Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin (aşırı) genişlemesi sadece ekonomik değil aynı zamanda siyasal sorunlar ve yozlaşmaların da kaynağını oluşturur. Sınırsız devlet, siyasal sorunların nitelik ve nicelik itibariyle artması sonucunu doğurur. Kamu ekonomisinin aşırı genişlemesinin ortaya çıkardığı siyasal yozlaşmaların bir kısmını sadece ana başlıkları ile şu şekilde sıralayabiliriz: Rüşvet, Zimmet, Adam kayırmacılık, Hizmet kayırmacılığı, Rant kollama vs.

Yanıt Açıklaması: Organizasyonel performansın ölçülmesinde kulla­nılacak kriterleri başlıca 7 ana başlık altında topla­yabiliriz. Bunlar: Kalite, Verimlilik, Karlılık, Maliyet, Yenilik, Müşteri memnuniyeti, Çalışanların memnuniyeti’dir.

Yanıt Açıklaması: Gölge fiyat, piyasada gözlemlenen fiyatların yetersiz olduğu ya da fiyatın hiç oluşmadığı durumlarda toplumsal fayda ve maliyetleri yansıtması için mallara ve faktörlere bağlanan fiyatlardır. Gölge fiyatlara, piyasanın tam rekabet şartlarına sahip olmadığı veya kaynakların tam kullanımının sağlanamadığı ya da malların fiyatlarının (ücretlerin, faiz oranlarının, döviz kurunun vb) serbest olarak değil de, devlet müdahalesi altında oluştuğu durumlarda başvurulur. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin aşırı genişlemesinin ortaya çıkardığı siyasal yozlaşmaların bir kısmını sadece ana başlıkları ile şu şekilde sıralayabiliriz: • Rüşvet, • Zimmet, • Adam kayırmacılık, • Hizmet kayırmacılığı, • Rant kollama.

Yanıt Açıklaması: Siyasal arz cephesinden kaynaklanan sorunlar; politika­cılardaki özel çıkar motivasyonu, siyasal iktidarın politik miyopluğu, hizmet kayırmacılığı, politik rekabetin eksikliği, parti içi demokrasinin yetersiz­liği, bürokratik etkinsizlikler, siyasal etik sorunu, ortanca seçmen teorisi, piyasa başarısızlıklarının giderilmesindeki yetersizlikler ve kamusal mal ve hizmet sunumundaki etkinliğin değerlendirilme­sindeki güçlükler kapsamında incelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Kamusal regülasyon; devletin sosyal, ekonomik ve siyasal düzenin işleyişine yönelik yaptığı her türlü hukuki düzenleme ve müdahaleyi ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Direkt fayda, proje ürünlerini doğrudan kullananların elde ettikleri faydadır. Bu ürünleri kullanan bireylerin ödemeye hazır oldukları fiyat, direkt faydayı temsil eder. Örneğin, bir sulama projesi uygulamasında, tarımsal üretimindeki artışlar ve arazinin güzelleşmesi projede sağlanan direkt faydadır. Direkt faydaya aynı zamanda, “temel fayda”, “birincil fayda”, “asli fayda” adları da verilmektedir. Endirekt fayda ise proje ürünleri dışında kullananların dışarıdaki bireylerin elde etmiş oldukları faydadır. Yukarıdaki örnekte, sulama projesi dolayısıyla erozyonun önlenmesi endirekt faydaya örnek teşkil etmektedir. Endirekt fayda, aynı zamanda “ikincil fayda” “tali fayda”, olarak da bilinmektedir. İkincil faydanın bir diğer türü de uyarılmış ikincil fayda olarak bilinmektedir Uyarılmış ikincil fayda, projeden temel fayda sağlayan ve bu nedenle gelirleri yükselen grubun, artan taleplerini karşılamak için bunlara mal ve hizmet satanların elde ettikleri net gelir artışı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Siyasal iktidarın miyopluğu kamu ekonomisinde optimizasyonun sağlanamaması ile ilgili olarak siyasal arz cephesinden kaynaklanan sorunlar arasındadır. Diğer seçenekler siyasal talep cephesinden kaynaklanan sorunlardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Aşırı genişleyen kamu ekonomisi, ekonomik sorunların ve yozlaşmaların kaynağını teşkil eder. Bilindiği üzere kamu harcamaları genel olarak vergi gelirleri ile finanse edilir. Vergi gelirleri ile finanse edilemeyen kısım ise (kamu kesimi finansman ihtiyacı = bütçe açığı) vergi-dışı gelirler ile finanse edilmeye çalışılır. Kamu kesiminin aşırı genişlemesinin ortaya çıkaracağı ilk ekonomik sonuç, bütçe açıklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Gölge fiyatlar, piyasada gözlemlenen fiyatların yetersiz olduğu ya da fiyatın hiç oluşmadığı durumlarda toplumsal fayda ve maliyetleri yansıtması için mallara ve faktörlere bağlanan fiyatlardır. Gölge fiyatlar aslında merkezi planlı ekonomilerde refahın maksimize edilmesi amacı güden matematiksel modellerde kullanılan bir kavram olduğu görülmektedir. Yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin sunduğu bazı mal ve hizmetlerin faydası toplum üyeleri arasında bölünemez ve bu yüzden de fiyatlandırılamazlar. Örneğin, iç güvenlik, dış güvenlik, diplomasi, adalet gibi kamusal hizmetlerin faydası bireylere tek tek paylaştırılamaz ve bu yüzden de fiyatlandırılmaları söz konusu olamaz. Oysa devletin arz ettiği pek çok malın pazarlanması ve fiyat yoluyla tüketicilere aktarılması mümkündür. Örneğin; eğitim, sağlık, elektrik, su,  havagazı, karayolları vb. mal ve hizmetlerin fiyat yoluyla arz edilebilmeleri mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Mal ve hizmetlerin kalitesi­ni değerlendirirken başlıca şu özelliklerin dikkate alınması gerekir: Görüntü. Güvenilirlik Cevap verme. Yeterlilik. Nezaket. Kredibilite. Güvenlik. Ulaşılabilirlik. İletişim. Müşteriyi anlama.

