Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Devletin sunduğu bazı mal ve hizmetlerin faydası toplum üyeleri arasında bölünemez ve bu yüzden de fiyatlandırılamazlar. Örneğin, iç güvenlik, dış güvenlik, diplomasi, adalet gibi kamusal hizmetlerin faydası bireylere tek tek paylaştırılamaz ve bu yüzden de fiyatlandırılmaları söz konusu olamaz. Oysa devletin arz ettiği pek çok malın pazarlanması ve fiyat yoluyla tüketicilere aktarılması mümkündür. Örneğin; eğitim, sağlık, elektrik, su, havagazı, karayolları vb. mal ve hizmetlerin fiyat yoluyla arz edilebilmeleri mümkündür. Kısaca kamusal mal ve hizmetlerin fiyatlarının piyasa mekanizmasına uydurulması ve mümkün olduğu ölçüde hizmetten yararlanan kesimlerin bunun karşılığında bir bedel ödemeleri serbest piyasa ekonomisinin işleyişi için gerekli olmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Yasama, yürütme ve yargı erkinin tek elde toplanmayarak dağıtılmasını ifade eden kuvvetler ayrılığı ilkesi, demokrasinin şartlarından biri olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar siyasal iktidar kendisine çıkar sağlayabilecek alanlardaki yetkilerini bürokratlara devretmekte isteksiz davransalar da, yine de bürokrasinin elindeki mevcut güç, zaman zaman özel çıkar gruplarının lehine kullanılma ihtimalini de ortaya çıkarabilmektedir. “Bürokratik ele geçirme” olarak adlandırılan bu durum, çıkar gruplarının bürokratları ikna, lobicilik ve hatta rüşvet gibi araçlarla kendi amaçlarına göre yönlendirmesiyle oluşur.

Yanıt Açıklaması: Kamu yatırım projelerinde her ne kadar teknokratlar çok iyi bir fayda-maliyet analizi yapsa bile, bu projelerle ilgili olarak nihai kararı veren politikacılardır. Bu noktada politikacılar özellikle kendi bölgelerine daha fazla hizmet götürme arayışı içerisinde olacağı için yatırımların maliyetinin ne olacağı onları fazla ilgilendirmez. Ç Bununla birlikte siyasal iktidardaki parti veya parti grupları çeşitli baskı gruplarının tepkilerini de göz önünde bulundurması gerekmektedir. Yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sübvansiyon yöntemi

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşından sonra devletin daha çok mal ve hizmet üretmesi yönündeki talepler, devletin rolünde şu alanlarda genişlemeye yol açmıştır: Eğitim hizmetleri, Sağlık hizmetleri, Kamusal emeklilik ödemeleri ile ilgili tedbirler, İşsizlere ve genelde muhtaçlara yapılan kamusal yardımlar.

Yanıt Açıklaması: Mali aldanma kamu ekonomisinde optimizasyonun sağlanamaması ile ilgili olarak siyasal talep cephesinden kaynaklanan sorunlar arasındadır. Diğer seçenekler siyasi arz cephesinden kaynaklanan sorunlardır.

Yanıt Açıklaması: Fayda ve maliyet analizinde incelenen fayda türleri: İçsel Fayda-Dışsal Fayda,  Gerçek Fayda-Parasal Fayda, Maddi Fayda-Gayri Maddi Fayda, Direkt Fayda-Endirekt Fayda olarak sayılmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: William Baumol’a göre iktisadi faaliyetler esasen sermaye-yoğun ve emek-yoğun olmak üzere iki grupta toplanabilir. Baumol, kamusal hizmetlerin esasen emek-yoğun özelllikte olması nedeniyle birim başına yüksek üretim maliyetlerinin ve verimliliğin kamu kesiminde düşük olduğunu belirtmektedir. Kısaca Baumol’a göre kamu harcamalarının artmasının temel nedenlerinden birisi, devletin iktisadi faaliyetlerinin emek-yoğun özellikte olmasıdır. Buna dengesiz büyüme hipotezi denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Piyasada geniş ölçekte üretimde bulunan firmalarda aşırı büyümenin neden olduğu temel sorunlardan bazıları, artan ortalama maliyetler, etkinsiz yönetim ve kırtasiyeciliğin artmasıdır. Kamu sektöründe mal ve hizmet üreten bazı birimlerdeki özellikle KİT’lerdeki) geniş ölçekli üretim, benzer sonuçlar doğurabilmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında aşırı büyümenin ya da geniş ölçekte üretimde bulunmanın ortaya çıkardığı maliyetler (israf, yolsuzluklar vb.) söz konusu olabilmektedir. Bu durum, özellikle enerji, ulaştırma ve haberleşme sektörlerinde yaygın olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Devletin büyüklüğü 20. yüzyılda sürekli olarak artmıştır. Devletin hacmindeki en büyük artışın İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıktığı söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Bir malın bir kişi için faydası; kişinin o mal için ödemeyi kabul edeceği en yüksek fiyattır. Bireyin ödeyebileceği maksimum tutar ile arasındaki fark “tüketici artığı” denir. Tüketici artığı kavramı ilk kez 1844 yılında Dupuit’in araştırmasında yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kamu girişimleri; mülkiyet ve karar verme konusunda devletin yetkili olduğu ve tam özel mallar üreten kuruluşlardır.

