Sermaye Piyasası Hukuku

Yanıt Açıklaması: Hakikaten, yeni SerPK’nin geçici 4’üncü maddesi gereği, bu Kanun’un yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Yatırımcıları Koruma Fonuna ait hak ve alacaklar ile borçlar YTM’ye geçeceği hükme bağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk hukukunda sermaye piyasalarına ve yatırımcının korunmasına ilişkin temel hu- kuki düzenlemeler, Sermaye Piyasası Kanunu ile hüküm altına alınmıştır. Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde ise genel hükümlere yollama yapılmıştır. Genel hüküm- lerden kasıt, Türk Ticaret Kanunu ve anonim ortaklıklara ilişkin diğer özel kanun hü- kümleridir. Sermaye piyasasına ilişkin kanuni düzenlemeler dışında; Cumhurbaşkanlığı karar- nameleri yönetmelikler ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri de sermaye piyasası hu- kukunun diğer kaynakları olarak sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Anonim ortaklıklar, sermayenin toplanması, sorumluluğun sınırlandırılması ve kurumsallaşmaya uygun olma açısından ekonomiye ve pay sahiplerine olumlu katkı sağlarken sermayenin bir güç hâline dönmesi, tekelleşmeye müsait olması, sermaye piyasalarında güvensiz bir ortam yaratabilmesi ve kötüye kullanılmaya müsait olması gibi bazı olumsuz özelliklerle de gündeme gelebilir

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde kamuyu aydınlatma ilkesine ilişkin ilk düzenlemeler 1956 tarihli 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu’nda görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yatırımcının tanımlanmasının ele alınarak çalışılması

Yanıt Açıklaması: Kamuyu aydınlatma ilkesi uygulanmaya, Sermaye Piyasası Kanunu’nda 1992 yılında yapılan değişiklikle başlamıştır. Kanunun ilk halinde asıl olarak liyakat ilkesi benimsenmiştir. Bunu 1999 yılındaki değişiklikler izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Sermaye Piyasası Kanununa göre, cezai yaptırımları uygulama yetkisi mahkemelere aittir. Cezai yaptırımdan daha hafif bir yaptırım türü olarak Kanun’da idari yaptırımlara da yer verilmektedir. Bu yaptırımlar idari para cezası, belli faaliyetlerin yapılmasının yasaklanması, verilen bazı yetkilerin ilgililerden geri alınması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. İdari yaptırımları uygulama konusunda yetki Sermaye Piyasası Kuruluna aittir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ortaklığın tasfiye sürecine girmesinin etkilerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: • Ortaklık tüzel kişiliği devam eder, • Ortaklığın amacı tasfiye ile sınırlı hâle gelir, • Organlar varlığını sürdürür (iflas sebebiyle sona erme hâli dışında), yönetim kurulu aynı zamanda tasfiye memuru olarak görev yapar, • Ortaklık ticaret unvanına “tasfiye hâlinde” ibaresi eklenir, • Pay sahiplerinin hakları daralır.

Yanıt Açıklaması: Birinci el piyasası, ikinci el piyasası, tezgahüstü piyasalar ve borsa sermaye piyasasının türleri olarak nitelenebilir. İstihdam piyasası ise sermaye piyasası türleri arasında yer alamaz.

Yanıt Açıklaması: Hazırlanacak esas sözleşmenin içeriği TTK m. 339 hükmünde düzenlenmiştir. Buna göre esas sözleşmenin yazılı şekilde yapılması ve bütün kurucuların imzalarının noterce onaylanması şarttır. Esas sözleşmede; • Kurulacak anonim ortaklığın ticaret unvanı (örn. “Uzaylı ticaret turizm otelcilik anonim ortaklığı”) ve merkezinin bulunacağı yer, • Ortaklığın işletme konusu, • Ortaklığın sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları, • Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları, • Belirli paylara tanınan imtiyazlar, • Devir sınırlamaları, • Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlarla ilgili bilgiler, • Kuruculara ve yönetim kurulu üyelerine tanınacak menfaatler, • Yönetim kurulu üye sayısı ve bunlardan imzaya yetkili olanlar, • Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları, • Oy hakları, • Varsa ortaklığın süresi, • Ortaklığa ait ilanların nasıl yapılacağı, • Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları, • Ortaklığın hesap dönemi, • İlk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşmede yer alır.

Yanıt Açıklaması: Anonim ortaklık yönetim kurulu tek bir üyeden oluşuyorsa onun katılımıyla; birden çok üyeden oluşuyorsa üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alır. Bir örnekle somutlaştırmak gerekirse beş kişilik bir yönetim kurulu en az üç üyenin hazır olması ile toplanır ve en az iki üyenin olumlu oyu ile karar alabilir.

Yanıt Açıklaması: Anonim ortaklık pay sahiplerinin asli borcu sermaye koyma borcudur. Sermaye koyma borcuna tek borç ilkesi de denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Portföy yönetim şirketi; başkaca sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunması da mümkün olmakla birlikte, ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve yönetilmesi olan anonim şirketlerdir (SerPK m. 55).

