Kamu Ekonomisi 2

Yanıt Açıklaması: Kamu sektöründe yer alan organizasyonlar ve bu organizasyonlarda çalışanların oluşturduğu sisteme bürokrasi edı verilir.

Yanıt Açıklaması: Chicago İktisat Okulunun önde gelen temsilcilerinden Nobel ekonomi ödülü sahibi George Stigler “Regülasyonun Ekonomik Teorisi” isimli makalesinde dikkatleri kamu çıkarı teorisinden uzaklaştırarak çıkar gruplarının regülasyon politikalarını etkileyerek kamu rantlarını paylaşma konusundaki gayret ve çabalarına yoğunlaştırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Anayasal iktisatçılara göre anayasada siyasal iktidarların mali alandaki yetkilerine ilişkin yer alabilecek sınırlamalar; Vergilemeye ilişkin sınırlamalar, devlet bütçesine ilişkin sınırlamalar, idarelerarası mali ilişkilere ilişkin sınırlamalar ve parasal sisteme ilişkin sınırlamalardır.

Yanıt Açıklaması: William A. Niskanen 1971 yılında yayınlanan “Bürokrasi ve Temsili Hükumet” başlıklı kitabıyla kamusal mal ve hizmet arzının belirlenmesinde bürokrasinin rolü üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mali sömürü; toplumda bazı kesimlerin kamusal mal ve hizmetlerden daha az yararlandığı hâlde daha fazla vergi ödemesi durumudur.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen durum ‘gündem kontrolü’dür.

Yanıt Açıklaması: Egemenlik kaynağının tek kişiye ait olduğu devlet şekli mutlak monarşidir.

Yanıt Açıklaması: Referandum: Yarı doğrudan demokrasilerde bireysel tercihlerin kamusal tercihler haline dönüştürülmesinde kullanılan en önemli teknik referandumdur. Referandum, kısaca kamusal kararları bireylerin oylarına sunmaktır. Buna göre toplum tarafından kabul edilen kamusal kararlar uygulanacak, diğerleri ise uygulanmayacaktır. Referandumda sorun, oylamada hangi yöntemin kullanılacağıdır. Referandum, halkın yasama faaliyetine katılmasını sağlayan bir araç olmaktadır. Referandum toplumsal tercihleri belirlemede en ileri yöntem olmakla birlikte, bunun parasal maliyeti fazla olabilmektedir. Kaldı ki tüm toplumsal kararlar için halkın oyuna başvurmak da pek rasyonel değildir.

Yanıt Açıklaması: “Sosyal Tercih ve Bireysel Değerler” adlı kitabında sosyal refahı sağlamanın zorluğuna ve sosyal refah çerçevesinde çoğunluk kuralının işleyişine dikkatleri çeken iktisatçı, Kenneth Arrow'dur.

Yanıt Açıklaması: Kamusal regülasyon teorilerinden özel çıkar teorisi; devletin uygulamaya koyduğu regülasyon politikaları çoğunlukla özel çıkar gruplarının menfaatlerine hizmet etmekte ve toplumsal refaha katkıda bulunmak amacı ile uygulamaya konulan regülasyonlar bazı imtiyazlı grupların çıkarlarına hizmet etmekten başka bir işe yaramamak olarak açıklanır.

Yanıt Açıklaması: Desantralizasyon (mali yerinden yönetim) sayesinde de idareler arasındaki rekabet artacak ve bu da etkinliği beraberinde getirecektir. Mali konulardaki birtakım yetkilerin merkezî yönetimden yerel yönetimlere bırakılmasını ifade eden desantralizasyon, idarelerarası rekabetin sağlanmasının koşullarından biri olarak görülmektedir. Bu sayede idari birimler seçmenleri kendi bölgelerine çekebilmek için özellikle mal ve hizmet sunumu ve vergileme alanında rekabete girişecekler, seçmenler de kendileri için daha iyi olanaklar sağlayan idari birimlere yerleşeceklerdir.

Yanıt Açıklaması: Anthony Downs (1957)’un geliştirdiği “rasyonel seçmen bilgisizliği” kavramı; seçmenler, seçime katılan adaylar konusunda yeterli enformasyona sahip olmadıklarını, şayet enformasyon edinme maliyetleri yüksek ise seçmenin rasyonel olarak bilgisiz kalmayı tercih edeceğini ortaya koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bahsi geçen araştırma alanının adı ‘Kamu Tercihi İktisadı’dır.

Yanıt Açıklaması: - Çıkar grupları, belli çıkarlar etrafında toplanmış gruplardır - Çıkar grupları, belli uzmanlığa dayalı gruplardır. - Formel ve teşkilatlanmış çıkar gruplarında şekilcilik hakimdir - Çıkar grupları, siyasi karar alma mekanizması içerisinde yer alan parlamento, hükûmet gibi kurumlar üzerinde çeşitli yöntemlerle baskı kurarak kendi gruplarının çıkarları doğrultusunda karar almasını sağlamayı amaçlarlar - Benzer menfaatler etrafında toplanan çıkar grupları arasında liderlik mücadelesi söz konusu olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Weber'e göre doğruluk, hız, kesinlik, dosyalama, süreklilik, birlik ve sürtüşmenin azaltılması açısından bürokratik örgütlenme son derece uygundur.

Yanıt Açıklaması: Kamu Tercihi İktisadının temel varsayımlarından biri rasyonelliktir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak oylamanın iki tür maliyeti vardır. Birincisi dışsal maliyetlerdir; yani oylama sonucunda kararı beğenmeyenlerin katlandıkları maliyetlerdir. İkincisi ise karar alma maliyetidir; yani oylamaya katılan bireyler için yapılan zaman ve diğer masraflardır.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak oylamanın iki tür maliyeti vardır. Birincisi dışsal maliyetlerdir; yani oylama sonucunda kararı beğenmeyenlerin katlandıkları maliyetlerdir. İkincisi ise karar alma maliyetidir; yani oylamaya katılan bireyler için yapılan zaman ve diğer masraflardır.Bir toplumda oylamaya katılacak birey sayısının fazla olması hâlinde karar alma maliyeti de artar. Buna karşın dışsal maliyetler azalır.Oy birliği hâlinde dışsal maliyetler sıfır olur.

Yanıt Açıklaması: Parlamenter hükûmetin dört esaslı niteliği vardır (Tüzel, 1969: 227): • Sorumsuz bir devlet başkanı, • Siyasi bakımdan parlamentoya karşı sorumlu bakanlar, • Başbakanın başkanlığı altında kurulmuş bir kabine veya bakanlar kurulu, • Devlet başkanının parlamentoyu dağıtma hakkı.

Yanıt Açıklaması: Wicksell’e göre bütçenin harcama ve vergi yönü arasında bağlantı kurulmalıdır. Wicksell, kamu sektöründeki kararların bir yardımsever despot tarafından değil, politik süreç vasıtasıyla alındığını ileri sürerek, mali kararların alınmasında kullanılan kamusal seçim kurumları üzerinde yoğunlaşmıştır.