Sermaye Piyasası Hukuku

Yanıt Açıklaması: A şıkkı yanlıştır.  Kurul idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişisidir. B şıkkı yanlıştır. Gözetim otoritesi olarak kurul, piyasanın etkin şekilde işleyişi bakımından gerekli denetimleri yapma yetkisine sahiptir. C şıkkı yanlıştır. Yaptırım uygulama yetkisi kapsamında kurul, gözetim yetkisi çerçevesinde yaptığı denetimler neticesinde ilgili düzenlemelere aykırı uygulamaları tespit ettiğinde Kanun’da öngörülen yaptırımları uygulamaktadır. Bu yaptırımlar genellikle idari para cezası şeklinde gerçekleşir. Kurul mahkemelerin yetkisine giren hapis cezası veya adli para cezası uygulama yetkisine sahip değildir. D şıkkı doğrudur. Kurul, ilgili düzenlemelere aykırılık sebebiyle ilgili kuruluşların faaliyette bulunmalarına izin vermekten kaçınabilme ya da bunların faaliyetlerini durdurmaya yetkilidir. Bazı hâllerde de kurul doğrudan yaptırım uygulama yetkisine sahip olmamakla birlikte, başkaca bir merciin, özellikle de mahkemelerin yaptırım uygulaması için gerekli süreci başlatabilme olanağına sahiptir. E şıkkı yanlıştır. Düzenleme yapma yetkisi kapsamında kurul, Kanun’un uygulanması bakımından kendisine verilen yetki çerçevesinde yönetmelik veya tebliğ adını taşıyan genel düzenleyici işlemler yapabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı yanlıştır. Anonim ortaklıklar, Türk Ticaret Kanunun’da düzenlenen, tüzel kişiliğe sahip, sermayesi paylara bölünmüş ve pay senedi çıkarma imkanı bulunan ticaret şirketidir. B şıkkı yanlıştır.  Anonim ortaklıklar sadece pay senedi değil tahvil, katılma intifa senedi gibi çok çeşitli sermaye piyasası araçları ihraç edebilir. C şıkkı yanlıştır. Özel bütçeli kamu idareleri arasında  Üniversiteler, Türk Standartları Enstitüsü, Türk Dil Kurumu gibi çeşitli kurumlar sayılabilir. Bunlar, mevzuatlarında izin verilen hallerde sermaye piyasası aracı ihraç edebilirler. D şıkkı yanlıştır.  Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da anonim ortaklık şeklinde örgütlenmiş bir tüzel kişidir. Diğer kamu idarelerinde olduğu gibi, mevzuatının izin verdiği ölçüde TCMB’nin de sermaye piyasası aracı çıkarma yetkisi bulunmaktadır. E şıkkı doğrudur. Anayasa'nın 127. maddesi uyarınca mahalli idareler il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, yine kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir. Bu sayılanlardan özellikle belediyeler sermaye piyasası aracı ihracı yoluna gidebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulu sermayeyi yalnızca artırabilir, azaltma yetkisi bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Katılma payı alım satımı, fon toplam değerinin en az %80’i oranında yabancı para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan fonlar ile unvanında “(Döviz)” ibaresi yer alan fonlarda, TCMB ve Hazine Müsteşarlığının görüşü alınarak, Kurulun onayı alınmak kaydıyla, TCMB tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı para birimleriüzerinden gerçekleştirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Yatırım fonlarının kuruluş izni alabilmesi için, kurucunun portföy saklama hizmetini yü­rütmek üzere Kurulca yetkilendirilmiş bir kuruluş ile anlaşmış olması ve fon iç tüzüğünün Kurulca onaylanması gereklidir. Yatırım fonu kuruluş başvuruları, gerekli belgelerin Ku­rula eksiksiz olarak sunulmasından itibaren iki ay içinde Kurul tarafından karara bağlanır ve keyfiyet ilgililere bildirilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kooperatif veya kooperatif birliklerinin ortağı olduğu anonim ortaklıkların, belirli koşullar altında halka açık ortaklık sayılması mümkündür. Bunun için öncelikle kooperatif ya da kooperatif birliğinin bir anonim ortaklıkta pay sahibi olması gerekir. Sahip olunan bu paylar anonim ortaklığın çoğunluk payı olmalı, kooperatif veya kooperatif birliğinin üye sayısı da en az 500 olmalıdır. Ayrıca anonim ortaklığın yasada aranılan belirli ekonomik büyüklüğe ulaşmış olması gerekir (SPK m. 16). Bu koşulların bir arada bulunması durumunda, anonim ortaklığın paylarını halka arz etmiş olduğu kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde anonim ortaklıkların kayıtlı sermaye sistemine geçebilmeleri için: 1) Esas sözleşmelerinde hüküm bulunmalıdı, 2) Sermaye Piyasası Kurulundan bu sisteme geçiş için izin alınmış olmalıdır, ve 3) Genel kurul tarafından yönetim kurulunun artırabileceği sermaye tavanı belirlenmelidir. Asgari sermayeleri ise 100.000 TL olmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mali piyasaların ikinci alt bölümünü oluşturan sermaye piyasaları, klasik bir tanımlama ile genellikle ekonominin orta ve uzun dönem finansman ihtiyacının karşılandığı piyasalardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kaydileştirmenin fiziki güçlükler açısından faydaları: • Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan geniş mekânlara gerek kalmamaktadır. • Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan iş gücünden tasarruf sağlamaktadır. • Senetlerin basımı için ihtiyaç duyulan masrafan tasarruf edilmektedir. • Senetlerin piyasada tedavülü (alım, satım, teslim gibi) için gerekli zamanveiş gücü  masrafını ortadan kaldırır. • Senetlerden doğan hakların kullanımı konusunda ortaya çıkan güçlükleri ortadan kaldırmaktadır. Kaydileştirmenin piyasada şeffaflığı ve güvenliği sağlama açısından faydaları: • Sermaye piyasası araçlarının kaybolması, yırtılması, zarar görmesi gibi tehlikeleri  ortadan kaldırır. • Sermaye piyasası araçları ile ilgili hak sahibi şahısları izleme kolaylığı sağlayarak  cezai hükümlere işlerlik kazandırır. • Senetlerde yapılabilecek sahtecilik riski ortadan kalkmış olur. • Senetler vasıtasıyla yapılabilecek hileli işlemleri bertaraf eder.

