Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Tam rekabet piyasasında fiyat mekanizması yoluyla kaynakların optimal dağılımı için öngörülen şartlar şunlardır: • Piyasaya giriş ve çıkış serbest olmalıdır. Buna “serbestlik” özelliği denilmektedir. • Piyasada alıcı ve satıcılar kendi aralarında fiyatları ve üretim miktarını etkileyemeyecek kadar sayıca çok olmalıdır. Buna “atomisite” özelliği denilmektedir. • Piyasaya arz edilen mal ve hizmet türleri homojen, yani birbirine benzer olmalıdır. Böylece, piyasada bir firmanın mallarının diğerlerine tercih edilmesi imkanı ortadan kalkmaktadır. Buna “homojenite” özelliği denilmektedir. • Üretim faktörlerinin ekonominin bütün alanlarına kolayca akışı mümkün olmalıdır. Bu şart ise “akıcılık”,”mobilite” ve “seyyalite” gibi kavramlarla ifade edilmektedir. • Alıcı ve satıcıların piyasada olan bitenlerden haberdar olmaları gereklidir. Böylece bir seçim özgürlüğü sağlanmış olacaktır. Bu özelliğe ise “saydamlık” veya “şeffaflık” denilmektedir. • Üreticilerde “kâr maksimizasyonu”, tüketicilerde ise “fayda maksimizasyonu” düşüncesi ve gayreti bulunmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Birtakım mal ve hizmetlerin üretiminin merkezi yönetimden yerel yönetimlere kaydırılmasına Desentralizasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Tam rekabet piyasası çok sayıda alıcı ve satıcı bulunan, piyasaya giriş-çıkış serbestisi sağlanmış, homojen malların bulunduğu ve bütün piyasa ilişkilerinin açıkta cereyan ettiği piyasa modelidir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak firmanın üretim ölçeğinin artması bir noktaya kadar birim başına ortalama maliyetleri azaltır. Geniş ölçekte üretimde bulunmanın sağlayacağı bu maliyet tasarrufuna “pozitif ölçek ekonomileri” ya da “içsel ekonomiler” (internal economies) denilmektedir. Buradaki “ekonomi” kavramı firmanın sağladığı fayda veya avantajları ifade etmektedir. Gerçekten de geniş ölçekte faaliyette bulunan firmalar bazı maliyet tasarruflarını elde ederler. Bunun başlıca nedenleri şu şekilde özetlenebilir: • Geniş ölçekte üretimde bulunan bir firmada yeni teknolojiler ile üretim yapılması sözkonusu olacağından birim başına üretim maliyeti az olacaktır. • Geniş ölçekte üretimde bulunan bir firmada işbölümü ve uzmanlaşmadan yararlanılacağından üretim maliyetleri düşük olabilecektir. • Büyük ölçekli firmalarda daha ucuz finansman olanaklarından da yararlanmak mümkündür. ölçek büyümesi ile firmanın pazarlama maliyetlerinde de bir azalma görülür.

Yanıt Açıklaması: Enformasyon Ekonomisi yaklaşımının  öncüsü olan 2001 Nobel Ekonomi Ödülü sahibi George A. Akerlof'tur.

Yanıt Açıklaması: Devletin üretici rolündeki hâkim görüş birçok mal ve hizmetin devlet tarafından sunulması iken, değişim süreci içerisinde devlet mal ve hizmetlerin üretiminde özel sektörden ve vatandaşlardan yararlanabilmektedir. 1980 sonrası uygulamalarla yaygınlaşan özelleşme politikaları, birçok alanda devleti tek üretici birim olma özelliğinden çıkarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Devletin bir iktisadi birim olarak ekonomik faaliyetlerde bulunması ve/veya özeliktisadi birimlerin yani üretici ve tüketicilerin faaliyetleri üzerinde düzenleyici kararlar alması “kamu ekonomisi” adı verilen iktisadi yapı ve kurumu oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel iktisat teorisine göre, piyasa başarısızlığına yol açan ve devletin kamusal regülasyonlara başvurmasında rol oynayan faktörler; aksak rekabet, dışsal ekonomiler, ölçek ekonomileri ve doğal tekeller ve son olarak da kamusal mallardır.

Yanıt Açıklaması: İlk kez Cambridge Okulu’nun kurucusu Alfred Marshall tarafından ortaya atılan dışsal ekonomiler, bir iktisadi birimin üretim ve/ veya tüketim faaliyeti neticesinde başka bir iktisadi birimin fayda ve/veya maliyet fonksiyonlarında etkilerde bulunması olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Klasik iktisatçılar , “ görünmez el ” düşüncesi ile ekonomik faaliyetlerin işleyişinde ortaya çıkabilecek dengesizlik ve istikrarsızlıkların esasen geçici nitelikte olduğunu ve bunların zaman içerisinde ortadan kalkacağını savunmuşlardır. Bu nedenle Doğru Cevap B seçeneği olur.

