Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı

Yanıt Açıklaması: Barındırılan canlı türüne bağlı değişmekle birlikte ortam neminin ortalama olarak % 45-65 aralığında olması yeterli olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Her şeyden önce deney hayvanları kullanımında ilkesel olarak mümkün olan en az sayıda hayvanın kullanılması kabul edilmektedir. En çok sayıda hayvan kullanımı yerel etik kurulların çalışma ilkelerinden biri değildir ve olamaz.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi ürünler ve sarf malzeme deposu, Bu depoda bulundurulacak ilaç ve sarf malzemeleri özelliklerine, sınıflarına ve son kullanım tarihlerine göre saklanmalı ve bir kayıt sistemi dâhilinde kullanılmalıdır. Amaca yönelik yeterli büyüklükte bir oda olmalı ve yeterli miktarda dolap ve ayrıca buzdolabı bulunmalıdır. Buzdolabı içerisinde ve odanın dışında günlük ısı değişimlerini saklayabilen bir termometre bulunmalıdır. Oda içerisindeki ısıyı sabit tutmak için bir havalandırma ya da klima sisteminin bulunması gerekmektedir. Buzdolabında saklanan ilaçların beklenmedik bir elektrik kesintisinde zarar görmelerini engellemek için dolap içerisine 1-1,5 L.’lik plastik şişelerde tuzlu su konulmalıdır. İlaçlar ve tıbbi sarf malzemeleri ve küçük laboratuvar malzemeleri ve aletleri bu depoda bulundurulmalı ve tıbbi ilaç sorumlusuna bilgi verilip mümkün ise sorumlu kontrolünde alınarak mutlaka kayıtlara geçirilmelidir. Kötüye kullanım potansiyeli olan ilaçlar kontrol ve kayıt altında tutulmalı, son kullanım tarihi geçen ilaçlar kullanılmamalı ve güvenli bir şekilde imha edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Kontrollü bir şekilde düzenli ışık/karanlık döngüleri, gece/gündüz döngüsünü hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde standardize edilmelidir. Genel olarak bu süre 12/12 saat aydınlık/karanlık şeklinde kullanılmaktadır. Tesisi çevreleyen pencerelerin de doğal ışık kaynağı olduğu unutulmamalı ve deney hayvanlarının bulunduğu odalarda pencere olmamalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: "Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır". Yukarıda sunulan maddelerden sonuncusu, hayvan hakları konusunda tüm ülkelerde çeşitli ortak kural ve yaptırımların şekillenmesine, dolayısıyla resmi olarak yasalaşmasına ve evrensel nitelikli yönetmeliklerin oluşturulmasına kapı açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Replacement (yerine koyma) : Deneysel araştırmalarda “deney hayvanı” yerine kullanılabilecek başka teknikler, modeller, yöntemler var ise ve aynı sonucu verecek ise hayvan deneyi yapmadan ulaşılmayı hedeflemektedir. Reduction (azaltma) : Deneysel araştırmalarda doğru sonuca ulaşabilmek için gerekli en az sayıda deney hayvanı kullanılması hedeflenmektedir. Refinement (iyileştirme) : Deneysel veya cerrahi işlemlerde hayvana yapılan uygulamalar esnasında ve sonrasında ağrı, stres gibi etkenlerin en aza indirgenmesi hedeflenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şıklarda verilenlerin tamamı 4A kuralının bileşenleridir.

