Uluslararası İktisat

Yanıt Açıklaması: Ülkelerin dış borçlarını ödeme kapasiteleri genellikle borç-servis oranı ile belirlenmektedir. Borç-servis oranı, yıllık borç servisi ödemelerinin yıllık ihracat gelirlerine oranlanmasıyla elde edilmektedir. Diğer koşulların değişmediği varsayımı altında, dış borç faiz oranında bir artış borç-servis oranını artırırken ihracatta bir artış borç-servis oranını düşürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ödemeler dengesi açıklarının başlıca nedenleri; hızlı büyüme sürecine girilmesi, harcama genişletici politikalar uygulanması, ulusal paranın aşırı değerlenmesine yol açan döviz kuru politikası izlenmesi, ekonomideki dalgalanmalar, ithal girdi fiyatlarındaki artışlar ve üretimde verimliliğin artırılamamasıdır. Büyümenin yavaş ilerlemesi seçeneği, ödemeler dengesi açıklarının nedenlerinden değildir.

Yanıt Açıklaması: Oligopol piyasada homojen veya farklılaştırılmış bir malı satan, birbirine bağımlı olan az sayıda (birkaç) satıcının faaliyette bulunduğu piyasa türüdür. Söz konusu piyasada az sayıda firmanın faaliyet göstermesi, her firmanın davranışının ve aldığı kararların dişer firmaların davranış ve kararlarını da etkileyebileceği anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Karşılıklı Talep Kanunu’na göre iki ülke arasındaki dış ticaret dengesi, iki ülkenin iç maliyet doğruları arasında teklif eğrilerinin kesiştiği noktada oluşur.

Yanıt Açıklaması: Döviz arzına etki eden faktörler şunlardır: • Ülkenin ihracatına olan talebin fiyat esnekliği • Ülkenin ihracatına rakip yabancı mal arzının fiyat esnekliği • İhraç edilen malların arzının fiyat esnekliği • Ülkede ihraç edilen mallara olan iç talebin fiyat esnekliği

Yanıt Açıklaması: Tahsisli İthal Kotası: Tahsisli kotaların uygulanışını kolaylaştırmak için lisans sistemine başvurulur. Lisans, kotaya tabi mallardan belirli miktar ithal edebilmek için ithalatçıya verilen özel izin belgesidir. Bu belgeler genellikle gerekli döviz iz­niyle birlikte verilirler.

Yanıt Açıklaması: B. Balassa (1961, s. 174) ise ekonomik bütünleşmeyi en zayıftan en derine doğru 5 farklı düzeye ayırmıştır. Bunlar; Serbest Ticaret Bölgesi, Gümrük Birliği, Ortak Pazar, Ekonomik Birlik ve Tam Ekonomik Bütünleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Tüketici rantı, tüketicilerin bir malın bir birimi için vermeye razı olacakları en yüksek fiyat ile gerçekte ödedikleri fiyat arasındaki farktır. Talep eğrisi ile fiyat doğrusu arasında kalan alandır.

Yanıt Açıklaması: Buradaki ifade şu şekilde olmalıdır: “Hem nihai mala hem de onun üretiminde kullanılan girdilere tarife uygulanmasına dayanarak hesaplanan gerçek koruma oranlarına ‘etken koruma oranı’ denir”.

Yanıt Açıklaması: Yabancı sermaye yatırımından önce ev sahibi ülkede bir endüstri belirli bir firmanın veya birkaç küçük firmanın kontrolü altındaysa, ilgili endüstriye yabancı sermayenin girmesiyle ev sahibi firmanın veya firmaların monopol gücü zayıflayacaktır. Çünkü artan rekabet nedeniyle fiyatlar düşecek ve çıktı artacaktır. Bu nedenle yabancı sermaye yatırımlarına bir antitröst politikası aracı olarak da başvurulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Halk sağlığı, çevre standartları, kamu güvenliği ve teknik engeller görünmez engeller altında incelenebilirler.

Yanıt Açıklaması: Özel Çekme Hakları (Special Drawing RightsSDR): IMF tarafından yaratılan hayali bir uluslararası rezerv paradır. IMF, her beş yılda bir SDR yaratarak üye ülkelere IMF’deki kotaları ölçüsünde rezerv tahsisinde bulunur. Kısacası SDR, IMF’nin yarattığı, belli bir sembolü olmayan ve sepet niteliğinde hayali bir paradır.

