Veteriner Hizmetleri Mevzuatı ve Etik

Yanıt Açıklaması: Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 1937’de 3203 sayılı “Ziraat Vekaleti Vazife ve Teşkilat Kanunu” çıkarılmıştır. Türkiye’de hayvan varlığının ıslah edilmesi için yasal yapılanma ile birlikte hayvan ıslah ve yetiştirme kurumlarına ihtiyaç duyulmuştur. Cumhuriyet’in ilanını takip eden süreçte sonra 1924’te bu amaç doğrultusunda ilk olarak “Karacabey Harası” kurulmuştur. Türkiye’de suni tohumlama uygulaması ilk kez 1926’da uygulanmış ve dünyada Rusya’dan sonra uygulamanın yapıldığı ikinci ülke olmuştur. Ülkemizde modern anlamda ilk veteriner okulu 1842’de açılmış ve okulun ilk müdürü olan Prusya’lı Godlewsky’nin verdiği dersler arasında hayvan hastalıkları ve hayvan ıslahı başlıca konuları oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Epidemiyoloji: Belirli bir hayvan veya insan populasyonlarında hastalıkların ortaya çıkışı, yayılışı, bu hastalıklardan korunma ve kontrol stratejileri, yaralanma ve öteki sağlıkla ilgili olayları inceleyen bilim dalı.

Yanıt Açıklaması: Hayvan gönenci kavramı hakkında farklı tanımlamalar mevcut olmakla birlikte bilimsel ve geniş anlamda tanımı; “çiftlik, pet, arkadaş, egzotik, laboratuvar ve vahşi hayvanların bakım, beslenme, barındırma, yetiştirme, nakliye, kesim, tedavi ve bilimsel araştırmalar gibi her türlü kullanımı sırasında ağrı, acı, ızdıraptan uzak, sağlık, mutluluk ve iyilik hallerinin sağlanması” şeklinde yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Klonlama; “eşeysiz üreme yöntemiyle genetik yapısı birbirinin aynı canlıların oluşturulması” anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yönetmeliğin 33. maddesinde, gıda işletmecisinin, et ürünlerinin hazırlanmasında aşağıda belirtilen maddeleri kullanamayacağı bildirilmiştir: a) Dişi ve erkek hayvanların genital organları, b) Böbrekler ve idrar kesesi dışında kalan üriner sistem organları, c) Larinks kıkırdağı, soluk borusu ve akciğerlerin ana bronşları, ç) Gözler ve göz kapakları, d) Dış kulak yolu, e) Boynuz dokusu, f ) Kanatlı hayvanlarda; ibik ve kulaklar, gerdan ve ibik benzeri sarkık et, baş, ayak, yemek borusu, kursak, bağırsaklar ve genital organlar.

Yanıt Açıklaması: Hayvan kökenli gıda hastalıklarına neden olan başlıca etkenler aşağıda verilmiştir: • Biyolojik gıda kirleticileri (Salmonella spp., Campylobacter spp., E.coli gibi bakteriler), • Kimyasal gıda kirleticileri (Mikotoksinler, ağır metaller, pestisitler, veteriner ilaçları, gıda katkıları, uygulanan işlemler ve ambalaj malzemelerinden ileri gelen kimyasallar, dioksinler ve dioksin benzeri maddeler), • Fiziksel gıda kirleticileri (taş, toprak, metal parçaları, saç, kıl, kılçık, deri atıkları, bağırsak içeriği, çeşitli böcek vb), • Genetik kirleticiler (GDO’lu-Genetiği değiştirilmiş organizmalı gıdalar). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yönetmeliğin 33. maddesinde, gıda işletmecisinin, et ürünlerinin hazırlanmasında aşağıda belirtilen maddeleri kullanamayacağı bildirilmiştir: a) Dişi ve erkek hayvanların genital organları, b) Böbrekler ve idrar kesesi dışında kalan üriner sistem organları, c) Larinks kıkırdağı, soluk borusu ve akciğerlerin ana bronşları, ç) Gözler ve göz kapakları, d) Dış kulak yolu, e) Boynuz dokusu, f ) Kanatlı hayvanlarda; ibik ve kulaklar, gerdan ve ibik benzeri sarkık et, baş, ayak, yemek borusu, kursak, bağırsaklar ve genital organlar.

