Kamu Ekonomisi 1

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisatçılara, bir diğer deyişle teorik refah iktisatçılarına göre piyasa ekonomisini başarısızlığa uğratan başlıca faktörler:Tam rekabet modelinin gerçekleştirilememesi,Dışsal ekonomiler,İçsel ekonomiler ve Kamusal Mallar' olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Devletin piyasadan tahvil ve bono satın alması ve satmasına“açık piyasa işlemleri” adı verilmektedir. Devlet tedavüldeki para hacmini artırmak istediğinde piyasadan tahvil ya da bono satın alır. Para hacmini azaltmak istediği zaman ise piyasaya tahvil ya da bono satar. Bu suretle özellikle fiyatlar genel seviyesi üzerinde etkili olmaya çalışır.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel kamusal mallar teorisinde “yarı kamusal mallar” olarak nitelendirilen eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi hizmetlerin tek başına devlet tarafından sunulması arzu edilmemektedir (Aktan & Karaaslan, 2009: 86). Yarı kamusal mallar bölünebilen, pazarlanabilen ve dışsal faydalar yayan mallardır. Bu tür hizmetlerin sahip olduğu dışsal ekonomiler özelliği devlet müdahalesinin rasyonelini oluşturmaktadır. Yarı kamusal mallara tipik örnek, eğitim ve sağlık hizmetleridir. ilkokul eğitimi, huzurevleri, kimsesiz çocuk bakım ve yetiştirme merkezleri ve akıl hastaneleri gibi hizmetler merit mallara örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Piyasaya giriş ve piyasadan çıkışın düzenlenmesi, belir­li sektörlerde yasal tekellerin oluşturul­ması, uluslararası ticarete kısıtlamalar getirilmesi, Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) zararlarının hazineden karşılan­ması, bazı sektörlere sübvansiyonlarda bulunulması ve üretim faktörlerinin fiyatlarının kontrol edilmesi ekonomik regülasyonlara örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin amaçlarını gerçekleştirecek başlıca araçlar şunlardır: • Para ve kredi politikası • Maliye politikası • Dış ticaret politikası • Regülasyon ve kontroller politikası • KİT politikası. Yukarıda belirtilen araçlar bütününe “kamu politikası” adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Refah devleti; vatandaşlarına minimum bir geliri garanti ederek hastalık, yaşlılık, işsizlik gibi sosyal riskleri karşılayabilecek güce kavuşturmayı amaçlayan; tüm vatandaşlara belirli sosyal hizmetleri sunma sorumluluğunu alan ve devletin ekonomiye aktif müdahalelerde bulunmasını öngören bir devlet modelidir.

Yanıt Açıklaması: Bugün sosyal güvenlik hizmetlerinde devletin rolü konusunda reformdan yana olanlar, toplumun geneli için sağlık ve istihdam sorunlarını çözmeye yönelik sosyal sigorta programlarının, toplumda sadece en yoksul kesime yardımı amaçlayan sosyal yardım programlarından ayrılması gerektiğini savunmaktadırlar. Bu alanda Şili gibi başarılı özelleştirme örnekleri olmakla birlikte, birçok ülkede özel emeklilik programlarının teşvik edilmesi gibi kamu kaynakları dışında piyasaya dayalı uygulamalar ağırlık kazanmaya başlamıştır. Bu alandaki devletin yeni rolü özel sektörün bu alanda faaliyette bulunmasını teşvik etmek ve vatandaşlar açısından güvenilirliğini sağlamak olarak ortaya çıkmaktadır. Devletin sunduğu sosyal güvenlik hizmetlerinde de mümkün olduğunca prim esasına dayalı bir sistemin hakimiyeti geçerli olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: William Oates’e göre, ekonomik kalkınmanın gerçekleşmesi amacına yönelik kamu politikaları sonucunda devletin ekonomik faaliyetleri genişler. Özellikle, merkezi devlet; ulaştırma, haberleşme, enerji ve altyapı yatırımları gibi hizmetler üzerinde yoğunlaşır. Oates, devletin büyümesi sonucunu doğuran bu etkiye “yoğunlaşma etkisi” ya da “Oates Hipotezi” olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin büyüklüğü 20. yüzyılda sürekli olarak artmıştır. Fakat devletin hacmindeki en büyük artışın İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıktığı söylenebilir. Savaş sonrasında kamu harcamalarındaki bu önemli artış bazı faktörlere bağlanabilir. Öncelikle savaşın yol açtığı yıkımın telafi edilmesi ve ülkelerin yeniden inşası gereği kamu harcamalarında artışa neden olmuştur. Öte yandan savaşın sona ermesine rağmen soğuk savaşın devamı ve iki kutuplu yeni dünya düzeninde özellikle ABD’nin Sovyetler Birliği karşısında silahlanma ihtiyacı hissetmesi savunma harcamalarındaki artışı beraberinde getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Piyasada alıcı ve satıcılar kendi aralarında fiyatları ve üretim miktarını etkileyemeyecek kadar sayıca çok olmalıdır. Buna atomisite denilmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Regülasyonların amacı piyasada rant yaratılmasını önlemektir.