Yanıt Açıklaması: Gelir ve Tercihlerde Benzerlik Modeli (Teorisi), İsveçli iktisatçı Staffan Burenstam Linder (1961) tarafından geliştirildiği için “Linder Modeli (Teorisi)” olarak da adlandırılmaktadır. Linder, dış ticarete konu olan malları, ilkel maddeler (doğal kaynaklar) ve tarımsal ürünler ile sanayi ürünleri olmak üzere ikiye ayırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı para biriminin değeri ulusal para ile ifade ediliyorsa belirsiz usul (uncertain) söz konusudur. Paris ve diğer döviz piyasalarında belirsiz usul uygulanır. Türkiye’de de bu usul geçerlidir ve bir euronun, bir doların, bir sterlinin kaç Türk lirası ettiği belirlenir.

Yanıt Açıklaması: Liberal düşünce devletin uluslararası ticarete, gümrük tarifeleri, kotalar, ithalat yasak­ları vb. şekillerde müdahale etmemesi gerektiği fikrini savunmuşlardır. Böylece uluslararası iş bölümü ve uzmanlaşmanın artmasıyla birlikte, dış ticaret yapan tüm ülke ekonomileri ve dünya refahı yükselecektir. Doğada kıt ve sabit miktarda bulunan kaynaklar en verimli şekilde kullanılacaktır. Kıt ve sabit olan kaynaklar, iş bölümü ve uzmanlaşma sonucu daha verimli kullanılacak ve dünya serveti artı­rılacaktır. Artan servet ise ticaret yapan iki ülke arasında bölüşülecektir.

Yanıt Açıklaması: İthal girdi fiyatlarının artması dışa bağımlılığı yüksek olan ülkelerde ödemeler dengesi açıklarını arttırırken, fiyatlardaki düşme açıkların azalmasını sağlayacaktır. Diğer seçeneklerde verilenler ise ödemeler dengesi açıklarını arttırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Döviz piyasasında, yabancı para birimi elde etmek için kaç birim ulusal para verilmesi gerektiği konusunda iki temel usul vardır. Ulusal para birimi değeri yabancı ülke parası ile ifade ediliyorsa belirli usul (certain) geçerlidir. Londra piyasasında bu usul uygulanır. Bir sterlinin kaç dolar, kaç Euro ettiği gösterilir. Doğru cevap C.

Yanıt Açıklaması: Hükümetin sadece ithal mal miktarını denetlediği kota türü global kotadır. Bu kota uygulamasını sağlamak için çeşitli sınır kapılarından ülkeye her an ne miktar mal girdiğini izlemek ve kota dolunca da ithalatı durdurmak gerekir. Siparişin verilmesiyle malın ülkeye gelmesi arasında bir zaman geçmesi, sorunu daha da güçleştirir.

Yanıt Açıklaması: Döviz arzına etki eden faktörler şunlardır: Ülkenin ihracatına olan talebin fiyat esnekliği Ülkenin ihracatına rakip yabancı mal arzının fiyat esnekliği İhraç edilen malların arzının fiyat esnekliği Ülkede ihraç edilen mallara olan iç talebin fiyat esnekliği

Yanıt Açıklaması: Gümrük vergileri uygulanırken, ulaşılması planlanan temel hedefler şu şekilde sıralanabilir: Ülke işçisini yabancı ucuz işçiye karşı korumak Yerli üreticilerin yabancı rekabete dayanmalarına imkân sağlamak için ithal malının maliyetini yerli üretimin maliyetine eşitlemek Daha önce ithal edilen bazı malları yurt içinde üreterek ülkede işsizliği azaltmak Ülkenin dış gelirinin üstünde olan dış gider fazlasını eriterek dış ödemeler dengesini sağlamak Ülkenin ticaret hadlerini ve refahını iyileştirmek Yerli üreticileri dampinge karşı korumak Genç Endüstri Tezi kapsamında yerli sanayinin etkinlik kazanıncaya kadar yerleşmesine ve büyümesine imkân sağlamak Ulusal savunma için stratejik öneme sahip sanayileri korumak.