Vergi Usul Hukuku

Yanıt Açıklaması: Vergi usul hukukunda da bir alt dalı olduğu vergi hukukunun temel prensibi olan yasallık ilkesi katı biçimde uygulanır. Çoğu emredici norm niteliğindedir. Diğer bir deyişle vergi usul hukukunu ilgilendiren yasa hükümleri vergilendirme ilişkisinin taraflarınca aksi kararlaştırılamayan, kesin bir emir içeren hukuk kuralları niteliği gösterirler. Yine vergi usul hukuku uygulamasında vergi idaresinin sahip olduğu yetki de, yasalarda ön görülen bazı istisnai durumlar dışında, hukuken bağlı yetki özelliği arz eder, başka bir ifade ile vergi idaresi çoğu kez bu alanda koşulları gerçekleştiğinde kullanılması tercih veya seçim hakkına bağlanmıs bulunan bir takdir yetkisine değil, bilakis kullanılması zorunlu olan bir bağlı yetki ile donatılmış durumdadır. Vergi idaresi hukuk devleti ilkesinin yasal idare gereği doğrultusunda yasalara uygun işlem tesis etmek ve eylemde bulunmak zorunluluğu altındadır. Geçmişe yürüme yasağı ise kanunilik ilkesinin bir gereği olarak vergi usul hukukunda geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: Hak düşürücü süreler, ilgilisinin belirlenen sürelere uymaması halinde hakkın düşeceği, ortadan kalkacağı durumlar için kullanılan bir kavramdır. Örneğin yargısal yerlere başvurulmasına ilişkin düzenlenen dava açma süresine uyulmaması durumunda artık dava açılması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle hak düşürücü süreler kamu düzenine ilişkin sayılmakta ve yargı yerlerince re’sen incelenmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Şekli vergi hukuku kapsamına giren vergi hukuku alt dalları vergi usul hukuku, vergi yargılama hukuku ve vergi icra hukukundan olusur.