Yanıt Açıklaması: Kalite denildiğine genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılmaktadır. Oysa ürün kalitesini ortaya çıkaran birçok unsur bulunmaktadır ve tüm bu unsurlar başlı başına kalitenin birer boyutunu oluştururlar. Ürün kalitesi esasen sonuçtur; bu sonucu belirleyen başlıca kalite unsurları ise şunlardır: Liderlik kalitesi, Yönetim kalitesi, İnsan kalitesi, Sistem kalitesi, Süreç kalitesi, Donanım kalitesi.

Yanıt Açıklaması: Yeni liberal iktisatçılara göre kamusal organizasyonlarda performansın düşük olmasının temel nedeni kamusal alanda “sahipliğin” olmamasıdır. Başka bir ifadeyle, kamusal organizasyonlarda özel mülkiyetin olmaması organizasyonel performansın düşük olmasının temel faktörüdür.

Yanıt Açıklaması: Ölçek ekonomileri olarak da bilinen içsel ekonomilerin ortaya çıkış nedenleri çeşitlidir. Başlıcalarını şu şekilde sıralayabiliriz: Firma ölçeğinin artmasıyla firmada iş bölümü gerçekleştirilebilir ve uzmanlaşma sağlanabilir. İş bölümü ve uzmanlaşma sonucu emek kullanımında bir içsel ekonomi ortaya çıkar. Firma ölçeğinin artmasıyla birlikte üretimde yeni teknolojinin kullanılması birim başına üretim maliyetlerini azaltır. Bu üretim maliyetlerindeki azalma küçümsenmeyecek düzeydedir. Aynı şekilde ölçek büyümesi ile birlikte firmanın pazarlama maliyetlerinde bir azalma görülür. Ayrıca büyük ölçekli firmalar daha kolay ve daha ucuz finansman olanaklarından yararlanarak içsel ekonomiler elde ederler.

Yanıt Açıklaması: Maliyet Kavramı ve Türleri; İçsel Maliyet-Dışsal Maliyet,  Gerçek Maliyet-Parasal Maliyet, Direkt Maliyet-Endirekt Maliyet, Maddi Maliyet-Gayri Maddi Maliyet

Yanıt Açıklaması: Örneğin bir çimento fabrikasının yapılması, topluma fabrikanın bedelini tazmin etmeyeceği bir takım maliyetler yükler. En başta havayı kirletmesi ve gürültü çıkarması bu türden maliyetlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bölünemeyen, pazarlanamayan, tüketiminde dışlamanın mümkün olmadığı mallara kamu maliyesi literatüründe “tam kamusal mallar” adı verilmektedir (Aktan & Karaaslan, 2009: 86).

Yanıt Açıklaması: Devletin belirli bazı sektörlerde veya üretim dallarında faaliyet gösteren işletmelere piyasadaki cari faiz haddinden daha düşük bir faizle sağladığı krediler kredi sübvansiyonlarıdır. Zirai işletmelere sağlanan krediler bu konuda örnek verilebilir. Kredi sübvansiyonları esasen ucuz faizli (düşük faizli) yardımlar şeklinde olabileceği gibi sadece anaparanın vade sonunda ödenmesini öngören faizsiz yardımlar şeklinde de olabilir.

Yanıt Açıklaması: Organizasyonel performans (etkinlik) ile mülkiyet ve piyasa yapısı birlikte ele alınmıştır. Anlaşıldığı üzere piyasada rekabetin mevcut olduğu bir özel mülkiyet düzeninde  etkinlik en yüksek durumdadır.