Hijyen ve Sanitasyon

Yanıt Açıklaması: Pestisitlerin insan vücuduna alınması sonucunda; -Karsinojenik etki: lösemi, testis kanserine neden olabilir. -Mutajenik etki: DNA’da değişiklik -Tetatojenik etki: iskelet bozukluğu, göz küçüklüğü, yarık damak gibi olumsuz durumlar gelişebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Okulun ergonomik koşullarının sağlık açısından uygun hâle tetirilmesi yapılması gerekenler şunlardır: Okulun yeri ve konumu belirlenirken, ilerideki kentleşme faktörü düşünülerek planlanmalı, çevresindeki yerleşim yerlerinin ve işyerlerinin durumu ve özellikleri, ulaşım ve trafik durumu, gürültü, hava kirliliği gibi kirleticilerden etkilenme durumları değerlendirilmelidir. Okul mümkün olduğu kadar sakin bir bölgede olmalı, gürültü, araç kaynaklı hava kirleticileri ve trafik kazası olasılığı nedeniyle ana karayollarının ve caddelerin dışında inşa edilmelidir. Okul, çocukların yürüyerek güvenli bir şekilde ulaşabilmelerini sağlayacak uzaklıkta olmalıdır. Okulu evlerinden 3-4 km uzakta bulunan çocuklar için uygun bir taşıma servisi oluşturulmalıdır. Okul binasında ana giriş, öğrenci girişi ve araç girişleri ayrı düzenlenmeli; giriş kapılarının genişliği en az 2 m olmalıdır. Okulun giriş ve çıkış kapıları trafiğin yoğun olduğu caddeye açılmamalıdır. Cadde ve sokaklara açılan okulların çıkış kapılarının önüne çocukların hızla çıkışını engelleyecek yuvarlak kenarlı, engel konulmalıdır. Merdiven ölçüleri öğrenci trafiği düşünülerek geniş olmalı ve vücut ölçülerine uygun olmalıdır. Okul sahası bahçe duvarı ile çevrili olmalıdır. Okul bahçesi, duvarları, kapı ve diğer elemanlarında yıkık, dökük, kırık vb. olmamalıdır. Okul bahçesinin zemini düzensiz, girintili-çıkıntılı olmamalı, düşüp yaralanmaya, toz veya çamur oluşmasına sebep olmayan malzeme ile kaplanmalıdır. Bahçede gereksiz basamak veya engel bulunmamalıdır. Okul bahçesinin uygun yerlerine öğrenci yaş gruplarının ölçülerine uygun oturma grupları yerleştirilmeli ve yaş gruplarına göre açık spor alanları düzenlenmelidir. Bedensel engelli öğrenciler, yetişkinler ve çalışanlara yönelik, onların kullanımlarına ve konforlarına uygun okul giriş ve çıkışı, bahçe, bahçe yolları, merdivenler, tuvalet ve lavabo, derslikteki sıra, masa ve sandalyeler, soyunma dolabı vb. alan, araç ve gereçler oluşturulmalı ve düzenlenmelidir. Okulda dolu iken iki kişinin kaldırabileceğinden daha ağır çöp biriktirme kabı kullanılmamalıdır. Derslikler en çok 40 öğrenciye eğitim öğretim verecek şekilde düzenlenmeli, sıraların yazı tahtasına mesafesi en az 2 m olmalı ve bu mesafe en son sıraya kadar 9 metreyi geçmemelidir. Öğrencilerin yağmurluk, palto, şemsiye gibi eşyalarını koyabilecekleri askılık veya dolaplar olmalıdır. Öğrencilerin okul çantalarının ağır olmamasına özen gösterilmeli, bir öğrencinin  kendi ağırlığının %15’inden fazla yük veya çanta taşıması engellenmelidir. Bu nedenle okulda kişisel dolapları olmalıdır. Ayrıca tekerlekli çantalar tercih edilmelidir. Sırt çantaları da bel bölgesini koruyabilecek, aynı zamanda yastık gibi sırtı destekleyecek şekilde olmalıdır. Çanta askıları omuzda zedelenmeye neden olmayacak tarzda ve yumuşak destek malzemesi ile yapılmış olmalıdır. Çantada karın, bel bölgesine sarılan kemer  olmalıdır. Öğrencilerin kullandığı çantaların görsel ve estetik yapısı da onların beğeneceği şekilde olmalıdır. Ancak bu, çanta tercihinde tek ölçüt olmamalıdır. Dersliklerdeki yazı tahtaları ışık parlamasına neden olmayacak tarzda, sınıfın her yerinden görülebilecek şekilde olmalı ve sağlam bir şekilde duvara monte edilmelidir. Kapılar en az 0.9 m genişliğinde olmalı, çıkış yönünde ve koridora doğru açılmalı, çift taraflı dershane bulunan koridorlarda kapılar karşılıklı açılmamalıdır. Dershanelerin duvarlarında ilk sınıflarda canlı renkler, üst sınıflarda ise sakin bir renk armonisi verecek renkler seçilmelidir. Kat merdivenleri, en az 1 m genişliğinde ve korkuluklu olmalıdır. Merdiven korkulukları öğrencilerin kaymasını önleyici yapıda olmalıdır. Merdiven ve koridor zeminleri kaymayan ve temizliği kolay yapılabilen mozaik, mermer veya fayans vb. kaplama ile kaplanmalıdır. Okul ve derslikler havalandırılmalıdır. Bu nedenle öğrenciler olmadığı zamanlarda ve ders aralarında pencereler açılarak