Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Kaynak kullanımında etkinlik, üretim kaynaklarının ne ölçüde israf edilmeden kullanıldığını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Tarihte görülen ilk kamu girişimciliği türü devlet başkanlarının kendi nam ve hesaplarına, ancak görünürde kamu adına yaptıkları iktisadi faaliyetlerdir. Bu tür kamu girişimlerinin tarihte çeşitli örnekleri bulunmaktadır; örneğin Mısır’da firavunların yağhaneleri, Roma İmparatorlarının tersaneleri, Fransa krallarının halı ve çini işletmeleri, Osmanlı padişahlarının dokuma ve halı fabrikaları kamu adına girişimciliğinin değişik örnekleridir. Ancak günümüzde kamu adına girişimciliğin yeri ve önemi kalmamıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fayda-maliyet analizi, esasen piyasa değeri olan kamu yatırım projeleri için uygulanabilir. Bu yatırım projelerinin en önemlileri ise; sulama, karayolları, ulaştırma, eğitim, sağlık ve elektrik projeleridir.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide belirli bir dönemde (genellikle bir yılda) üretim faktörlerinin üretimde meydana getirdiği gelir artışına “iktisadi büyüme” denir.

Yanıt Açıklaması: Reaganizm ve Thatcherizm politikaları; 1980 sonrasında İngiltere (Margaret Thatcher’ın başbakanlığı döneminde) ve ABD’de (Ronald Reagan’ın başkanlığı döneminde) uygulanan, piyasa ekonomisi, özelleştirme, mali disiplin ve vergi oranlarının düşürülmesi şeklinde uygulanan ekonomi politikalarına verilen addır.

Yanıt Açıklaması: İçsel fayda, projeden beklenen asıl faydadır. Örneğin, eğitim hizmetlerinin yapılmasıyla bireyler bu hizmetten içsel fayda sağlamış olur. Eğitim hizmetiyle bireylerin maddi imkanları artmış, toplumda daha saygın bir yer edinmiş olurlar. Bunun yanı sıra toplumun diğer üyeleri maliyetini ödememekle birlikte bir “dışsal fayda” elde etmiş olurlar. Çünkü toplumda eğitilmiş insanların artmış olması, toplumdaki huzursuzlukların azalması, refahın artması demektir.

Yanıt Açıklaması: Fayda ve maliyet analizini teorik seviyede ele alan ilk çalışma 1844 yılında J. Dupuit tarafından yapılmıştır. Dupuit, bu makalesinde “tüketici fazlası” kavramını açıklayarak köprüler, yollar gibi kamu yatırımlarının toplumsal faydalarını bu yatırım projelerinin hazineye sağladıkları parasal gelir ile ölçülemeyeceğini ileri sürmüştür. Dupuit’e göre kamusal hizmetlerin faydası, kişilerin bunlar için ödemiş oldukları tutardan ibaret olmayıp, bireyler ödemeyi kabul edecekleri maksimum tutara (ödenen tutar + tüketici fazlası) eşittir. Ancak, Dupuit’in fayda-maliyet analizine kazandırdığı sadece faydanın ölçülmesinde kullanılan “tüketici fazlası” kavramıdır. Dupuit’ten sonra tüketici fazlası kavramı Marshall, Hotellins, Hicks gibi iktisatçılarca geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fayda ve maliyet analizini teorik seviyede ele alan ilk çalışma 1844 yılında J. Dupuit tarafından yapılmıştır (Dupuit, 1949). Dupuit, bu makalesinde “tüketici fazlası” kavramını açıklayarak köprüler, yollar gibi kamu yatırımlarının toplumsal faydalarını bu yatırım projelerinin hazineye sağladıkları parasal gelir ile ölçülemeyeceğini ileri sürmüştür. Dupuit’e göre kamusal hizmetlerin faydası, kişilerin bunlar için ödemiş oldukları tutardan ibaret olmayıp, bireyler ödemeyi kabul edecekleri maksimum tutara (ödenen tutar + tüketici fazlası) eşittir. Ancak, Dupuit’in fayda-maliyet analizine kazandırdığı sadece faydanın ölçülmesinde kullanılan “tüketici fazlası” kavramıdır. Dupuit’ten sonra tüketici fazlası kavramı Marshall, Hotellins, Hicks gibi iktisatçılarca geliştirilmiştir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özelleştirme politikasının temel amacı serbest piyasa ekonomisini güçlendirmek ve ona işlerlik kazandırmaktır. Özelleştirme ile serbest piyasa ekonomisinin en önemli unsuru olan rekabet kurumunun işlerlik kazanacağı, kaynak kullanımında ve kaynak dağılımında etkinliğin sağlanacağı ve sonuç olarak ekonomide verimliliğin artacağı kabul edilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: F-M analizinin mahiyetini kısaca şu şekilde özetleyebiliriz: Belirli bir yatırım projesinin bütün ömrü boyunca sağlayacağı fayda ve maliyetler parasal olarak belirlenir. Fayda ve maliyetler parasal olarak ifade edildikten sonra uygun bir iskonto oranı ile iskonto edilerek fayda ve maliyetlerin bugünkü değerleri karşılaştırılarak yatırım projesinin uygulanabilir durumu hakkında karar alınır. Faydanın (F) bugünkü değeri, maliyetin (M) bugünkü değerinden büyükse yatırıma gitmek uygun kabul edilir. Yani F > M veya (F > M) > 1 ise yatırım projesi karlı demektir. Faydanın bugünkü değeri, maliyetin bugünkü değerinden küçükse, F < M (F< M) < 1 ise yatırım projesinin uygulanma imkanı yoktur.

