Türk Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Dayanışma hakları ise 1982 yılında hazırlanan “Dayanışma Haklarına İlişkin Uluslararası Pakt Ön Tasarısı”nda düzenlenen şeklîyle, “barış hakkı, gelişme hakkı, çevre hakkı ve insanlığın ortak malvarlığına saygı hakkı”ndan oluşmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası’nın uygulanması: 1924 Anayasası döneminde, çok-partili hayata geçiş yönündeki iki başarısız denemeden (1925’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve 1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkası) sonra, 1946’da çok-partili siyasal sisteme geçilmiştir. Dolayısıyla, 1924 Anayasası, 1946’ya kadar tek-partili, bu tarihten 27 Mayıs 1960 askerî darbesine kadar geçen sürede ise çok partili bir sistem içinde uygulanmıştır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Yargı fonksiyonu: Maddi kritere göre yargı fonksiyonu, hukuki uyuşmazlıkların çözümlenmesi ve hukuka aykırılık iddialarının karara bağlanması anlamına gelir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetler” deyimi aslında pozitivist hak anlayışının kabul edildiğini göstermektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Parlamenter hükûmet (kabine hükûmeti), yürütme iktidarının, yasama iktidarından kaynaklandığı ve ona karşı sorumlu olduğu hükûmet sistemidir. Hükûmet, yasama organına karşı sorumludur, yani yasama organının güvenine dayanır ve güvensizlik oyuyla görevinden uzaklaştırılabilir. Buna karşılık, devlet başkanının da meclisi feshetme yetkisi vardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Suçsuz hanedanlara haksızlık edilmeyecek, bunların sürekliliği korunacak ve kendi yönetimleri altındaki hanedanları koruma hakları tanınacaktır hükmü senedi ittifakta yer almaktadır

Yanıt Açıklaması: Sadrazamın keyfi eylemlerinin önlenmesi Sened-i İttifak’ta yer almıştır. Tanzimat Fermanı’nda yer alan hak ve özgürlüklerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: 1876 Anayasası (Kanun-u esasî) “Cemiyet-i Mahsusa” adını taşıyan bir kurulca Belçika, Polonya ve Prusya anayasalarından yararlanılarak hazırlanmış ve Mithat Paşa başkanlığındaki Heyet-i Vükela’dan da geçtikten sonra 23 Aralık 1876’da Padişah İkinci Abdülhamit tarafından “ferman” biçiminde ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 14’üncü

Yanıt Açıklaması: ABD ve diğer bazı ülkelerin başkanlık sistemlerinde başkan yasama organını feshedemez, yasama organı da güvensizlik oyuyla başkanının görevine son veremez. Türkiye modeli başkanlık sisteminde ise, parlamento veya başkan, her iki organın seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Başlangıçlar, kural olarak anayasanın diğer hükümleri gibi uygulanabilir hukuk normları içermezler. Başlangıçta yer alan somutlaştırılmamış bir takım ilke ve açıklamaların pozitif hukuk normları gibi uygulanmaları ise oldukça güçtür. Bu nedenle mahkemelerin bu tür hükümleri sadece bir yorum aracı olarak kullanmaları gerekir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde başlayan anayasacılık hareketleri çerçevesinde “misak” (sözleşme) biçiminde meydana getirilen ilk anayasal belge olan Sened-i İttifak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda kabul edilmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İdarenin kanun hükümleri­ni uygularken belli bir birey hakkında yaptığı işlem veya eylemin somut bir ihlale yol açması durumunda, ilgili kişi bu işlem ya da eylemin ortadan kal­dırılması için, temel hak ve hürriyetlerin korunmasına ilişkin olarak yürütmenin yargısal denetimine başvurur. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de açık sayım ve döküm ilkesine göre yapılan ilk seçim 1950 seçimleridir.

Yanıt Açıklaması: Bir öğrenciye diploma verilmesi işlemi maddi kritere göre yürütme işlemidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Parlamenter hükûmet (kabine hükûmeti), yürütme iktidarının, yasama iktidarından kaynaklandığı ve ona karşı sorumlu olduğu hükûmet sistemidir.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası’nın “milliyetçilik” yerine “millî devlet” (m.2) deyimini kullanması ve Başlangıç bölümünde de “Türk Milliyetçiliği”nin bir tanımını vermesine karşılık, 1982 Anayasası, Cumhuriyetin niteliklerini belirten 2’nci maddesinde doğrudan “Atatürk milliyetçiliğine bağlılık” ifadesine yer vermiştir.

Yanıt Açıklaması: 1876 Anayasası (Kanun-u esasî) “Cemiyet-i Mahsusa” adını taşıyan bir kurulca Belçika, Polonya ve Prusya anayasalarından yararlanılarak hazırlanmış ve Mithat Paşa başkanlığındaki Heyet-i Vükela’dan da geçtikten sonra 23 Aralık 1876’da Padişah İkinci Abdülhamit tarafından “ferman” biçiminde ilan edilmiştir.  1876 Anayasası (m.42-80), birincisi, üyeleri iki dereceli seçimle halk tarafından seçilen Heyet-i Mebusan; ikincisi de, üyeleri Padişah tarafından atanan Heyet-i Âyan olmak üzere iki meclisli bir parlamento (Meclis-i Umûmi) kurmuştur. Parlamentonun yetkilerini oldukça dar tutan Anayasa hükümlerine göre, kanun yapma yetkisi Parlamentoya aittir. Kanun teklif etme hakkı Bakanlar Kuruluna aittir. Ancak milletvekillerinin kanun teklifi ise Padişah’ın iznine bağlıdır. Her iki Meclisçe kabul edilen kanunların Padişah tarafından onaylanması gerekmektedir. Hükûmetin, Parlamentoya karşı sorumluluğu açıkça belirtilmemiştir. Padişah’ın kanunları veto etme ve Parlamentoyu feshetme yetkisi bulunmaktadır.  Yürütme yetkisi, devlet başkanı olan Padişah ile Bakanlar Kuruluna (Heyet-i Vükela) aittir. Anayasa ile geniş yetkilerle donatılan (m.7) ve halifelik sıfatı da bulunan Padişah mutlak bir sorumsuzluğa sahiptir. 1876 Anayasası, yargı yetkisini bağımsız mahkemelere vermiştir (m.81-91). Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Öğrenim hakkı pozitif statü haklarındandır. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde başlayan anayasacılık hareketleri çerçevesinde “misak” (sözleşme) biçiminde meydana getirilen ilk anayasal belge olan Sened-i İttifak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda kabul edilmiştir.