Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı

Yanıt Açıklaması: Gen transferinde kullanılan teknikler şunlardır: I.Viral Vektörlerle Gen Transferi Tekniği, II. Embriyonal Kök Hücrelere Gen Transferi Tekniği, III. Spermatozooitlere Gen Transferi Tekniği, IV. Testislere Gen Transferi Tekniği, V. Nükleer Transfer Teknolojisi İle Transgenik Hayvan Elde Edilmesi.

Yanıt Açıklaması: Standart bir pelet yem içeriğinde bulunması gereken besin ögeleri ve oranları özetle, yiyeceği %24 oranında ham protein, %4 oranında ham yağ ve %6 oranında lif, çeşitli vitamin ve mineralleri içermelidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından, 23 Eylül 1977 tarihin de Londra’da gerçekleştirilen hayvan hakları konusundaki 3. Uluslararası toplantıda kabul edilmiş ve 15 Ekim 1978’de ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kobaylar ısırmayan hayvanlar olduklarından tutma ve taşıma sırasında işlemi yapan personele güven verirler. Bu nedenle omuz üzerinden ya da ensesinden tutularak diğer elin avuç içine yatırılabilecekleri gibi omuzlarından tutarken arka ayaklarından diğer el ile desteklenerek yatırılmadan da tutulup taşınabilirler.

Yanıt Açıklaması: Kriptokok infeksiyonu Cryptococcus neoformans mantar türü ile bulaşır.

Yanıt Açıklaması: Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili yönetmeli­ğine bağlı olarak belirlenen merkezi etik kurulların görevleri şunlardır: HADMEK’in belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak. Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sı­nırlarını belirleyerek yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya uygun olmayanları gerekçeli olarak reddetmek. Deney hayvanı ünitesinde kullanılan hayvanların, deney süresince başvuruda belirtilen protokollere göre 3R ilkelerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak. Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı prosedürleri kapsayan alternatif yön­temlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunarak, araştırmayı teşvik ede­cek uygulamalar yapmak. Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlem­lerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlan­dırmasına karar vermek. Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin ge­rekli eğitimi almasını sağlamak ve deney hayvanı kullanım sertifikası bulunması şartıyla hayvan deneyleri yapılmasına izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programla­rı düzenlemek. Sertifika eğitim programını otuz gün önce HADMEK’e bildirmek. Eği­tim sonunda başarılı olan kursiyerler ile ilgili bilgileri HADMEK’e bildirmek. Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve donanımın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek. Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak yıllık istatistiksel veri tabloları ile faaliyet raporunu hazırlayıp HADMEK’e sunmak. Deneysel çalışmalar sonunda oluşan ki myasal, tıbbi vs. atıkların ilgili kanun gere­ğince ortadan kaldırılmasını sağlamak. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Laboratuvar güvenliği ve biyogüvenlik için uyulması gereken kurallardan bazıları şunlardır: I. Laboratuvarlar çalışma olmasa bile uygun dezenfektan ve temizleyiciler kullanılarak günlük olarak temizlenmeli, ayrıca amaca uygun tasarlanan laboratuvarda düzen her zaman korunmalıdır. II. Laboratuvar giriş kapılarında öncelikle biyolojik tehlike uyarı işareti olmalı ayrıca, enfekte oda ya da laboratuvar kapılarına yanlışlıkla girilmesini önlemek için uygun standart işaretler koyulmalıdır. III.  Laboratuvar ya da barınak yöneticisi, tesisin laboratuvarlarındaki günlük ve acil durumlardaki iş akışı ile bu sırada yapılması gerekenleri içeren bir kılavuz (biyogüvenlik el kitabı) oluşturmalı, sözlü olarak da personel ve çalışanlar ile paylaşmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Intercross: Heterozigot hayvanların çiftleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: En çok kullanılanları Wistar albino, Spraque-Dawley albino, Long-Evans ırklarıdır. Wistar albino: Bu strain 1906 yılında Wistar enstitüsünde geliştirilmiştir. Dünya genelinde çeşitli varyeteleri kullanılmaktadır. Spraque-Dawley albino: 1925 yılında Dawley tarafından üretilmiştir. Üretiminde dişi Wistar sıçanlar kullanılmıştır. Long-Evans: 1910 yılında California Berkeley’de dişi Wistar sıçanlar ile yabani sıçanların çiftleştirilmesi ile oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Steril neşter, tıraş bıçağı veya makasla, kuyruk ucundan 2mm (maksimum 5 mm) kesilir. Doğru prosedür izlenirse, 5 mm kuyruktan elde edilecek DNA miktarı birden çok analiz için yeterli olacaktır. 5 mm’den büyük kuyruk parçası kullanıldığında ise elde edilecek DNA miktarı aynı oranda artmayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Laboratuvar hayvanları bilimi, tıbbi, biyomedikal, ilaç, kozmetik gibi alanların ön araştırmalarında, hayvanların insanda kullanılabilir hale gelmesinden önce; verilerin toplanmasında, analiz edilmesinde, sonuçlara varılmasında kullanılan çok şubeli bir bilim dalıdır. Bu bilim hayvanların anatomik ve fizyolojik yapısı üzerine, yetiştirilmesi, çoğaltılması, çevresel ihtiyaçları, davranışları, genetik ve mikrobiyolojik yönlerden standartlaştırılması, hastalıklardan korunması, deneysel yöntemlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi, farmakolojik ajanlara karşı gösterdiği etki ve ötanazi gibi konuları kapsar. Ancak laboratuvar hayvanları biliminin gönüllü insan araştırmalarında rolü yoktur.