Yanıt Açıklaması: Sermaye Piyasası Kanunu’nun 35’inci maddesinde “sermaye piyasası kurumları” sayılmaktadır. Yatırım kuruluşları bu sayım içerisinde dahil edilmek suretiyle, bu kuruluşların kurumsal açıdan hukuki konumlandırılması da yapılmıştır Dolayısıyla merkezikayıt kuruluşu diye bir unsur söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Yatırım kuruluşu kanunda, “Aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Aracılık yükleniminin yürütülmesi ile ilgili hizmetlerin sunulması, yatırım kuruluşlarının yürüttüğü yan hizmetler arasında yer alır. Diğer sayılan hizmetler ise yatırım hizmet ve faaliyetleri kapsamında bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kuruluş şartları, aslında benzer olmakla birlikte, yatırım kuruluşunun tanzim edildiği mevzuat nedeniyle farklılaşabilmektedir. Zira bir yatırım kuruluşu olan bankaların kuruluşuna dair esaslar ayrı bir kanunda, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda yer almaktadır. Bankacılık Kanunu’nun aradığı kuruluş koşulları mevcut ise, BDDK tarafından bankaya kuruluş izni verilmektedir (BankK m. 6). Yatırım kuruluşlarınının bir türü olan ve kendisine BDDK tarafından kuruluş izni verilmiş olan bankaya, SPK tarafından tekrar kuruluş izni verilmesi gerekmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Katılma intifa senedinin ayırt edici özelliği, mutlak surette nakit karşılığı çıkarılması- dır. Yani adi intifa senetlerinden farklı olarak yatırımcı bir bedel karşılığında bu senetlere sahip olabilecektir.

Yanıt Açıklaması: Rayiç değer

Yanıt Açıklaması: Faaliyet izni alındıktan sonra teminatların yükseltilmesi veya tamamlanması gerektiği durumlarda, ilave veya eksik teminatın, bu durumun ortaya çıktığı tarihten itibaren 3 ayı geçmemek üzere Kurulca verilen süre içinde yatırılmamış olması gerekir

Yanıt Açıklaması: SerPK m. 52/1’ de yatırım fonu, bu Kanun hükümleri uyarınca tasarruf sahiplerinden fon katılma payı karşılığında toplanan para ya da diğer varlıklarla, tasarruf sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre Kurulca belirlenen varlık ve haklardan oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri tarafından fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığı olarak ifade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Merkezî takas kuruluşları SerPK 77’inci maddesinde, borsalarda ve teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören sermaye piyasası araçlarının teslimi, bedellerinin ödenmesi ve bu işlemlere ilişkin teminat yükümlülüklerinin ifası ile ilgili işlemleri yürüten anonim ortaklık şeklindeki özel hukuk tüzel kişiliğini haiz kurum olarak tanımlanmıştır. Merkezî takas kuruluşlarının kuruluşuna Kurulun teklifi üzerine ilgili Bakan tarafından izin veri­lir. Bu kuruluşların faaliyete geçmesi ise ayrıca Kurulun iznine tabidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Altın Borsası tüzel kişilikleri Borsa İstanbul Ano­nim Şirketinin esas sözleşmesinin tescili ile İMKB  son bulmuştur. İMKB yerine, 03.04.2013 tarihinde Borsa İstanbul A.Ş. Esas Sözleşmesi tescil edilmiştir. Özel hukuk tüzel kişiliğine haizdir. Borsa İstanbul A.Ş. ka­nun ve ikincil düzenlemeler çerçevesinde kendisine yetki verildiği her alanda ve konuda kendisiyle ilgili faaliyet konusuyla ilgili karar alabilmekte, işlem tesis edebilmekte ve iç düzenlemeler yapabilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kanun koyucu sermaye piyasası araçları kavramının kapsa­mını sınırlamamış ve Kurul’a bu hususta  esneklik tanımıştır. Dolayısıyla bu nokta sermaye piyasası araçları portföyünün içeriğini belirlemek, değiştirmek ve yeni tür­ler ihdas etmek Kurul’un takdirine bırakılmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.