Yanıt Açıklaması: Yeni Kurumsal İktisat Okulu’na göre regülasyonlar açısından en önemli konu işlem maliyetlerinin düşürülmesidir.

Yanıt Açıklaması: İktidarlar bozulan ekonomik dengeleri yerine oturtmak ve vaatlerini yerine getirebilmek için vergi oranlarını artırmak zorunda kalırlar. Dolayısıyla zaman içerisinde vergi yükü de artma eğilimi gösterir. Vergi yükünün artmasının ortaya çıkardığı başlıca olumsuz sonuçlar ise şunlardır: • Toplam tasarrufların azalması, • Toplam yatırımların azalması, • Çalışma gayretlerinin azalması, • Kayıt dışı ekonominin genişlemesi.

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin genişlemesinin; ekonomik, siyasal ve sosyal olarak üç nedeni vardır. Ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı devlet sürekli bir şekilde büyümektedir. Devlet faaliyetlerinin ve harcamalarının genişlemesi bazı durumlarda bir zorunluluktur. Örneğin, nüfus artışı, devletin kaçınılmaz olarak genişlemesi sonucuna yol açmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fiyatlara ilişkin kontroller, tüketicilerin korunma­sına yönelik düzenlemeler, ürün satışlarının tabi olduğu usul ve esasları içeren kurallar, davranış re­gülasyonlarına örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Yarı kamusal mallar; faydası bölünebilen, pazarlanabilen ve topluma önemli ölçüde dışsal faydalar yayan mallar olarak tanımlanmaktadır. Dışsallık, bölünebilir ve pazarlanabilir nitelikteki özel mallara, yarı kamusal bir nitelik vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Rant Kollama, çıkar ve baskı gruplarının devlet tarafından “suni” olarak yaratılmış bir ekonomik transferi elde etmek için giriştikleri faaliyetleri ve bu amaçla yapmış oldukları harcamalara denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vatandaşlarına minimum bir geliri garanti ederek, hastalık, yaşlılık, işsizlik gibi sosyal riskleri karşılayabilecek güce kavuşturmayı amaçlayan; tüm vatandaşlara belirli sosyal hizmetleri sunma sorumluluğunu alan ve devletin ekonomiye aktif müdahalelerde bulunmasını öngören devlet modeli refah devletidir.

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin genişlemesinin tek bir nedeni yoktur. Ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı devlet sürekli bir şekilde büyümektedir. Burada şu hususu belirtmekte yarar bulunmaktadır. Devlet faaliyetlerinin ve harcamalarının genişlemesi bazı durumlarda bir zorunluluktur. Örneğin, nüfus artışı, devletin kaçınılmazolarak genişlemesi sonucuna yol açmaktadır. Yine savaş ve depresyon gibi durumlar devlet müdahalesini ve devlet harcamalarını arttırmaktadır. Ancak, kamu ekonomisinin genişlemesi bazen siyasal aktörlerin çıkar kavgalarının sonucunda “yapay” ve “gereksiz” bir şekilde artabilmektedir. Örneğin, seçim dönemleri yaklaştığında siyasal iktidarların yeniden seçilebilmeyi garantilemek için kamu harcamalarını arttırma eğiliminde oldukları gözlemlenmektedir. Yine gereksiz bir şekilde bazı ekonomik çıkar ve baskı gruplarının lobicilik ve rant kollama faaliyetleri sonucunda devlet harcamaları artmaktadır

Yanıt Açıklaması: Reaganizm ve Thatcherizm politikaları; 1980 sonrasında İngiltere (Margaret Thatcher’ın başbakanlığı döneminde) ve ABD’de (Ronald Reagan’ın başkanlığı döneminde) uygulanan, piyasa ekonomisi, özelleştirme, mali disiplin ve vergi oranlarının düşürülmesi şeklinde uygulanan ekonomi politikalarına verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Hükumetler bozulan ekonomik dengeleri yerine oturtmak ve vaatlerini yerine getirebilmek için vergi oranlarını artırmak zorunda kalırlar. Dolayısıyla zaman içerisinde vergi yükü de artma eğilimi gösterir. Vergi yükünün artmasının ortaya çıkardığı başlıca olumsuz sonuçlar ise şunlardır: • Toplam tasarrufların azalması, • Toplam yatırımların azalması, • Çalışma gayretlerinin azalması, • Kayıt dışı ekonominin genişlemesi. Ekonomide ortaya çıkan bu sonuçlar nihai olarak ekonomik büyüme ve kalkınmanın yavaşlaması, prodüktivitenin azalması, işsizliğin artması ve vergi gelirlerinin düşmesi gibi sonuçları ortaya çıkarır.