Yanıt Açıklaması: Devletin çeşitli amaçlarla uyguladığı ekonomik, sosyal ve idari regülasyonların azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması “deregülasyon” kavramını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kamu gelirleri politikası, ya da vergi politikası,ülkenin genel, sosyal, ekonomik ve mali yapısı üzerinde son derece etkili olan bir araçtır. Örneğin, ekonomide ortaya çıkacak enflasyonist ve deflasyonist eğilimlere karşı vergiler etkin olarak kullanılabilmektedirler.Gelir dağılımının adil bir hale getirilmesi için de vergilerin öneminin çok büyük olduğu kabul edilmektedir. Vergiler bunların dışında kaynak kullanımında ve dağılımında etkinlik sağlanması yönünden de önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Regülasyonlara karar verilmesinden, regülas­yonların oluşturulması, uygulanması, sürdürülmesi ve denetlenmesine kadar devletin yaptığı bütün bu harcamalar idari maliyetler içerisinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yapısal regülasyonlar, piyasaların etkin işleyişine yönelik devlet tarafından yapılan düzenleme ve müdahalelerdir.

Yanıt Açıklaması: Kamu ekonomisinin amaçlarını gerçekleştirecek başlıca araçlar şunlardır: • Para ve kredi politikası • Maliye politikası • Dış ticaret politikası • Regülasyon ve kontroller politikası • KİT politikası. Her üç seçenekte bu araçlar arasında yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devletin mali alandaki rol ve fonksiyonlarındaki değişime neden olan en önemli faktör, 1970’li yılların sonlarından itibaren birçok ülkede piyasa ekonomisine dayalı sistemin yaygınlaşmaya başlamasıdır. İngiltere ve ABD’nin öncülüğünü çektiği birçok ülke, milli ekonomi içerisinde kamu kesiminin payını küçültücü ve dolayısıyla piyasa ekonomisinin payını artıcı mali politikaları uygulamaya koymuştur. Bu dönemlerde literatürde devletin ekonomideki payı ile ekonomik refah arasındaki ilişkiyi ölçmeye yönelik çalışmaların yaygınlaşması ve bunun etkisiyle söz konusu ülkelerde iktidara gelen hükümetlerin piyasaya uyumlu politikaları benimsenmesi söz konusu olmuştur. Piyasa ekonomisine uyumlu mali politikalar daha çok vergi indirimleri, özelleştirme uygulamaları, yasal-kurumsal serbestleşmeye yönelik uygulamalar vb. şeklinde ortaya çıkmıştır. Tüm bu uygulamalar devletin belirli mal ve hizmetlerin üretiminden çekilmesi, özel sektörü geliştirici ve üretimi teşvik edici bir rol üstlenmesi olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Maliye politikasının başlıca araçları şunlardır: Kamu gelirleri politikası (vergi politikası), kamu harcamaları politikası, borçlanma ve borç idaresi politikası ve bütçe politikası. A, B, C ve D seçeneklerindeki politikalar para politikası araçlarıdır. Bu yüzden doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Reaganizm ve Thatcherizm  politikaları; 1980 sonrasında İngiltere (Margaret Thatcher’ın başbakanlığı döneminde) ve ABD’de (Ronald Reagan’ın başkanlığı döneminde) uygulanan, piyasa ekonomisi, özelleştirme, mali disiplin ve vergi oranlarının düşürülmesi şeklinde uygulanan ekonomi politikalarına verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Bakı ve çıkar gruplarının yaptığı etkileme çalışmalarına lobicilik denir. Doğru cevap D'dir.