Yanıt Açıklaması: Fiyatlama yöntemi, bedelini ödeyemeyecek durumda olan kimselere mal ve hizmetlerin sunulmaması demek değildir. Örneğin, eğitim hizmetlerinin fiyatlandırılması, diğer bir deyişle eğitimin paralı olması, gelir düzeyi düşük kimselerin bundan yararlanmaması anlamına gelmez. Fiyat yoluyla sunulabilen bazı kamusal mal ve hizmetlerin “kupon yöntemi” ile özelleştirilmesi bu güçlüğü ortadan kaldıracaktır. Kupon yöntemi, “yarı kamusal” adı verilen ve fiyatlandırılması mümkün olan malların özelleştirilmesinde uygulanabilecek olan bir yöntemdir. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle belirtelim ki, kalite denildiğinde genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılmaktadır. Oysa ürün kalitesini ortaya çıkaran bir çok unsur bulunmaktadır ve tüm bu unsurlar başlı başına kalitenin birer boyutunu oluştururlar. Ürün kalitesi esasen sonuçtur; bu sonucu belirleyen başlıca kalite unsurları ise şunlardır: • Liderlik kalitesi, • Yönetim kalitesi, • İnsan kalitesi, • Sistem kalitesi, • Süreç kalitesi, • Donanım kalitesi.

Yanıt Açıklaması: Fayda-maliyet analizi kamu kesiminin bütün alanlarında uygulanabilir bir niteliğe sahip değildir. Fayda-maliyet analizi, esasen piyasa değeri olan kamu yatırım projeleri için uygulanabilir. Bu yatırım projelerinin en önemlileri ise; sulama, karayolları, ulaştırma, eğitim, sağlık ve elektrik projeleridir. Bu alanda faydamaliyet analizinin uygulanabilir olmasının temel nedeni, bu tür projelere kamu mallarının “bölünebilir” özellikte olmasından kaynaklanır. Bölünebilir özellikleri olan malların fayda ve maliyetlerinin parasal olarak ölçülebilmesi mümkündür. “Bölünemez” özellikteki tam kamusal mallar için ise fayda maliyet analizi uygulanamaz.

Yanıt Açıklaması: Harold Demsetz’e göre, ekonomideki yapısal değişiklikler ve uzmanlaşma devletin büyümesinin nedenleri olarak görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Fayda-maliyet analizi (F-M), kamu ekonomisinde yatırım projelerini etkinlik yönünden değerlendirmeye yarayan, topluma en yüksek faydayı sağlayacak olan projelerin seçiminde veya öncelik sırasının tespit edilmesinde yararlanılan bir tekniktir. Aynı şekilde kamu yatırımlarında israf ve savurganlıkların ortadan kaldırılmasında fayda-maliyet analizinin uygulanması son derece önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Organizasyonel performans ile mülkiyet arasın­da çok yakın bir ilişki mevcuttur. Organizasyonel performansı belirleyen tek de­ğil, fakat en temel faktörlerden birisi mülkiyettir. Organizasyonel performansın arttırılmasında rol oynayan başka faktörler de bulunmaktadır. Bu fak­törlerin en önemlilerini şu şekilde sıralayabiliriz: Fonksiyonel rekabet Etkin liderlik Etkin denetim Çağdaş yönetim anlayışı olan toplam kalite yönetiminin uygulanması Organizasyon büyüklüğüdür.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik nedenler şunlardır; Tam kamusal mal ve hizmetlere olan ihtiyaç(İç ve Dış Güvenlik,Adalet, Diplomasi Hizmetleri Yarı kamusal mal ve hizmetlere olan ihtiyaç (Eğitim, Sağlık hizmetleri) Ölçek Ekonomilerinin söz konusu olduğu hizmetler (Enerji, ulaştırma, haberleşme) Depresyon ve ekonomik kriz (konjonktürel dalgalanmalar) Mali Aldanma Enflasyonist baskılar Az gelişmiş ülkelerde devletin ekonomik büyüme ve kalkınmadaki rolü Tam istihdamın sağlanması Kaynakların etkin kullanımı ve yeniden dağılım politikaları Keynezyen görüşlerin kamu politikalarına hakim olması

Yanıt Açıklaması: Seçmenlerin ve özel çıkar gruplarının yer aldığı siyasal talep cep­hesinin bazı özellikleri ve bu alanda yaşanan bir- takım sorunlar kamu ekonomisinin başarısızlığına neden olabilen faktörlerdir. Bu faktörleri; seçme­nin eksik enformasyona sahip olması, seçmen ilgi­sizliği, seçmenin politik miyopluğu, seçmenin siya­sal talebini açıklamaması, mali aldanma olayı, özel çıkar gruplarının rant kollama faaliyetleri şeklinde sıralamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Mülkiyet Hakları yaklaşımı olarak bilinen teoriyi geliştiren kişilerin başında Armen Alchian, Harold Demsetz, Ronald Coase gibi iktisatçılar gelmektedir. Bu iktisatçılara göre organizasyonda performansı belirleyen ana göstergeler “mülkiyet” ve “yönetim” dir. Bu yaklaşıma göre herhangi bir organizasyonda eğer mülkiyet ile yönetim birbirinden ayrı ise, o zaman organizasyonel performans düşük olur ve organizasyonda etkinsizlik ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Toplam kalite yönetiminin uygulanması tüm organizasyonlarda (özel,kamu ve kar amacı gütmeyen organizasyonlar)performansı arttırıcı etkiler ve sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Motivasyon, katılımcı yönetim araçları, yerinden yönetim, yetki devri, etkin liderlik,müşteri odaklılık, etkin iletişim, esneklik, etkin problem çözme, kazanç paylaşımı, iş dizaynı gibi unsurlar organizasyonun performansı üzerinde etkili olmaktadır.