doğal yollarla havalandırılmalıdır. Bunların uygun olmadığı veya yapılamadığı durumlarda iklimlendirme veya mekanik havalandırma sistemleri kullanılmalıdır. Öğrencinin ders sırasında dış ortamla ilgisini kesmek için pencerenin zeminden yüksekliği 1.2 metre olmalıdır. Pencerelerin üst bölümleri havalandırmayı sağlayacak teknik özelliklere sahip olmalı ve aşağıdan kolayca açılıp kapatabilecek şekilde yapılmalıdır. Okul birden fazla katlı yapılmış ise üst katlardaki pencerelerden öğrencilerin sarkmasını önleyecek koruma önlemleri alınmalıdır. Öğrencilerin ve öğretmenlerin oturduğu sıra, sandalye ve masalar kullanıcıların beden/antropometrik ölçülerine uygun olmalı ve konfor sağlamalıdır. Sınıf ve koridorların aydınlatılması önemlidir. Pencereler aydınlatmaya olanak sağlayacak şekilde düzenlenmeli ve temizlenebilir perde kullanılmalıdır. Sınıflarda en az 250 lüks, yemekhane ve diğer bölümlerde en az 150 lüks yapay aydınlatma sağlanmalıdır. Elektrikler kesildiğinde bile sınıf ve koridorların aydınlık olmasını sağlayacak ek önlemler alınmalıdır. Tuvaletler, her katta kolay ulaşılabilecek şekilde düzenlenmelidir. Tuvaletler uygun şekilde aydınlatılmalı, zemini kaymaya yol açmayacak ve su birikmesine meydan vermeyecek şekilde yapılmalıdır. Lavabolar öğrencilerin rahat bir şekilde kullanabilecekleri yükseklikte olmalıdır. İçme suyu çeşmeleri yapılmalı, en fazla 25 öğrenciye bir tane olmak üzere el ve ayakla kontrol edilen fıskiye şeklinde içme suyu çeşmeleri yapılmalıdır. Lavaboların boyları da öğrencilere uygun planlanmalı, kısa boylular da düşünülerek basamaklar konulmalıdır. Dersliklerde sıcaklık kış aylarında ortalama 20-22 °C olmalıdır. Kalorifer tesisatı kullanılan durumlarda, radyatörlerin önü ısı çıkışına engel olmamalıdır. İster kalorifer, ister soba kullanılsın bunların etrafına korkuluk konarak, öğrencilerin fazla yaklaşmamaları sağlanmalı, çarpma ve düşme gibi herhangi bir kazaya maruz kalmaları önlenmelidir. Yangın, deprem ve benzeri acil durumlarda kullanılacak alarm sistemlerini çalıştıracak mekanizmaların, her öğrencinin kolayca ulaşabileceği ve kullanabileceği özellikte ve yükseklikte olması sağlanmalıdır. Alarm, uyarı ve ikaz sirenlerinin, seslerinin okulun her yerinden rahatlıkla duyulması sağlanmalıdır. Yangın, deprem vb. acil ve afet durumlarında yapılacak uygulamalarla ilgili olarak her yıl en az 2 kere tatbikatlar yapılmalı, okuldaki bütün öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer çalışanların katılması sağlanmalıdır. Bütün okul personeli, kaza ve yangınlarda alınacak önlemler ve ilkyardım uygulamaları konusunda eğitim almalıdır. Okullarda gelişen teknolojiye bağlı olarak ortaya çıkan elektromanyetik alanların etkilerinden öğrenciler ve çalışanlar korunmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Sekiz Bileşenli Model: 1980’lerden sonra kullanılan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri, sağlıklı okul çevresi, fiziksel eğitim, beslenme hizmetleri, çalışanlar için sağlığın teşviki, psikolojik ve sosyal danışmanlık, aile ev toplum işbirliği ve katılımının sağlanmasını içeren modeldir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Organik tozlar: bisinozis denilen hastalıkta pamuk tozlarına karşı allerji gelişir ve astım benzeri yakınmalar söz konusudur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Vektörlerle mücadelede böcek yiyen kuşlar, balıklar gibi biyolojik mücadele yöntemleri kullanılmalıdır. Kullanılacak pestisitler hedef zararlı canlıya yönelik olmalı tercihen biyopestisitler kullanılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Okul; hapishane, meyhane, bar, kahvehane gibi çocukları olumsuz yönde etkileyebilecek yerlere en az 200 m uzaklıkta yapılmalıdır. Cevap: B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ev insanlar için çok özel bir alandır. Çünkü ev, kişiye ve aileye özgüdür. Yaşadığı evde kişiler kendileri güvende hissederler veya hissetmek isterler. Aile kendine özgü beklenti, duygu ve bağların oluştuğu ve yaşandığı yerdir. Bu tip duyguların yaşanması veye karşılanması da konutların sağlaması gereken psikolojik gereksinimler açısından ele alınır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Birliği standartlarında kabul edilebilir SAR değeri10 gram dokuda 2 W/kg­