Yanıt Açıklaması: Veteriner hekimlerin vazife ve salahiyetleri: a. “Hayvanları muayene, hayvan hastalıklarını tedavi etmek ve hayvanlar üzerinde muktedir olabildiği her türlü ameliyatı yapmak, ihtisası icap ettiren ahvalde ise mütehassısa (veteriner hekim) müracaatı tavsiye eylemek; b. Hayvanların vasıfları ve sağlık durumları hakkında rapor vermek; c. Kara ve deniz hayvanlarından elde edilen gıdai, sınai maddelerle mamullerini, hayvan yemi olarak kullanılan maddelerin muayene ve ihtisas sahibi ise tahlil etmek; d. (Veteriner hekim)likte tatbik olunan her türlü aşı, serum, biyolojik maddelerle müstahzaratı (ihtisas sahibi olmak ve bu maksatların tahakkuku için tedvin olunmuş hususi kanunların hükümlerine uymak şartiyle) ihzar, muayene, tahlil eylemek ve bu gibi hususatta rapor verebilmek; e. Eczanesi bulunmayan yerlerde hayvan hastalıklarında kullanılan her nevi aşı, serum, müstahzar ve biyolojik maddeleri muhtevi bir ecza dolabı tesis eylemek ve bu ilaçları satabilmek; f. Memleket hayvancılığının ıslah ve inkişafını engelleyici hareketleri ve bulaşıcı hayvan hastalıklarını görür veya işitirse en kısa bir zamanda keyfiyetten resmî makamları haberdar etmek ve istilai mahiyet arzeden vakayide ise derhal muktedir olabileceği önleyici tedbirlere girişmek ve zootekni sahasında haiz olduğu ilmi salahiyetini kullanmak.” şeklinde belirtilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bakteri Kökenli Yeni Çıkan Zoonozlar - Campylobacteriosis; Campylobacter jejuni - Bartonellozis ; Bartonella henselae, B. clarridgeiae Parazit Kökenli Yeni Çıkan Zoonozlar - Cryptosporidiosis ; Cryptosporidium parvum Virüs Kökenli Yeni Çıkan Zoonozlar - Kırım Kongo Kanamalı Ateşi - Kuş Gribi; Avian Influenza Virus H5N1 suşu - Hantavirüs Hastalığı; Hantavirus - Domuz Gribi Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Su ürünleri yetiştiriciliği: Yetiştiricilik tesislerinde, entansif , yarı entansif veya ekstansif şartlarda yapılan, su ürünlerini üretme ve/veya büyütme (besicilik) faaliyeti. Yetiştiricilik tesisi: Su ürünleri yetiştiriciliğinin yapıldığı yerler. Entansif yetiştiricilik: Tamamen dıştan yemlemeye dayalı yoğun yetiştiricilik. Yarı entansif yetiştiricilik: Gübreleme ve tamamlayıcı yemlemeye dayalı yetiştiricilik. Ekstansif yetiştiricilik: Suyun doğal verimliliğine dayanan, stok kontrolü yapılan düşük üretimli yetiştiricilik.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hayatta gerek kişiler ile kişiler, gerekse kişiler ile toplum arasındaki ilişkileri düzenleyen maddi yaptırımlı, yani uyulması kamu otoritesi ile desteklenmiş bulunan zorunlu kurallar bütünü hukuk kurallarıdır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde fert açısından meslek seçimini önemli kılan nedenler genel olarak dört temel kategoride toplanabilir. Bunlar: 1. Meslek seçimi bireyin hayatının hemen hemen tüm yönlerini etkilemektedir. 2. Meslek seçimi bireyin sosyal hayattaki başarı veya başarısızlığına da neden olabilir. Dolayısıyla, isabetli bir meslek seçimi yeteneklere uygunluk ve zayıf noktaları açığa çıkarma ihtimallerini en düşük seviyeye indirme bağlamında da bireyin başarı ihtimalini artırabilir. 3. Meslek seçimi bireyin iş bulmasını veya bulamamasını belirleyebilir. 4. Meslek seçimi bireyin işini sevmesini veya işinden nefret etmesini belirleyebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Suni tohumlama veya embriyo transferi izni alan bir veteriner hekimin sorumluluğunda en fazla iki veteriner sağlık teknisyeni suni tohumlama izni alarak çalışabilmektedir. Birlik ve kooperatiflerde ise bir veteriner hekimin sorumluluğunda en fazla üç veteriner sağlık teknisyeni suni tohumlama izni alarak çalışabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Meslek seçimini etkileyen politik etmenler: Mesleğe girme olanakları, iş bulma olanakları, değişik eğitim ve yetişme fırsatları vb.dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Statü, bir kimsenin toplum içerisinde öğrenci, öğretmen, memur, mühendis, fakir, zengin gibi “kim” olduğunu belirtir. Sosyal statü, kişiye belirli sorumluluklar yüklemektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Veteriner sağlık teknisyenleri, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Tarım Meslek Lisesi Veteriner Sağlık Bölümü ile daha önce Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na bağlı olan Veteriner Sağlık Meslek Lisesi, Hayvan Sağlığı Memurları Okulu, Hayvan Sağlığı Memurları Meslek Lisesi okullarından mezun teknisyenlerdir.

Yanıt Açıklaması: Balık üretim tesisleri işletimi ve bakımı akvatik hayvan veteriner hizmetleri konseptlerinin içinde yer alır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Statü, bir kimsenin toplum içerisinde öğrenci, öğretmen, memur, mühendis, fakir, zengin gibi “kim” olduğunu belirtir. Sosyal statü, kişiye belirli sorumluluklar yüklemektedir. Herkesin sahip olduğu bir sosyal statü mevcuttur. Sosyal statü terimi, ne sadece yüksek saygınlık ve mevkiye, ne de bireyin kendi hakkındaki öznel görünüşüne uygunluk gösterir. Sosyal statü, “kişinin çevresindekilerin toplum içinde ona nesnel olarak uygun gördükleri mevki veya pozisyondur.”

Yanıt Açıklaması: Embriyo transferi yapma izni alan serbest veteriner hekimin, yanında çalıştırdığı veteriner sağlık teknisyenine embriyo transferi yaptırdığı tespit edilirse, sorumlu veteriner hekime yine 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu”nun 36.  maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uygulanmaktadır. Buna göre; “Bakanlıktan izin almadan faaliyette bulunanlara on bin Türk Lirası idarî para cezası verilir; bunların faaliyeti durdurulur ve ürünlerin üreme amaçlı kullanımına izin verilmez.” hükmü yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ekstansif yetiştiricilik: Suyun doğal verimliliğine dayanan, stok kontrolü yapılan düşük üretimli yetiştiricilik.