Yanıt Açıklaması: Vergi idaresi ile vergi yükümlüsünün ve vergi cezası muhatabinin aralarindaki vergi ve cezaya ilişkin uyuşmazlıkları anlaşarak çözmelerine vergi hukukunda uzlaşma adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Vergi borcunun kesinleşmesi ise tarh ve tebliğ işlemlerine karşı başvurulabilecek tüm olağan yargı yollarının ortadan kalkmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Mücbir sebep bulunması durumunda süre işlemez durur. Mali tatile rastlayan süreler tatil bitiminden itibaren 7 gün uzar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir hukuki ilişkinin içeriğini oluşturan hak ve yetkilerin kullanımı ile ödev ve yükümlülüklerin ifası usulüne ilişkin düzenlemelere şekli hukuk denir. Şekli hukuk, maddi hukuk tarafından düzenleme konusu yapılarak içeriği belirlenen hak ve yetkilerin kullanılması ile ödev ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi biçim ve yöntemlerine dair kuralların oluşturduğu hukuk dalı olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Kanunun öngördüğü ilk tebliğ yöntemi tebligatın dairede yapılmasıdır. Yani yükümlünün vergi dairesinde bulunduğu esnada kendisine gereken bildirimin yapılmasıdır. Dairede tebliğ ancak yükümlünün bunu kabulü halinde geçerlidir. Cevabımız A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya bu borcun zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait itiraz işlerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itirazda bulunabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yasada öngörülen son usul ilan yoluyla tebliğdir. Muhatabın bilinen işyeri veya yerleşim yeri yoksa ya da isyeri adresinde tebliğ yapılamaması halinde muhatabın adres kayıt sisteminde kayıtlı bir adresi bulunmazsa ya da yabancı memleketlerde bulunanlara tebliğ yapılmasına imkân bulunmazsa ve son olarak, başkaca nedenlerle muhataba tebligat yapılamaması hallerinde vergi dairesi ilan yoluyla tebliğ yapar (VUK m. 103). İlan tarihinden başlayarak bir ay içinde ne vergi dairesine müracaat etmiş ve ne de adresini bildirmiş olanlar bakımından bir ayın sonunda tebliğ yapılmış sayılır. Cevabımız D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak 5 yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Vergi alacağı 201 yılında doğduğu için zamanaşımı 2018 yılının başından itibaren başlar ve 31.12.2022 tarihinde zamanaşımına uğrar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tebliğ işleminde yazılı şekil esastır. Tebliğ işlemi bakımından uygulanan genel kanun 7201 sayılı Tebligat Kanunu’dur. Bununla birlikte, Vergi Usul Kanunu’nda vergilendirme sürecine ilişkin tebligat işlemleri özel hükümlere bağlanmıştır (VUK m. 21, 93-109). Bu bakımdan, vergilendirme sürecinin tarh ve tahakkuk aşamalarında tebliğ işlemi Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılır. Tahsil aşamasında da, bu aşamayı düzenleyen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Vergi Usul Kanunu’na atıfta bulunduğu için (AATUHK m. 8), tebliğ işlemi yine bu kanun hükümleri uyarınca gerçekleştirilir. Buna karşılık, vergilendirme işlemlerine ilişkin olarak yargısal süreç başlar ise yapılacak tebligatlar bakımından Vergi Usul Kanunu’nun tebliğ ile ilgili hükümleri değil; İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan atıf uyarınca (İYUK m. 60), Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır. Cevabımız C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi matrahının doğalgazın metreküpü, kumaşın metresi gibi belli fiziki, teknik vb. ölçülere dayanılarak saptanması halinde “miktar esası” (spesifik matrah); vergi konusunun değerinin esas alınarak saptanması halinde ise “değer esası” (ad valorem matrah) söz konusu olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Maddi hukuk, hukuki ilişkilerin esasını, özünü düzenler. Bir başka deyişle maddi hukuk, hukuki ilişkilere dair hak ve yetkiler ile ödev ve yükümlülükleri vaz eden, tanımlayan ve düzenleyen, ilişkinin taraflarının hukuki durumunu belirleyen hukuk kurallarından oluşan hukuk dalıdır. Şekli hukuk ise hukuki ilişkilerin usul ve şekle dair hususlarını sistematik biçimde düzenler. Diğer bir anlatımla şekli hukuk, maddi hukuk tarafından düzenleme konusu yapılarak içeriği belirlenen hak ve yetkilerin kullanılması ile ödev ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi biçim ve yöntemlerine dair kuralların oluşturduğu hukuk dalı olarak tanımlanabilir. Yani, maddi hukuk bir hukuki ilişkinin içerik ve özüne dair düzenlemeler iken; şekli hukuk, bir hukuki ilişkinin içeriğini oluşturan hak ve yetkilerin kullanımı ile ödev ve yükümlülüklerin ifası usulüne ilişkin düzenlemelerdir.

Yanıt Açıklaması: Vergi borcunun ödeme yeri, yükümlünün bağlı bulunduğu vergi dairesidir (VUK m. 110).

Yanıt Açıklaması: İkmalen ve re’sen tarh edilen vergiler ilgililere ihbarname ile tebliğ edilir (VUK m. 34). Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Alacağın tahsilini güvence altına almak için vergi dairesi haciz, ihtiyati haciz, ihtiyati tahakkuk, rüçhan hakkına başvurma ya da teminat isteme gibi bir kısım önlemlere başvurabilir.

Yanıt Açıklaması: Vergi hukukunda zamanaşımı iki türlüdür; tahakkuk zamanaşımı (bir diğer adıyla tarh zamanaşımı) ve tahsil zamanaşımı. Tahakkuk zamanaşımına göre, vergi alacağının doğduğu takvim yılını izleyen yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve yükümlüye tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.

Yanıt Açıklaması: Verginin re’sen, ikmalen veya idarece tarh edildiği durumlarda tahakkukun, tebligatın yapılmasından itibaren dava açma süresi 30 gündür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi idaresinin, mükellefin vergi borcunu miktar olarak hesaplaması işlemine tarh adı verilir.