Yanıt Açıklaması: Farenin yaşadığı kafes ortamı mikro çevreyi oluştururken; kafesin bulunduğu oda makro çevreyi ve bunları da kapsayan tüm bina mega çevreyi oluşturur. Kafes farenin yaşam alanını oluşturur ve boyutları, yapıldığı malzeme, kafesin altına yerleştirilen altlık materyali önemlidir. Kafesin yapıldığı malzemeler farelerin kemiremeyeceği, kimyasal ajanlara, deterjanla ra, suya ve ısıya dayanıklı olmalıdır. Dezenfekte edilebilen, hatta otoklavlanabilen özellikte olması idealdir. En çok tercih edilen polipropilen, polikarbonat, polietilen gibi materyallerdir. Kafeslerin taban kısımları da kullanım amacına göre farklılık gösterebilmektedir. Bazı kafeslerin alt kısmında takılıp çıkarılabilen ızgara ve plastik bir alt bulunur. Bu kafesler daha çok farenin kendi dışkısını yemesini engellemek için kullanılır. Günlük kullanım için uygun değildir. Fareler kafeslerde tek ya da grup halinde barındırılabilir; ancak sosyal hayvanlar olduğu için grup halinde barındırma tercih edilir. Gruplar, aynı cinste, yaşta ve ırkta olan bireylerden oluşturulur. Yavru fareler sütten kesildikten sonra ve ergin döneme ulaşmadan oluşturulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Soyunma odası, personelin olduğu gibi araştırmacılar için de gereklidir. Araştırmacıların kıyafetlerin değiştirebilmesi için uygun büyüklükte ve içerisinde yeterli miktarda kıyafet dolabı içeren odalardır.

Yanıt Açıklaması: Bulaşabilen bazı mantarlar ve etkeni oldukları hastalıklardan bazıları şunlardır: I. Cryptococcus neoformans-Kriptokok infeksiyonu, II. Dimorfik mantarlar-Derin mikozlar, III. Sporothrix schenckii-Sporotrikosis.

Yanıt Açıklaması: Üretim ve barınma odalarında; Oda yüzeyleri gerektiğinde temizlenebilecek malzemeden yapılmış olmalıdır. Odaların ışık şiddeti oda içerisinde yetiştirilen canlının ihtiyacına göre kontrollü olacak şekilde düzenlenmelidir. Deney hayvanlarının bulunduğu odalarda pencere olmamalıdır. Odalar içerisinde kablo boru ve tesisat gibi yapılar olmamalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kesici-delici atıklar: Enjektör iğneleri ve iğneli diğer nesneler, bisturi, lam-lamel, kırık cam ve pipetler, kırık laboratuvar malzemeleri.

Yanıt Açıklaması: Hantavirüs spp., hemorajik ateş renal sendrom; Rhabdovirüs, kuduz; Flavivirüs, hemorajik ateş hastalıkları, Herpesvirüs simiae, B virus infeksiyonu, Orthopoxvirüs, Monkey pox  hastalıklarına yol açan virüslerdir.

Yanıt Açıklaması: DNA analizi için kuyruk biyopsisi ile bir fare- den doku elde etmek güvenli, etkili ve daha insani bir prosedürdür. Kemirgenlerde kuyruk sıkıştırma ağrısı algısı 12-14 güne kadar tam gelişmediğinden farelerde daha erken yaşlarda kuyruk biyopsisi ya- pılması daha az ağrıya neden olabilir.

Yanıt Açıklaması: Gerekli damızlık dişi sayısı: 40/(6×0,5×0,25) ×1,33 =71

Yanıt Açıklaması: Bir canlının genetik kodlarının tamamıdır.