Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Vito Tanzi ve Ludger Schuknecht (2001)’e göre kamu harcamaları ile sosyal refah düzeyi arasında- ki ilişkiyi ihtilafsız ve güçlü bir şekilde ortaya koy- mak için belirli bir metodoloji bulunmamaktadır. Fakat yaptıkları çalışmaya göre kamu harcamaları ile sosyal refah seviyesi arasındaki ilişki konusunda, devletin ekonomideki payının büyük olduğu ülke- lerin göstergelerinde iyileşmenin sağlandığına dair hiçbir veri mevcut değildir. Tam aksine devletin payının daha küçük olduğu ülkeler, bu payın daha büyük olduğu ülkelere göre genellikle daha iyi gös- tergelere sahip görünmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Vergi teşvikleri ve sübvansiyonları başlıca şu şekillerde olabilir: belirli bazı sektörler için düşük vergi oranları uygulanması, gelir ve kurumlar vergisinde yatırım indirimi sistemi, hızlandırılmış amortisman, vergi istisna ve muafiyetleri, vergiye tabi gelirden bazı indirimlerin (örneğin, bağış ve yardımlar, sağlık giderleri vb.) yapılmasına izin verilmesi, zarar mahsubu vs.

Yanıt Açıklaması: Dört bildirim para ve kredi politikasının araçları arasında yer alırken, kamu harcamaları politikası maliye politikası içerisinde yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anthony Downs’a göre, kamu harcamalarının finansmanında fayda yaklaşımının uygulanmaması dolayısıyla siyasal otorite kamusal hizmetlerden doğrudan fayda sağlayamayanlardan da vergi talep etme hakkına sahip olabilecektir.

Yanıt Açıklaması: Kamu Girişimciliğinin Türleri Kamu Adına Girişimcilik Kamu Yönetimi Girişimciliği Karma İktisadi Girişimcilik Kamu İktisadi Girişimciliği

Yanıt Açıklaması: Sam Peltzman’a göre, kamu harcamalarındaki artışın en önemli nedenlerinden birisi gelir dağılımındaki eşitsizliklerdir. Bir ülkedeki gelir dağılımının bozuk olması gelirin yeniden dağılımı için kamu harcamalarının artması neticesini doğurmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kamu tercihi okulunda, kamu ekonomisinde ve kamu yönetimindeki etkinsizliklerin özel kurum ve ku­ruluşlara oranla çok daha yaygın olduğu savunulur. Kamu tercihi teorisyenlerinin bu konudaki düşün­celerini çok kısa olarak özetlememiz mümkündür: İlk olarak, kamu ekonomisinde özel çıkar mak­simizasyonu, kaynakların etkin kullanımını bozar. Politik müteşebbislerin temel gayesi, kaynakları rasyonel ve etkin kullanmak değil, güç ve yetkiyi muhafaza etmek ve yeniden seçilebilmeyi garan­tilemektir. İkinci olarak, kamu ekonomisinde özel çıkar maksimizasyonu, kaynakların etkin dağılımını bo­zar. Yeniden seçilebilme gayreti içinde olan politi­kacılar kendi seçim bölgelerine daha fazla kaynak transfer etme peşindedirler. Kamu tercihi litera­türünde “hizmet kayırmacılığı” olarak bilinen bu durum neticesinde kaynaklar bölgeler veya iller arasında adil dağıtılmamış olur. Üçüncü olarak, özel çıkar maksimizasyonu gay­reti içerisinde olan çıkar grupları da kaynakların israf edilmesine neden olurlar. Kamu tercihi literatürün­de çıkar ve baskı gruplarının özel çıkar maksimizas­yonu amacıyla yaptıkları lobicilik faaliyetlerinin bir kısmı doğrudan verimli olmayan iktisadi faaliyetler­dir.

Yanıt Açıklaması: Regülasyonların maliyetleri idari maliyetler, uyum maliyetleri, fırsat maliyetleri, refah maliyetleri, rant kollama faaliyetleri, kaynakların yanlış yönlendirilmesi ve ahlaki çöküntü (moral hazard) olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fayda maliyet analizinin uygulanabilir olmasının temel nedeni, bu tür projelere kamu mallarının “bölünebilir” özellikte olmasından kaynaklanır.

