Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı

Yanıt Açıklaması: Hayvan refahı açısından, cerrahi uygulanacak hayvanı çeşitli stres unsurlarından uzaklaştırmak (kalp ritmini düzene sokmak, hayvanın korkusunu azaltmak, tükürük salgısını düzenleyerek solunum yolunu açık tutmak) amacı ile ameliyatın hemen öncesinde yapılan anestezi işlemine “premedikasyon” denilmektedir. Bu işlem, hayvan hazırlama odasında gerçekleştirlmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gerbiler kesinlikle sırtından tutularak yakalanmamalıdır. Çünkü titreme nöbetine girerek iyi olma hali bozulabilir.

Yanıt Açıklaması: Hayvan refahının özel belirteçlerinden birisi olan ağrının değerlendirilmesinde kullanılabilecek bazı fizyolojik göstergeler; su ve besin alımında azalma, kilo kaybı, tüylerde dikleşme, aşırı salyalama olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: İndüklenmiş (uyarılmış- oluşturulmuş) modeller, cerrahi yolla veya bir madde yoluyla anatomik, fizyolojik yapıda hastalık, bozukluk oluşturulmuş hayvan modelleridir.

Yanıt Açıklaması: Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu Tarım ve Orman Bakanlığı başkanlığında toplanır.

Yanıt Açıklaması: Stereotipik davranışlar, herhangi bir amaca yönelik olmayan anormal davranışlardır, hayvanın normal davranış biçimlerinde bulunmaz, sık tekrarlar, değişmez ve aynı şekilde kalır. Bu davranışlara örnek, hızlı gezinmek, kafes çubuklarını çiğneme, kazma ve uzun süreli hareketsizlik.

Yanıt Açıklaması: In vitro metotların dezavantajlarından biri, özellikle hayvan dokusu kullanıldığı zaman sonuçların insanlara uygulanabilir olmasındaki zorluklardır. İzole edilmiş bir hücrenin ve bu hücreden üretilen hücre hatlarının doku içerisinde yer alan diğer hücre grupları ile birlikte bulunmaması, deneyden elde edeceğimiz sonuçları normal bir canlıdan elde edilecek sonuçlara uyarlanması aşamasında zorluklar ile karşılaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “3R” kuralı; deney hayvanlarının refahının sağlanmasına, hayvanların korunmasına yönelik yasaların kabul edilmesine, laboratuvar hayvanları bilim’inin gelişmesine, hayvanlar üzerinde insani olmayan uygulamaları engellemekte önemli rol oynamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Laboratuvar hayvanlarının kullanımına ilişkin olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından “Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 5. Maddesi’nde deney hayvanlarının kullanım amaçları şu şekilde belirtilmiştir; • Temel araştırmalar, • İnsan, bitki ve hayvanlardaki hastalık, sağlık bozuklukları ve diğer anormalliklerin önlenmesi, tanı, tedavi veya bunlardan kaçınma, insan, hayvan veya bitkilerdeki fizyolojik bozuklukların incelenmesi, düzeltilmesi veya modifikasyonu, hayvanların refahı ve tarımsal amaçlarla yetiştirilen hayvanların üretim şartlarının iyileştirilmesi amacıyla uygulamalı araştırmalar ve bu amaçlardan herhangi biri için, ilaçlar, gıda ve yem hammaddeleri, başka maddeler ve ürünlerin kalite, etkinlik ve güvenilirliklerinin test edilmesi, • İnsan ile hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması, • Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar, • Mesleki beceri kazanma, sürdürülmesi veya geliştirilmesi amacıyla yüksek öğrenim veya eğitimi, • Adli tıp soruşturmaları.

Yanıt Açıklaması: İlgilenilen deney hayvanı türünün, •Ortalama bir yaşam süresi vardır. Bu sürenin kısalmış olması, •Zamana göre büyüme ve gelişim grafiği vardır. Bu grafiğin altına inilmiş olması, •Bir üreme yaşı, zamanı ve meydana getirebileceği ortalama yavru sayısı vardır. Bu standartlarda sapmalar varsa ya da hiç sağlanamıyorsa, Sayılan bu ihtimallere ek olarak deney hayvanlarında hastalık sıklığının artması ve hastalıklara karşı aşırı hassasiyet, anormal davranış özellikleri gibi unsurlar genel olarak hayvan refahının ve yaşam kalitesinin düşük olduğunu gösterir.