Yanıt Açıklaması: Oy ticareti (yasama organında); siyasi partilerin karşılıklı olarak birbirlerinin yasa tekliflerini destekleme konusunda anlaşmalarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Ölçek ekonomileri zamanla bazı sektörlerde tekelci eğilimlerin ortaya çıkmasına neden olur. Buna “doğal tekel” adı verilmektedir. İlk kez John S. Mill tarafından ortaya atılan doğal tekeller, piyasada sadece bir firmanın varlığı halinde, maliyetlerin düşeceği ve etkinliğin sağlanacağı yapıdır (Akça, 2007: 32)

Yanıt Açıklaması: Bir yatırım projesinin tüm fayda ve maliyetlerini piyasa fiyatları ile parasal olarak belirleme imkânı yoktur. Ancak sorun maliyetin parasal olarak nasıl ifade edileceğidir. Aynı sorun proje faydaları içinde geçerlidir. İşte burada karşımıza gölge ya da muhasebe fiyatları denilen fiyat çıkmaktadır. Gölge fiyatlar ya da muhasebe fiyatlar; piyasada gözlemlenen fiyatların yetersiz olduğu ya da fiyatın hiç oluşmadığı durumlarda toplumsal fayda ve maliyetleri yansıtması için mallara ve faktörlere bağlanan fiyatlardır.

Yanıt Açıklaması: Özel teşebbüse destek ve öncülük etmek, monopolleri kontrol etmek, yatırımlardan kazanç sağlamak ve kaynakların etkin kullanımını sağlamak kamu girişimciliğinin nedenleri arasındadır. Ayrıca kamu, özel teşebbüsün azalmasını değil, artmasını amaçlar. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Mülkiyet hakları teorisinin temel varsayımları mülkiyet sahibi işletmeyi geliştirmek için daha fazla çaba sarfeder. Mülkiyet sahibinin doğrudan işletmeyi yönetmemesi durumunda bir “vekil” tayin etmesi ya da ataması gerekir. Vekil işletme sahibi değildir, işletmeyi yönetmekle görevli kişidir. Vekilin işletmeyi iyi yönetmemesi halinde işletme sahibi vekilin işine son verir ve yeni bir yönetici atar. Eğer organizasyonda sahip tarafından vekil ya da vekillere sağlanan teşvikler yüksek ise o zaman vekiller daha fazla çalışma gayreti içerisinde olurlar.

Yanıt Açıklaması: Ortanca seçmen teorisi ilk kez Harold Hotel­ling tarafından ileri sürülmüş ve daha sonra Ant­hony Downs ve Duncan Black tarafından geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kamu girişimciliğinin nedenlerini maddeler halinde şu, şekilde sıralamıştır. • Özel teşebbüse destek ve öncülük etmek, • Monopolleri kontrol etmek, • Petrol ve gaz gibi doğal kaynakları işletmek, • Kamu hizmetlerini yürütmek, • Yatırımlardan kazanç sağlamak, • Kaynakların etkin kullanımını sağlamak, • Özel teşebbüsün yok olmasını önlemek, • Dışsallıklarda denge sağlamak, • Kalifiye idareci ve teknisyen yetiştirmek, • İstihdamı yükseltmek, • Üretimi arttırmak, • Gelir dağılımındaki eşitsizlikleri azaltmak, • Bölgesel kalkınmayı ilerletmek, • Fiyat istikrarını temin etmek, • Zorunlu ihtiyaçları sübvanse etmek, • Modernizasyon getirmek, • Döviz kazanmak/biriktirmek, • İhracatı arttırmak, • Sosyalizmi gerçekleştirmek, • Yurt içindeki sermayedarların gücünü dengelemek, • Ulusun kendi kendine yeterliliğini arttırmak, • Ulusal prestiji arttırmak, • Kamu politikasını tamamlamak, • Ulusal güvenliği sağlamak, • Çok uluslu şirketlerde denge sağlamak.