Yanıt Açıklaması: Halka açık anonim ortaklıklar kendi paylarını, Kurul tarafından belirlenen şartlar çerçevesinde satın alabilir ve rehin olarak kabul edebilir. Kurul, halka açık ortaklıkların kendi paylarını satın ve rehin almasına ilişkin şartlara, işlem sınırlarına, geri alınan payların elden çıkarılması veya itfası ve bu hususların kamuya açıklanmasına ilişkin usul ve esasları bir tebliğ ile düzenlemiştir. “II-22.1 Geri Alınan Paylar Tebliği” isimli bu tebliğe göre payların geri alınabilmesi için genel kurul tarafından yönetim kuruluna yetki verilmesi, yönetim kurulunun da bu yetkiyi kullanması gerekir. Payları borsada işlem gören ortaklıklar, yakın ve ciddi bir kayıptan kaçınmak amacıyla genel kurulun yetkilendirmesi olmaksızın da geri alım yapabilir. Geri alım programının süresi payları borsada işlem gören ortaklıklarda azami üç yıl, payları borsada işlem görmeyen ortaklıklarda ise bir yıldır.

Yanıt Açıklaması: Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili diğer kanunlar dışında; Cumhurbaşkanlığı kararnameleri yönetmelikler ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri; sermaye piyasası hukukunun diğer düzenlemeleri olarak sıralanabilir. Türk Medeni Kanununda ise ilgili düzenleme yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yatırım kuruluşu tanımında geçen ikinci grubu bankalar oluşturmaktadır. Türk hukukunda bankalar hakkındaki temel kanun, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’dur. Banka kavramından neyin anlaşılması gerektiği, bu kanuna göre belirlenir. Bankaya ilişkin kanuni tanımda da sayım yöntemi benimsenmiş ve bankanın, mevduat bankası, katılım bankası ile kalkınma ve yatırım bankasını ifade ettiği yönünde bir tanım yapılmıştır (BankK m. 3). Bu banka türleri arasındaki ayrım, faaliyet konularından kaynaklanmaktadır ve bazılarının yapabileceği faaliyetleri, diğerlerinin yapamaması, ayrım kriteri olarak karşımıza çıkmaktadır. Mevduat toplamak, mevduat bankalarına has bir özellik iken; katılım fonu toplamak, katılım bankalarına mahsus bir faaliyet konusudur. Kalkınma ve yatırım bankası ise, bu iki faaliyeti, yani mevduat ve katılım fonu toplama faaliyetinde bulunamamasıı bakımından diğer bankalardan ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: SerPK m. 97/1’de yer alan, sermaye piyasası kurumlarının sermaye yeterliliği yükümlülüklerini sağlayamadığı, sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve finansal araç teslim yükümlülüklerini yerine getiremediği veya kısa sürede yerine getiremeyeceği ya da bunlardan bağımsız olarak mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğu ya da mali durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduğunun, yani kısaca ifade etmek gerekirse sermaye piyasası kurumlarının mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğunun tespiti hâlinde, Kanunun bu madde hükmünde sayılan tedbirlerin yanı sıra, bu kurumların tedrici tasfiyelerine karar verilmesi ve gerekiyorsa tedrici tasfiyeye gitmeksizin doğrudan iflaslarının Kurul tarafından istenme durumudur. İkincisi ise, SerPK m. 98’de yer alan, sermaye piyasası kurumlarının iflası veya 86’ncı madde uyarınca tedricî tasfiyeye girmesi durumlarında, 97’nci madde uyarınca sorumlulukları tespit edilmiş bulunmak kaydıyla; doğrudan veya dolaylı yüzde onundan fazla paya sahip ortaklarının, görevden ayrılmış olan veya görevde bulunan, yönetim kurulu üyelerinin ve imzaya yetkili yöneticilerinin, portföy yönetim şirketi yöneticilerinin ve konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının fon kurulu üyelerinin şahsen iflaslarının Kurul tarafından istenme durumudur.

Yanıt Açıklaması: Piyasa dolandırıcılığı, “işleme” ve “bilgiye” dayalı piyasa dolandırıcılığı olmak üzere iki kategoride düzenlenmiştir. Bunlardan ilki olan işleme dayalı piyasa dolandırıcılığı failleri, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla alım veya satım yapanlar, emir verenler, emir iptal edenler, emir değiştirenler veya hesap hareketleri gerçekleştirenlerdir. Bu kapsamdaki fiilleri işleyenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.

Yanıt Açıklaması: Rekabet yasağına aykırı davranış, yönetim kurulu üyesinin kişisel sorumluluğunu gerektirecek bir haldir. Ancak, Belgelerin ve beyanların doğru olmaması, Değer biçilmesinde yolsuzluk, Halktan izinsiz para toplamak, Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğinin bilinmesine rağmen gerekli tedbirlerin alınmaması halleri ise yönetim kurlu üyelerinin müteselsil sorumluluğunu gerektiren hallerdir.

Yanıt Açıklaması: Hazırlanacak esas sözleşmenin içeriği TTK m. 339 hükmünde düzenlenmiştir. Buna göre esas sözleşmenin yazılı şekilde yapılması ve bütün kurucuların imzalarının noterce onaylanması şarttır. Esas sözleşmede; • Kurulacak anonim ortaklığın ticaret unvanı (örn. “Uzaylı ticaret turizm otelcilik anonim ortaklığı”) ve merkezinin bulunacağı yer, • Ortaklığın işletme konusu, • Ortaklığın sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları, • Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları, • Belirli paylara tanınan imtiyazlar, • Devir sınırlamaları, • Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlarla ilgili bilgiler, • Kuruculara ve yönetim kurulu üyelerine tanınacak menfaatler, • Yönetim kurulu üye sayısı ve bunlardan imzaya yetkili olanlar, • Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları, • Oy hakları, • Varsa ortaklığın süresi, • Ortaklığa ait ilanların nasıl yapılacağı, • Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları, • Ortaklığın hesap dönemi, • İlk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşmede yer alır. Her bir pay sahibinin adı, soyadı veya ticaret unvanı ise bunlardan birisi değildir.