Yanıt Açıklaması: Deneysel veya diğer bilimsel amaçlarla hayvanların kullanılması sırasında ortaya çıkabilecek uygulamalarda hayvanların ağrı duyması, acı çekmesi, zarar görmesi gibi konuların gündeme gelmesi, dünyada bu konuda yasal düzenleme zorunluluğunu gündeme getirmiştir. Bu noktada, çeşitli ülkelerde yasal düzenlemeler getirilerek birtakım kısıtlamalar getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından, 23 Eylül 1977 tarihin de Londra’da gerçekleştirilen hayvan hakları konusundaki 3. Uluslararası toplantıda kabul edilmiş ve 15 Ekim 1978’de ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dezenfeksiyon işlemi, ortamda var olan ve hastalık yapıcı etkiye sahip mikroorganizmaların (sporları hariç) fiziksel ya da kimyasal yöntemler ile öldürülmesidir. Kullanılan malzemelerin dezenfekte edilmesi, hayvanların hastalık yapıcı etkenlerden uzak tutulması ve sağlıklarının korunması açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: 1968 Çiftlik hayvanları barındırma ve yö- netim uygulama kodu yasası diğerlerinden daja önce yayımlanmıştır. 1971 Avrupa Birliği kümes hayvanları kesim yönergesi, 1976 Çiftlik hayvanlarının beslenmesine yönelik koruma antlaşması, 1978 İsviçre hayvan refahı yasası ve insani kesim metotları yasası ve 1981 Avrupa Birliği Yumurta tavukları standartları yönergesi şeklinde sıralanırlar.

Yanıt Açıklaması: Omurgasızlar sınıfına ait olan canlılar gelişmiş bir sinir sistemine sahip olmadıklarından ağrı hissetmedikleri düşünülür. Bu özelliklerinden dolayı omurgasız canlılar da hayvan deneyleri için iyi bir alternatiftir.

Yanıt Açıklaması: AWA ile yapılan düzenlemeler köpek, kedi, maymun, domuz, hamster, tavşan, deniz memelileri, vahşi hayvanlar gibi deney ve araştırmalarda kullanılacak sıcakkanlı hayvanları kapsamakta, ancak kuş, fare, sıçan, at ve diğer çiftlik hayvanlarını, gıda veya giyim için tüketilen hayvanları veya hayvan beslenmesi, yetiştirilmesi ve idaresi için kullanılacak hayvanları kapsamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi ürünler ve sarf malzeme deposunda bulundurulan ilaç ve malzemelerin günlük sıcaklık değişimlerinden etkilenmemesi için sıcaklığın stabil tutulması önemlidir. Özellikle buzdolabında saklanması gereken ilaçların beklenmedik bir elektrik kesintisinde zarar görmemesi için dolapların içerisine 1-1.5 L’lik plastik şişelerde tuzlu su konulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumudur.

Yanıt Açıklaması: Ortamda sıcaklığın 20-24 °C arasında tutulması istenen durumdur. Tesis içerisindeki günlük sıcaklık değerleri her odada bulunan termostatlar yardımı ile ölçülmeli, düzenli olarak takip edilerek kayıt altına alınmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ortamın nemi de hayvan sağlığını ve refahını etkileyen bir başka faktördür. Uygun görülen ortalama nem oranı %45-70 arası olup nem oranının çok düştüğü durumlarda yavru sıçanlarda “ringtail” lezyonu gelişir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sertifika programlarının içeriğinde yer alan konu başlıklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: • Deney Hayvanları Mevzuatı, • Deney hayvanlarının anatomisi, fizyolojisi, histolojisi ve biyokimyası, • Hayvan deneyleri etiği, • Hayvan refahı ve davranış özellikleri, • Temel laboratuvar güvenliği ve temizliği, • Deney hayvanlarının üretimi, • Deney hayvanlarının beslenmesi, • Hayvan hastalıkları, • İş sağlığı ve güvenliği, • İlaç verme ve enjeksiyon teknikleri, • Tutuş teknikleri, • Kan ve örnek alma teknikleri, • Anestezi – ötenazi teknikleridir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri 4 gruba ayrılır. İndüklenmiş modeller (uyarılmış) Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş) Negatif modeller Olası modeler

Yanıt Açıklaması: Hayvanlar üzerinde araştırma yapan bilim adamları incelendiğinde R. Boyle fare veya kuş ile ilgili çalışmalar yapmıştır. J. Bentham, hayvanlar deneyler sırasında hayvanların acıya katlanıp katlanamayacakları sorununu gündeme getiren eser yazmıştır. C. Bernard ve hocası F. Magende hayvanlar üzerinde cerrahi operasyonlar ve ilaç kullanımı konusunda deneyler yapmışlardır. P. Singer ise “Hayvanların Kurtuluşu” isimli eser hayvanların korunması konusunda çaba sarf etmiş, konunun öncülerinden biri olmuştur.