Türk Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Sözleşme (veya pakt) yönteminde, anayasa yapımı, toplumu temsil eden siyasal güçler (gruplar ve partiler) veya seçilmiş bir kurul ya da kurucu meclis tarafından “katılma ve uzlaşma” ilkelerine dayalı olarak “toplumsal sözleşme” biçiminde gerçekleştirilmektedir. Plebisit referandumlar, serbestçe yapılmayan referandumları ifade eder. Bu tür referandumlar çoğunlukla hiyerarşik yöntemde görülür. Oysa sözleşme yöntemi, "katılma ve uzlaşma" ilkelerine dayalı olarak gerçekleştirilir. Parlamentoda çoğunluğa sahip bir partinin diğer partilerin görüşlerini dikkate almaksızın yaptığı anayasa değişikliği toplumun farklı kesimlerini dikkate almaksızın hazırlandığı için sözleşme yöntemi ile hazırlanmış kabul edilemez. Organik yöntemi diğerlerinden ayıran en önemli fark, bu yöntemde anayasa yapımı sürecinin büyük ölçüde “nötr” bir şekilde işlemesidir. Sözleşme yöntemine göre yapılan anayasalar üzerindeki uzlaşma oranı yüksek olacağından, bu yöntemle yapılan anayasalar daha istikrarlı olur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fransa'da yarı başkanlık sistemi söz konusudur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır."

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası ile getirilen askerî mahkemeler ise 2017 değişikliğiyle kaldırılmış bulunmaktadır. Bundan böyle askeri uyuşmazlıklar da genel mahkemelerce görülecektir. Anayasanın 2017 değişikliğiyle getirilen hükmüne göre, “Disiplin mahkemeleri dışında askerî mahkemeler kurulamaz. Ancak savaş halinde, asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askerî mahkemeler kurulabilir.”

Yanıt Açıklaması: Anayasa hukukunda hükûmet sistemleri, yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbirleriyle olan ilişkilerine göre tasnif edilmektedir. Yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbiriyle ilişkileri, pozitif anayasa hukukunda hükûmet sistemleri tasnifinin dayandığı temeli oluşturur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 15’inci maddesi, savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının kısmen veya tamamen durdurulabileceğini veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabileceğini öngörmektedir. Anayasa bu aşırı daraltmaya izin vermiş olmakla birlikte, bu dönemlerde yapılacak sınırlamalara karşı bazı önemli koruma kriterleri de getirmiş bulunmaktadır. Buna göre, “savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde dahi, savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddî ve manevî varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz”.

Yanıt Açıklaması: 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilirken bakanlıklardaki müsteşarlıklar kaldırılmış, müsteşarların görevlerini bakan yardımcılarının yerine getirmesi öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: 1971 yılında 1961 Anayasası'nda yapılan değişiklikle anayasa değişiklikleirnin yalnızca şekil açısında denetlenebileceği hükmü anayasaya eklense de soruda ilk kez hangi anayasanın ilk halinde bu hükme yer verildiği sorulduğundan doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1839 yılında Padişah tarafından tek taraflı olarak “ferman” biçiminde ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tali kurucu iktidar ise, bir ülkenin anayasasını, mevcut anayasal kural ve usuller çerçevesinde tümden yenileyen ya da değiştiren iktidara denir.

Yanıt Açıklaması: Anayasaya göre Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Silahlı kuvvetler daha önce Devlet Denetleme Kurulu’nun görev alanı dışındayken, 2017 yılında Anayasa’da yapılan değişiklik ile denetim kapsamına alınmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası'nın, egemenliğin yegâne kullanıcısı durumundaki parlamento çoğunluğunu sınırlamaması, yasamanın hükûmeti denetleme imkânlarının yetersiz oluşu, muhalefetin demokratik ve eşitlikçi bir işleyişe kavuşturulmamış olması, temel hak ve hürriyetlerin yeterli anayasal güvencelere sahip olmaması gibi hususlar, Anayasanın çoğulcu ve katılımcı bir demokrasi değil, çoğunlukçu bir demokrasi öngördüğünü açıkça ortaya koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: 2010 değişikliğiyle Kurulun meslekten çıkarma cezasına ilişkin kararlarına karşı yargı yolu açılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Asli kurucu iktidar, bir ülkenin siyasal rejiminde ihtilal, hükûmet darbesi veya ülkenin parçalanması sebebiyle bir hukuk boşluğu meydana gelmesi ya da bağımsızlığın kazanılması veya yeni bir devletin kurulması gibi durumlarda hiçbir hukuk kuralıyla bağlı olmaksızın yeni anayasayı yapan iktidara denir.

Yanıt Açıklaması: On beş üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi’nin üç üyesi Türkiye Büyük Millet Meclisi, on iki üyesi ise Cumhurbaşkanı tarafından seçilir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 175’nci maddesinde yer alan Anayasa’nın değiştirilmesi usulünde “teklif”, “görüşme”, “karar” ve “onay” olmak üzere dört safha bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Asli kurucu iktidar

Yanıt Açıklaması: Hukuk mahkemeleri ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılan adli mahkemelerin teşkilâtı 26.9.2004 tarih ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile yeniden düzenlenmiştir. Adli yargı teşkilâtı, üç dereceli olup hukuk ve ceza mahkemeleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay’dan oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yasama organının, yürütme ya da yargı organı- nın yerine geçerek yapacağı idari işlemler ile yargısal işlemler, “yetki gasbı” nedeniyle “yok” hükmünde sayılmalıdır.