Türk Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1961 ve ilk düzenlemesinde 1982 Anayasası parlamenter hükûmet sistemini benimsemiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 2017 yılında Anayasa değişikliği ile kabul edilen başkanlık (Cumhurbaşkanlığı) sistemi, 24 Haziran 2018 tarihinde birlikte yapılan TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleriyle birlikte yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Peru, başkanlık sisteminin uygulandığı ülkelerdendir. Diğer ülkelerde parlamenter sistem söz konusudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ulusal kurtuluş savaşını da yürütmekte olan Türkiye Büyük Millet Meclisi 1921 yılında yeni bir anayasa kabul etti. Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde hazırlanışı ve kabulü bakımından en demokratik anayasa olarak kabul edilen 1921 Anayasası kısa, fakat siyasal önemi yüksek bir belgedir. 23 maddelik kısa bir anayasa olan 1921 Anayasası’nın en önemli kuralı, “millî egemenlik ilkesi”dir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Meclis hükûmeti sistemi, kuvvetler birliği ve meclisin üstünlüğü ilkesine dayanır. Yasama ve yürütme yetkilerinin mecliste toplandığı bu sistemde, yürütme ayrı bir kuvvet olarak kabul edilmemektedir. Yürütme organının Meclis üzerinde, fesih dahil hiçbir yetkisi bulunmamaktadır. Buna karşılık Meclis yürütme organının görevine her an son verebilir. Muhalefet kurumunu içermeyen meclis hükûmeti sisteminde parlamentodaki bütün önemli siyasal gruplar yürütme içinde de temsil imkânı elde etmektedirler. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 23 maddelik kısa bir anayasa olan 1921 Anayasası’nın en önemli kuralı, “millî egemenlik ilkesi”dir (m.1).

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde başlayan anayasacılık hareketleri çerçevesinde “misak” (sözleşme) biçiminde meydana getirilen ilk anayasal belge olan Sened-i İttifak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önüne gelen davaları incelemek üzere, Tek Yargıçlı Düzen, üç yargıçlı Komiteler, yedi yargıçlı Daireler ve on yedi yargıçlı Büyük Daireden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine kişisel başvurunun iç hukuktaki nihai yetkili merciin kesin kararından itibaren alt ay içinde yapılmış olması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Anayasacılık tarihimizde ilk defa sosyal devlet ilkesini benimseyen, sosyal haklara yer veren, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Hâkimler Kurulunu oluşturan anayasa 1961 Anayasası’dır.

Yanıt Açıklaması: Yarı-başkanlık sisteminde, halk tarafından seçilen ve önemli anayasal yetkilere sahip bir cumhurbaşkanı ile yasama organına karşı sorumlu bir başbakan ve bakanlar kurulu vardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı ve yardımcıların milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olması yeterlidir. Milletvekilleri arasından seçilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Diğer seçenekler ise doğrudur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası, hakları ve ödevleri birlikte düzenlemiştir. Temel hak ve hürriyetlerle ilgili bölümlerin başlıkları şu şekildedir: “Kişinin hakları ve ödevleri”, “sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler”, “siyasi haklar ve ödevler”. Ayrıca Anayasa’nın 12’nci maddesinde ise, temel hak ve hürriyetlerin, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva ettiği vurgulanmıştır. Anayasanın bu yaklaşımı insan hakları teorisi bakımından yerinde değildir. Zira, hak aynı zamanda ödev içeren bir kavram değildir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Finlandiya’da cumhurbaşkanı ile başbakanın hemen hemen eşit yetkilere sahip olmaları, bu modelin başkanlık sistemi ve parlamenter rejim arası karma bir sisteme sahip olduğu biçiminde yorumlanmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasada belirtilmiş olmasa bile bazı hak ve hürriyetlerin kendi niteliklerinden doğan, başka bir ifadeyle "eşyanın tabiatında mevcut" olan sınırları vardır. İşte bunlara " objektif sınırlar " adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası, hürriyet - otorite dengesinde otoriteden yana tavır koyduğundan hak ve hürriyetleri düzenlemiş, ancak getirdiği sınırlamalarla hak ve hürriyetlerin alanını oldukça daraltmıştır. Tabii hak doktrininin benimsendiği izlenimini verse de pozitivist hak anlayışı temellidir. 1982 Anayasası, hakları ve ödevleri birlikte düzenlemiştir; ancak bu yaklaşım insan hakları teorisi bakımından yerinde değildir. Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetlere ilişkin sınırlamalar, uluslararası sözleşmelerde yer alan sınırlarla kıyaslanamayacak ölçüde fazladır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 2017 yılında Anayasa değişikliği ile ülkemizde kabul edilen başkanlık sistemi, 24 Haziran 2018 tarihinde birlikte yapılan TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleriyle birlikte yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı’nın devlet yönetimi alanındaki bir diğer önemli ilkesi de, eşit muamele yükümlülüğüdür. Buna göre, Tanzimat Fermanı ile getirilen haklardan din ayrımı gözetilmeksizin devletin bütün uyrukları yararlanacaktır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Parlamenter hükûmet sistemi; Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Almanya, İzlanda, İrlanda, İsrail, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç, İngiltere ve diğer birçok ülkede uygulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1921 Anayasası’nın vilayet ve nahiyelerde halk idaresini kabul etmiş olması, yerinden yönetim ilkesini o döneme göre oldukça ileri bir düzeyde benimsemiş olduğunu göstermektedir. Doğru cevap E'dir.