Vergi Teorisi

Yanıt Açıklaması: Sabit miktarlı vergi tarifesinde, marjinal vergi oranı 0’dır. Sabit oranlı vergi tarifesi ve Gizli artan oranlılıkta, marjinal vergi oranı sabittir. Dilimli artan oranlılıkta ortalama ve marjinal vergi oranları eğrilerinin her ikisi de pozitif eğimlidir. Ancak her iki eğri de basit artan oranlılıkta yer alan eğrilere göre daha yatıktır. Bunun nedeni, dilimli artan oranlılığın basit artan oranlılığa göre matrahtaki artışa daha az tepki vermesidir. Basit artan oranlılık özellikle matrahtaki küçük değişikliklerin bir üst dilime geçişe yol açtığında mükellefin ödeyeceği vergide sıçramaya yol açar.

Yanıt Açıklaması: Ödenecek vergi ile matrah arasında bir ilişki kurulmaksızın önceden saptanan sabit bir miktarın vergi olarak ödenmesi durumunda bu tarifeye sabit miktarlı vergi tarifesi denir. Götürü veya maktu vergiler sabit miktarlı vergilerdir. Vergi, matrahtaki değişmeye tepki vermediğinden marjinal vergi oranı sıfırdır. Gelir (matrah) ile ilişkili olmadığından hem yatay hem de dikey adalet ilkesine aykırılık oluşturur. Bu tür vergilerde, vergi sabit bir miktar olarak ödendiğinden matrah arttıkça ortalama vergi oranı azalır.

Yanıt Açıklaması: Diğer mal ve hizmetlerde olduğu gibi kamunun mal ve hizmet üretiminin de finanse edilmesi zorunludur. Bunun çeşitli yolları vardır. Bunlardan biri daha fazla para basmak suretiyle para biriminin değerini düşürmektir. Ancak kamu harcamaları bu şekilde finanse edilirse para arzı artacak ve neticesinde fiyatlar seviyesi yükselecektir. Devlet için bir diğer alternatif sunduğu mal ve hizmetlere bir bedel uygulamaktır.  Ancak bu yol da oldukça güçtür, hatta savunma gibi kamu hizmetlerinde kişileri kullanımlarına göre bir yükümlülüğe tabi tutmak imkânsızdır. Devletin finansman ihtiyacını karşılamasının bir diğer yolu da borçlanmadır. Devlet kendi vatandaşlarından ya da dışarıdan borç alabilir, ancak kişilerin devlete borç vermeye hazır olacakları miktar oldukça sınırlıdır. Ayrıca borç, bazı dönemler itibarıyla faiziyle birlikte geri ödenmek zorundadır. Bütün bunlara alternatif bir diğer finansman yöntemi ise vergilemedir. Devletler genellikle gelir ihtiyaçlarını karşılamak için yukarıda saydığımız yöntemlerin hepsini kullanmakla birlikte, vergi kamu gelirleri içinde devletin en önemli gelir kaynağı olarak kabul edilmektedir. Cevabımız E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: ÖTV tüm tüketim mallarının fiyatını artırır.

Yanıt Açıklaması: Dolaysız vergilerin olumsuz etkileri; istisna ve muafiyetler arttıkça karmaşıklığın artması, çalışma arzusunu azaltıcı etkisi ve mükelleflerin dolaysız vergiler konusunda daha bilinçli olmalarından dolayı gösterdiği direnç olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Dolaysız ve dolaylı vergilerin temel ayrım şekli, verginin toplanması ve hesaplanmasına ilişkin idari düzenlemelere dayandırılmaktadır. Vergi yükünü taşıyan kişilerden toplanan gelir vergisi gibi vergiler dolaysız vergilerdir. Diğer yandan vergi yükünü taşımayan kişilerden toplanan katma değer vergisi gibi vergiler ise dolaylı vergidir. Servet vergilerinin sınıflandırılmasında durum biraz daha farklılaşır. Servet vergileri doğrudan varlık üzerinden alındıkları için dolaysız vergi kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Girit katsayısı büyür

Yanıt Açıklaması: Mevcut bir vergi oranının artırılmasına rağmen vergi hasılatında artık bir artışın olmadığı noktaya gelindiğinde verginin mali sınırına ulaşılmış demektir. Cevabımız B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi kaçırmanın belirlenmesi ve ölçümünde iki temel yöntem kullanılmıştır: Dolaysız ve dolaylı ölçüm yöntemleri. Dolaysız ölçüm yöntemleri: Vergi kaçırma konusunda resmi veri, deney ve anket olmak üzere üç dolaysız belirleme ve ölçüm yöntemi kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vergi yansımasının dört aşaması vardır: • Verginin ödenmesi • Vurgu • Devretme-yayılma • Yerleşme

Yanıt Açıklaması: Özel mülkiyetin henüz gelişmediği, ekonomik koşullar arasında büyük bir farkın bulunmadığı gelirin neredeyse tamamının beden gücüne dayalı olarak elde edildiği ilkel toplumlarda, kişinin fiziki varlığı ödeme gücünün temel göstergesi olmuştur. Böylece hemen her yerde “baş ya da kelle vergisi” adı verilen sabit bir dolaysız vergi alınmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kamu harcamaları sabitken bir verginin kaldırılarak yerine başka bir verginin salınmasının gelir dağılımında yarattığı etkiye diferansiyel vergi yansıması denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de gelir vergisinde dilimli artan oranlılık uygulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vergi yükünün iktisadi bazı imkânlardan yararlanılarak kısmen veya tamamen başkalarına devredilmesine vergi yansıması denir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Azalan oranlı vergi, adı üstünde azalışı ifade eder. Artan oranlı vergi ise, gelirdeki vergiden daha hızlı artışı gösterir.

Yanıt Açıklaması: İyi bir vergi sistemi esnek olmalıdır. Vergi sisteminin ekonomik koşullardaki değişmelere hızlı karşılık vermesi, iyi bir verginin sahip olması gereken esneklik özelliği gereğidir. Cevabımız D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gelir dağılımdaki eşitsizlikleri ölçmek için genellikle millî gelirin kişiler veya hane halkları arası dağılımı incelenir. Bu ölçümde hanehalkları harcanabilir (kullanılabilir) gelirlerine göre sıralanıp yüzdelik (genellikle yüzde 20’lik) dilimlere ayrılırlar. Gelirine göre sıralanıp yüzde 20’lik dilimlere ayrılan nüfusun ilk yüzde 20’lik dilimi düşük gelir grubu olarak tasnif edilir. Diğer gruplar ise orta altı, orta, orta üstü ve üst gelir gruplarıdır.

Yanıt Açıklaması: Vergi yansıması vergi yükünün devredildiği birime göre, kanunda yansımanın öngörülmesine göre, vergi yansımasının sürekliliğine göre ve vergisel değişikliklerin gelir dağılımı üzerindeki etkisine göre sınıflandırılabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İyi bir vergi sisteminin ekonomik etkinliği sağlaması için bir ülkede uygulanan vergilerin ekonomik kararları en az engelleyecek şekilde seçilmesi gerekir. Bunun için vergi sisteminin; kaynakların etkin dağılımını sağlayacak, maliye politikasının büyüme ve istikrar amaçlarına ulaşmasını kolaylaştıracak ve mükelleflerin tercihlerini çarpıtıcı etkisi minimum olacak şekilde tasarlanması gereklidir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplanan vergi miktarının vergi kapasitesine oranına vergi gayreti denir.