Temel İdare Hukuku

Yanıt Açıklaması: K amu tüzel kişi (iltizam veren) ile özel hukuk kişisi (mültezim) arasında yapılan bir idari sözleşme (iltizam sözleşmesi) çerçevesinde, “idarece kurulmuş bir kamu hizmetinin, götürü ya da orantılı bir bedel karşılığında yürütülmesi” iltizam usülü olarak adlandırılır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hukuk öğretimine başlarken, hukuk bilimi temel olarak kamu hukuku ve özel hukuk şeklinde bir tasnife tabi tutulmaktadır. Genel olarak özel hukuk kişilerle kişiler arasındaki münasebetleri konu edinirken; kamu hukuku kişilerle devlet (idare) arasındaki ilişkileri ele almaktadır. Kamu hukuku içinde yer alan bilimlerden biri de idare hukukudur. Kişilerle idare arasındaki münasebetler esas itibariyle bu hukukun konusunu oluşturmaktadır. Birinci ünitede, idare hukukunun temel kavramları, bu hukuka hakim olan temel ilkeler ve bu hukukun kaynakları üzerinde durulacaktır.

Yanıt Açıklaması: Anayasanın 7. maddesine göre “ Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir ”. Yasama organı, yasama faaliyetleri yapmaktadır. Buna yasama fonksiyonu denilir. İdare, yasama organı dışında yer almaktadır. Yasama faaliyetleri, yargılama faaliyetleri, hüku^met faaliyetleri, idarenin özel hukuka tabi faaliyetleri, idari işlev dışındadır. Yasama organı, yargı organı, yürütme organı, özel hukuk tüzel kişileri de işlevsel anlamda idare içinde yer alabilir.

Yanıt Açıklaması: Organik anlamda idare, kuruluş (teşkilat) olarak idarenin, devletin üç temel organı arasındaki yerinin belirlenmesini ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde idareye tanınan serbest alana idarenin takdir yetkisi denilmektedir. Başka bir ifade ile idarenin nerede ve nasıl bir tasarrufta bulunacağının hukuk kuralları ile önceden kesin bir şekilde belirlenmediği durumlarda, idareye birden fazla karar arasında tercih imkânı verildiği hâllerde  takdir yetkisinin varlığı kabul edilmektedir. Takdir yetkisinin varlığı kanunda yer alan ifadelerden anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: Yanıtımız imtiyaz usulüdür.

Yanıt Açıklaması: Asıl (yazılı) kaynaklar, uyulması zorunlu ve bağlayıcı kaynakları ifade etmektedir. Anayasa, Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmelik asıl kaynaklardır. Yardımcı kaynaklar ise doğrudan bağlayıcı olmayan, yazılı bir kaynak olmaması ha^linde devreye girebilen kaynaklara da yardımcı kaynaklar denilir. Yargı içtihatları ve doktrinler yardımcı kaynaklardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: “Herkesten eşit vergi toplanması” değil “Ekonomik güce göre vergi toplanması” doğrudur. Bunun dışındaki özellikler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Kamu idaresi, tek taraflı işlem yapabilme, aldığı kararları re’sen ve gerektiğinde cebren uygulayabilme gibi kamu gücü ayrıcalıklarına sahiptir. Örneğin tek taraflı bir kararı ile kişinin taşınmazını kamulaştırarak elinden alabilir. Oysa özel hukuk alanındaki idareler bu tür ayrıcalıklardan yararlanamazlar.

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmeti, toplumun ortak, genel ve sürekli bir ihtiyacının, kamu tüzel kişilerince veya onların sıkı denetim ve gözetimi altında özel hukuk kişilerince karşılanmasıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu hukukunda “devlet idaresi”, “belediye idaresi”, “üniversite idaresi” gibi kullanılırken; özel hukukta da “vakıf idaresi”, “dernek idaresi”, “şirket idaresi” şeklinde kullanılmaktadır. İdare hukuku, kamu hukuku alanında yer alan idareleri (kamu tüzel kişilerini) konu edinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Olağan dönemlerde ekonomik ve sosyal haklar haricindeki temel hak ve hürriyetlerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenmesi mümkün değildir. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi aslî düzenleme yetkisini çerçevesinde çıkarılsa da bu durum kararnamelerin kanuna aykırı olabileceğini göstermez. Kararnameler, kanunlara uygun olmak zorundadır. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından gerçekleştirilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre (m.504) bakan yardımcısı (ya da yardımcıları), bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup bakanlık hizmetlerini bakan adına ve bakanın emirleri yönünde yürütür. Bakanlık kuruluşlarına (teftiş hariç) gereken emirleri verir. Cumhurbaşkanı tarafından doğrudan atanan bakan yardımcısının (ya da yardımcıları), görev süresi, kendisini atayan Cumhurbaşkanının görev süresi ile sınırlıdır (3 Numaralı CK, m.4). Ayrıca atama yetkisine sahip olan Cumhurbaşkanı, bakan yardımcısını her zaman görevden alabilir.

Yanıt Açıklaması: Kaldırılamazlık kamu hizmetinin ilkelerinden değildir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa'da bahsi geçen tek taşra teşkilatı ildir, Anayasa, illerin diğer kademeli bölümlere ayrılacağını ifade ederken, ilçeyi açıkça zikretmez. İller kanunla kurulur ve illerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası'nın 10. maddesine göre devletin, toplumda güçsüz konumda olan "çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için" özel tedbirler almasının gerekmesi sosyal devlet ilkesinin bir sonucudur. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Saydamlık ilkesi gereğince ihalelerin herhangi bir kuşkuya yer vermeden yapılabilmesi için, gizli değil, ilgililerin bilgisi dâhilinde yapılmasını ifade eder. Kanun bunun için ihalelerin ilanını öngörmüştür. İlgili herkes ihale süreci hakkında bilgi edinebilmelidir. Ancak kamu ihalelerine hakim olan bir başka ilke gizlilik ilkesi gereğince kamu yararının gerektirdiği durumlarda, gizlenmesi gereken bilgiler açıklanmamalıdır. İdarenin tespit ettiği yaklaşık maliyetlerin gizlenmesi, ihale sürecine katılan kişilerin, bilgileri başkalarına aktarmamaları gibi durumları ifade etmektedir. Dolayısıyla yaklaşık maliyet açıklanmaz.

Yanıt Açıklaması: Soruda kesin işlem tanımlanmaktadır. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumda güçsüzleri koruyucu faaliyetlerde bulunulması, sosyal devlet olma ilkesi kapsamında değerlendirilmelidir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “İşlevsel anlamda idare”, yapılan faaliyetin (işlem ve eylemin) niteliğine göre belirleme yapılmasını öngören bir kavramdır. Başka bir ifade ile yasama, yargı ve yürütmenin, toplumun ortak, kolektif, günlük, teknik ve sürekli ihtiyaçlarını karşılama yönündeki faaliyetleri idare işlevini oluşturur. Doğru cevap B'dir.