Türk Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Yalnızca II

Yanıt Açıklaması: Aktif statü hakları (siyasi haklar), kişilerin devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklardır. Kişiler seçimlerde ve halkoylamasında oy kullanmak, aday olmak vb. yollarla ülke yönetiminde söz sahibi olma ve siyasi kararların alınmasına katılma imkânını elde ederler. Siyasi parti kurma, partilere girme, kamu hizmetlerine girme, dilekçe hakkı ve vatandaşlık hakları bu kategoriye giren haklardandır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasal değişmenin temel dinamiği, toplumsal gerçekliktir. Bu nedenle anayasaların, toplumsal değişmelere uyarlanması gerekmektedir. Anayasaların bazı hükümleri yapıldığı dönemin ve yakın bir geleceğin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla konulur.

Yanıt Açıklaması: Yarı-başkanlık sisteminin başlıca örneği olarak bilinen Fransa hükûmet sistemidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1921 Anayasası’nın önemli bir bölümü taşra yönetimine ayrılmıştır. 1921 Anayasası, Türkiye’yi coğrafi ve iktisadi ilişkiler bakımından vilayet, kaza ve nahiyelere bölmüş ve vilayet ve nahiyelerde “halk idaresi”ni kabul etmiştir. Bu nedenle, yerinden yönetim ilkesini o döneme göre oldukça ileri bir düzeyde benimsemiş olan 1921 Anayasasının bu özelliği “yerel katılım ve yerel demokrasi” olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Başkanlık sisteminin tipik modeli Amerikan başkanlık sistemidir. Ayrıca Kosta Rika, Venezuela, Kolombiya, Peru, Filipinler, Arjantin, Uruguay, Brezilya, Şili ve diğer bazı ülkelerde de başkanlık sistemi uygulanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: On beş üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi’nin üç üyesi Türkiye Büyük Millet Meclisi, on iki üyesi ise Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.

Yanıt Açıklaması: Cevap “a” şıkkıdır. Türkiye’de Anayasa yargısına ilk olarak 1961 Anayasası’nda yer verildiğini görmekteyiz.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik gelişmeler: Sosyal ve ekonomik faktörler gibi teknoloji alanındaki gelişmeler de genel olarak hukuku ve anayasaları etkileyecek sonuçlar doğurabilir. Teknolojik gelişmeler, sosyal değişmenin başlıca dinamiklerinden birisidir (Miller, 1979: 14-41; Balkin, 1992: 1978-1979). Bu değişme olumlu olabileceği gibi, olumsuz yönde de gerçekleşebilir. Örneğin; bilgisayar, kamera, telefon, faks, telsiz, dinleme cihazları ve benzeri araçların yaygın kullanımı gibi teknolojik gelişmelerin doğrudan ya da sosyal değişmeye yol açmak suretiyle dolaylı olarak hukuk, anayasal kurumlar ve bireysel hürriyetler alanında ortaya çıkardığı etkiler, bazı durumlarda hukukun uygulanmasını, anayasal kurumların işleyişini ve hürriyetlerin gerçekleştirilmesini kolaylaştırırken, bazen de bu alanlarda ciddi sorunlara yol açabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak TBMM'nin yetkilerindendir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1921 Anayasası meclis hükûmeti sistemini benimsemiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalar Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu tarafından yapılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı konular yalnızca Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenebilir ve “mahfuz yetki” olarak adlandırılabilecek bu hususlarda Meclis kanun çıkaramaz. Bu konular şunlardır: 1. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması (m. 106/11). 2. Devlet Denetleme Kurulu (m.108). 3. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin teşkilatı ve görevleri (m.118/6), 4. U¨st kademe kamu yöneticilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esaslar (m.104/9). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bir anayasa değişikliği teklifi verildikten sonra, bunun komisyonda veya Genel Kurulda görüşülmesi sırasında verilecek değişiklik önergeleri bakımından üye tam sayısının en az üçte birinin imzası şartı aranmaz. Bir milletvekili de görüşmeler sırasında önerge üzerinde değişiklik teklifi verebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Cevap “c” şıkkıdır. Vergi mahkemeleri idari yargı teşkilatı içinde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Anayasaya göre, Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanının isteği üzerine tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar. Yargı organları, Devlet Denetleme Kurulunun görev alanı dışındadır (m.108/2). Silahlı kuvvetler de daha önce Devlet Denetleme Kurulu’nun görev alanı dışındayken, 2017 yılında Anayasa’da yapılan değişiklik ile denetim kapsamına alınmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi, şekil açısından inceleme yaparken değişikliğin ivedilikle görüşülüp görüşülmediğini, yani Genel Kurul'da iki kez görüşülüp görüşülmediğini denetler. Şayet değişiklik ivedilikle, tek bir kez görüşüldüyse şekil bakımından aykırılık ve iptal söz konusu olacaktır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İfade hürriyeti sosyal haklar kategorisine girmez. Sosyal haklar sosyal devletin temel amacının herkese insan onuruna yakışır asgari bir hayat düzeyi sağlamak için tanıdığı haklardır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de, kanunların anayasaya uygunluğunun siyasal denetimi 1876 ve 1924 Anayasaları tarafından benimsenmiştir. Ayrıca 1961 ve 1982 Anayasalarının, anayasa yargısı ile birlikte bazı siyasal denetim usullerine de yer vermiş olduğunu görmekteyiz. 1921 Anayasası ise ne siyasi denetim ne de hukuki deneti araçlarına yer vermiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yargı fonksiyonu yasama ve yürütme fonksiyonundan farklı olarak şu özelliklere sahiptir: Yargı fonksiyonunun amacı, hukuk düzeninin korunması ve adaletin gerçekleştirilmesidir. Yasama fonksiyonu ve yürütme fonksiyonunun amacı ise, kamu yararının gerçekleştirilmesidir. Yargısal işlemde hâkim, önüne getirilen olayla ilgili hukuk kuralını tespit ederek olaya uygular. Bu nedenle, idari işlemlerin inşaî (kurucu) niteliğine karşılık, yargısal işlemler gösterici (tespit edici) bir nitelik taşırlar. Yargısal işlemler kesin hüküm özelliğine sahiptir. Bu nedenle kural olarak kaldırılabilen ve değiştirilebilen yasama işlemleri ve idari işlemlerden farklı olarak, kesinleşmiş yargı kararlarının kaldırılmaları veya değiştirilmeleri mümkün değildir. Yargı fonksiyonunu yürüten organlar (mahkemeler), idari organlardan farklı olarak bağımsızlık özelliğine sahiptirler.