Yanıt Açıklaması: Hayvan Hakları evrensel Bildirgesi, hata Kabul etmeyen, hatta geri dönüşü mümkün olmayan yanlış uygulamaları ortadan kaldırmak ve insanları bilinçlendirmek adına, uzman kişiler tarafından oluşturulmuştur. Bu bildirgeyle, hayvan onuruna aykırı eğlence amaçlı uygulamaların engellenmesi, hayvanlara fiziki veya psikolojik acı çektilmesini engellmeke adına maddeler yer almaktadır. Ayrıca, yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üreme hakkına sahiptir, bu hak ellerinden alınamaz.

Yanıt Açıklaması: Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin gerekli eğitimi almasını sağlamak ve deney hayvanı kullanım sertifikası bulunması şartıyla hayvan deneyleri yapılmasına izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programları düzenlemek. Sertifika eğitim programını otuz gün önce HADMEK’e bildirmek. Eğitim sonunda başarılı olan kursiyerler ile ilgili bilgileri HADMEK’e bildirmek. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sertifika programlarının içeriğinde yer alan konu başlıklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: Deney Hayvanları Mevzuatı, Deney hayvanlarının anatomisi, fizyolojisi, histolojisi ve biyokimyası, Hayvan deneyleri etiği, Hayvan refahı ve davranış özellikleri, Temel laboratuvar güvenliği ve temizliği, Deney hayvanlarının üretimi, Deney hayvanlarının beslenmesi, Hayvan hastalıkları, İş sağlığı ve güvenliği, İlaç verme ve enjeksiyon teknikleri, Tutuş teknikleri, Kan ve örnek alma teknikleri, Anestezi – ötenazi teknikleri. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Deney hayvanlarında uygun olmayan tutma ve taşıma teknikleri hayvanlarda stres oluşturarak hayvan refahını olumsuz etkiler. Hayvan türlerine göre tutma tekniklerini geliştirilmesi hayvanların daha sakin olmalarını ve strese girmelerini en aza indirir.

Yanıt Açıklaması: AWA ile yapılan düzenlemeler köpek, kedi, maymun, domuz, hamster, tavşan, deniz memelileri, vahşi hayvanlar gibi deney ve araştırmalarda kullanılacak sıcakkanlı hayvanları kapsamakta, ancak kuş , fare, sıçan, at ve diğer çiftlik hayvanlarını, gıda veya giyim için tüketilen hayvanları veya hayvan beslenmesi, yetiştirilmesi ve idaresi için kullanılacak hayvanları kapsamamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hayvanların beş temel özgürlüğü şu şekildedir: I. Dengeli beslenme özgürlüğü, II.   Sıkıntılı olmama özgürlüğü, III.        Hastalıktan, yaralanmalardan ve ağrıdan muzdarip olmama özgürlüğü, IV.       Normal davranış gösterme özgürlüğü, V.        Stres ve korkuya maruz kalmama özgürlüğü.

Yanıt Açıklaması: Deney hayvanı üretim, bakım ve barındırma ruhsatına sahip bir tesiste bulunması gereken özel işlevli odalar aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir. • İdari birim/personel hizmet odaları, • Sistem kontrol odaları, • Servis alanları, • Üretim ve barındırma odaları, • Operasyon odaları

Yanıt Açıklaması: I ve IV maddeler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Hayvan refahı konusunda çeşitli tanımlamalar yapılmıştır. Bu tanımların tümü birleştirildiğinde “hayvanların doğal davranışlarını hiçbir kısıtlama olmaksızın özgür biçimde sergilemelerine imkan verecek şartların sağlanması” anlamı ortaya çıkmaktadır. Hayvan refahı, günümüzde, insan egemenliği altındaki hayvanların temel gereksinimlerinin karşılanmasını konu edinen bir bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tıp doktoruna bu tesiste görev almasına genellikle gerek yoktur.