Yanıt Açıklaması: Kangren; doku veya organlara kan taşıyan damarların herhangi bir sebepten dolayı fonksiyonlarını yerine getirememesi sonucu bu doku ve organların hayati fonksiyonlarını kaybetmesi olayıdır.

Yanıt Açıklaması: Sıcak ortamda uzun süreli olarak çalışanlar, zaman içinde sıcak ortama alışırlar. Buna aklimatizasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Gıdaların donma noktasının üzerindeki bir sıcaklıkta depolanarak muhafaza edilmesine soğutma veya soğutarak muhafaza adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Amonyak alkali bir kimyasaldır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Diyabet hastaları sıcak olmayan, ılık su ile günde veya 2 günde 1 olacak şekilde banyo yapmalıdır. Güneş yanığı oluşmamasına özen göstermelidir. Bu nedenle güneşli günlerde şapka kullanmalı, güneşin daha dik olduğu öğle saatlerinde güneş ışınlarından korunmalı, koruma faktörü yüksek kremler kullanmalıdır. Ayak tırnakları düz, el tırnakları ise oval, hilal şekilde kesilmelidir. Özellikle günlük almaları gereken kalori miktarlarına uygun, yeterli ve dengeli beslenmelidirler. Diyabetli hastalar ağız-diş sorunları ile daha sık karşılaşırlar. Bu nedenle diş hekimlerinin önerilerine uygun diş fırçası kullanılmalı, dişler günde en az 2 defa fırçalanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Okul sağlığı programları oluşturulurken bazı modeller oluşturulmuş ve oluşturulan bu modeller zaman içerisinde geliştirilerek uygulamaya konulmuştur. Bu modeller şunlardır: Üç Bileşenli Model: 1980’lere kadar uygulanan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri ve sağlıklı çevre modelidir. Sekiz Bileşenli Model: 1980’lerden sonra kulllanılan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri, sağlıklı okul çevresi, fiziksel eğitim, beslenme hizmetleri, çalışanlar için sağlığın teşviki, psikolojik ve sosyal danışmanlık, aile ev toplum işbirliği ve katılımının sağlanmasını içeren modeldir. Çok Bileşenli Model : Günümüzde yapılmaya ve uygulanmaya çalışılan; okul sağlığını sadece okul ve okul içerisindeki yönetim birimleri içine hapsetmeyip fiziksel, kimyasal, zihinsel (mental) ve psikososyal çevreyi bir bütün olarak ele alan, aileyi, toplumu, çocuğun yaşadığı ortamı, konutu, okul dışında aldığı eğitimleri ve spor gibi diğer aktiviteleri ve bunları aldığı veya yaptığı yerleri de, yani çocuğun okul dışında temas ettiği tüm çevresel faktörleri ve yaşamını ele alan, çok kapsamlı ve bütüncül uygulama modelidir.

Yanıt Açıklaması: Cep telefonundan yayılan elektromanyetik alanın vücutta soğrulmasının ölçüsüne “SAR (Specific Absorbtion Rate) denir. Avrupa birliği standartlarında bir cep telefonunun kabul edilebilir SAR değeri 10 gram dokuda 2 W/kg’dir. SAR değeri düşük cep telefonu cihazları tercih edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Ransiditeyi en aza indirmek için ambalajlama, sterilizasyon, depolama, taşıma gibi işlemlere dikkat edilmesi gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: İş yeri verimini arttırmak ya da kalite ödülü işverenin kendi inisiyatifidir. İş sağlığı için çalışanlar birinci sırada düşünülür. Aynı cins ya da yaş grubu iş sağlığı kapsamında değerlendirilemez. Fiziksel ve ruhsal durumları da göz önüne alınarak uygun işe uygun kişiler yerleştirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Vektör ve kemirgen kontrolünde yapılması ve alınması gereken önlemler şunlardır: • Vektör ve kemirgenlerle mücadelede sadece kimyasallar kullanılarak mücadele yapılmamalıdır. Entegre mücadele çalışmaları yürütülmeli, kültürel, mekanik, fiziksel ve biyolojik yöntemler ön planda tutulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Örgütün, kuruluşun, kurumun veya ­iş yer­in­in yapılandırılması ve ­işley­işin­in sağlanmasında yararlanılan anlayış örgütsel ergonomic anlayışıdır.

Yanıt Açıklaması: İş yerinde ve günlük hayat zaman yönetimini doğru şekilde yapmak, stresi azaltır ve verimi arttırır.