Yanıt Açıklaması: Mevcut üretim faktörleri (girdi) ile ne kadar katma değer (çıktı) yaratıldığını ifade eden kavrama “teknik etkinlik” denir.

Yanıt Açıklaması: Para birimi ile ifade edilebilen faydalara maddi fayda, para birimi ile ifade edilemeyen faydalara ise gayri maddi fayda denilmektedir. Örneğin, çevre görünümünün güzelleştirilmesi, ulusal güvenlik, eğitim, sağlık gibi malların tüm faydalarını para birimi ile ifade etmek güçtür. Örneğin bir sulama projesinde, çevre görünümünün ve arazinin güzelleşmesi ölçülemez, yani gayri maddi fayda olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin mali alandaki yeni rolü çerçevesinde doğal tekeller alanında Bağımsız idari otoriteler kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kamu iktisadi girişimleri, bir kanun veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak özel mallar üretmek üzere, ticari ve sınai alanda piyasa koşullarına göre çalışmak ve sosyal fayda/maliyet ilişkilerini de göz önünde bulundurmak amacıyla kurulan, tüzel kişilikleri, idari ve mali özerklikleri bulunan, yönetiminde ve sermayesinde kamunun hakim olduğu girişimlerdir.

Yanıt Açıklaması: Oy Ticareti (yasama organında); siya­si partilerin karşılıklı olarak birbirlerinin yasa tekliflerini destekleme konusunda anlaşmalarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Organizasyonel performansın ölçülmesinde kullanılacak kriterleri başlıca 7 ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar: • Kalite, • Verimlilik, • Karlılık, • Maliyet, • Yenilik, • Müşteri memnuniyeti, • Çalışanların memnuniyeti’dir.

Yanıt Açıklaması: Piyasa başarısızlığı teorisine karşı kamu ekonomisinin de başarısız olduğu noktaların olabileceği görüşü ilk kez James M. Buchanan ve Gordon Tullock’un başını çektiği kamu tercihi teorisyenleri tarafından savunulmuştur. Daha sonra bu alandaki çalışmalar yaygınlık kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Dupuit’in tüketici artığı kavramı daha sonraları Marshall tarafından geliştirilerek fayda analizi çerçevesinde incelenmiştir. Hicks ise Marshall’dan farklı olarak tüketici artığı kavramını ordinal fayda analizi çerçevesinde incelemiştir.

Yanıt Açıklaması: Devletin mali alandaki rol ve fonksiyonlarındaki değişime neden olan en önemli faktör, 1970’li yılların sonlarından itibaren birçok ülkede piyasa ekonomisine dayalı sistemin yaygınlaşmaya başlamasıdır. İngiltere ve ABD’nin öncülüğünü çektiği birçok ülke, milli ekonomi içerisinde kamu kesiminin payını küçültücü ve dolayısıyla piyasa ekonomisinin payını artıcı mali politikaları uygulamaya koymuştur.

Yanıt Açıklaması: Mali aldanma; mükelleflerin dolaylı vergiler ve kaynaktan kesme (stopaj) usulüyle alınan vergiler nedeniyle ödedikleri vergilerin tam olarak farkına varamamaları ve böylece devlet tarafından kendilerine sunulan bazı mal ve hizmetlerin kendilerine olan maliyetini tam olarak fark etmemeleri durumudur.

Yanıt Açıklaması: Dışsal ekonomiler kavramı ilk kez iktisat tarihinde Cambridge Okulunun kurucusu olarak kabul edilen ünlü İngiliz iktisatçı Alfred Marshall (1842-1924) tarafından ortaya atılmıştır. Marshall, “Principles of Economics” adlı eserinde dışsal ekonomileri şu şekilde açıklamıştır: “Her hangi bir mal veya hizmet piyasasında endüstrilerin yoğunlaşması sonucunda, endüstriye yeni giren firma, önceki firmaların ortalama üretim maliyetlerinde bir azalmaya neden olur”. Marshall, bu avantajı dışsal ekonomiler olarak adlandırmıştır.