arasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ve 1951 yılında kaldırılan Yol Vergisi buna birer örnektir.

Yanıt Açıklaması: Matrah arttıkça vergi oranının azaldığı tarifeye azalan oranlı vergi tarifesi denir. Azalan oranlı vergi tarifesi, yüksek gelirli mükelleflerin oransal olarak düşük vergi ödemelerine yol açar. ortalama vergi oranı ve marjinal vergi oranı da tarifedeki oranlar gibi azalan seyir izler. Bu yüzden azalan oranlı tarife yüksek gelirliler lehine sonuç yaratır.

Yanıt Açıklaması: Basitlik, mali anestezi, objektiflik tüm vergilerin ortak özelliğidir. Artan oranlılık ise, dolaysız vergilere özgüdür.

Yanıt Açıklaması: Eşit marjinal fedakarlık, uç noktalardadır

Yanıt Açıklaması: 1951 kaldırılan Yol Vergisi ayni vergiye örnektir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Senyoraj ‘hükümranlık hakkı’ anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir bireyin gelirinin tümünün vergilendirilmesine Müsadere adı verilir

Yanıt Açıklaması: Vergi, yansıtıldıktan sonra belirli bir kişi veya grup üzerine yerleşebilir. Buna sınırlı yansıma denir.

Yanıt Açıklaması: Vergi uyumunda mükellef kaynaklı sınırlar aşağıdaki gibidir: • Vergi yansıması, • Verginin ikame etkisi, • Vergi kaçırma ve vergiden kaçınma. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarihte devletin karşılaştığı ilk hukuki vergi sınırlaması 1215 yılında İngiltere’de kralın kabul ettiği Büyük Özgürlük Fermanı (Magna Carta Libertatum) ile gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gelir Dağılımında Adaletin Ölçülmesi Gelir dağılımdaki eşitsizlikleri ölçmek için genellikle milli gelirin kişiler veya hane halkları arası dağılımı incelenir. Bu ölçümde hane halkları harcanabilir (kullanılabilir) gelirlerine göre sıralanıp yüzdelik (genellikle yüzde 20’lik) dilimlere ayrılırlar. Gelirine göre sıralanıp yüzde 20’lik dilimlere ayrılan nüfusun ilk yüzde 20’lik dilimi düşük gelir grubu olarak tasnif edilir. Diğer gruplar ise orta altı, orta, orta üstü ve üst gelir gruplarıdır. Gelir dağılımı eşit olduğunda bu grupların her birinin toplam gelirin de aynı yüzdesini alması gerekir. Bir başka ifadeyle her yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay da yüzde 20 olmalıdır. Bu ideal durum elbette hiçbir ülke için mümkün değildir. Ancak bu durumdan uzaklaşıldıkça gelir de daha eşitsiz dağılmış olur. Bu gruplandırmadan faydalanılarak biri Lorenz eğrisi adı verilen grafiksel diğeri ise Gini katsayısı denilen rakamsal iki ölçü geliştirilir.

Yanıt Açıklaması: İyi bir vergi sistemi, ekonomik etkinliği sağlamalı, esnek olmalı, adil olmalı, keyfi değil, etkin bir vergi idaresine imkân tanımalıdır.

Yanıt Açıklaması: Ödenen vergi kişinin üzerinde gelir etkisi veya ikame etkisi yaratabilir. Ödediği vergi nedeniyle mükellefin daha fazla çalışmak suretiyle vergiden önceki gelir düzeyine çıkmasına gelir etkisi, tüketimini kısarak dinlenmeye ve/veya eğlenmeye yönelmesine ise ikame etkisi denir. Gelir etkisi ekonomi açısından olumlu ve istenen bir etki iken ikame etkisi tersi yöndedir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dolaylı vergilerin üstün tarafları; kaçakçılığı azaltması, verginin daha az hissedilmesiyle yarattığı psikolojik etki, seçimlik yapıya sahip olması, esnek ve basit olması, çalışma arzusunu teşvik etmesi, politik kabul görmesi ve konjonktürel duyarlılık göstermesi gibi özellikleri sayabiliriz. Kesinlik dolaysız vergi özelliğidir.

Yanıt Açıklaması: Özel tüketim vergisi dışında kalan vergiler dolaysız vergidir.

Yanıt Açıklaması: Motorlu taşıtlar, çevre temizlik, sosyal güvenlik, emlak vergileri faydalanma durumuna göre alınırken kurumlar vergisi fayda esasına göre alınmaz.

Yanıt Açıklaması: İki veya daha fazla ülkenin vergi sistemleri arasındaki farklılıkları azaltmasına vergi uyumlaştırması denir.  Aynı işletme içinde yer alan bir birimin diğerine sattığı mal ve hizmete uygulanan fiyata transfer fiyatlaması denir. Vergi mükelleflerine getirilen muafiyetler, vergi konularına getirilen istisna ve indirimler dolayısıyla vergi gelirlerindeki kayıplara vergi harcamaları denir. Vergi arbitrajı kavramı vergi sistemindeki farklılıklardan doğan özellikleri kullanarak herhangi bir riske girmeden kazanç sağlama faaliyeti olarak tanımlanır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1925 yılında yürürlükten kaldırılan Aşar, 1943-1945 yılları arasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ve 1951 yılında kaldırılan Yol Vergisi buna birer örnektir.