Hijyen ve Sanitasyon

Yanıt Açıklaması: Yakma yönteminin dezavantajları şöyle sıralanabilir: -Yakma sonrasında ortaya çıkan kül ve cüruf depolama bölgelerindeki yeraltı sularının kirlenmesine sebep olurlar. -Külün soğutulması aşamasında kullanılan su ayrıca bir maliyete sebep olmakta ayrıca bir atık su sorunu oluşturulmaktadır. -Yakma tesislerinde ortaya çıkan, kül, toz, koku, titreşim, gürültü ve gaz emisyonu çevreye zarar vermektedir. -Çok iyi ayrıştırılmamış atıkların tutuşturulması amacıyla ham madde kullanılması ayrıca bir maliyete neden olmaktadır. -Diğer yöntemlere göre daha pahalı bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: Gereksinimden daha az su sağlanması veya su yokluğundan kaynaklanan hastalıklardır. Skabies, trahom, basilli dizanteri gibi hastalıklardır. Suyu çok kıt olan yörelerde kişisel hijyenin sürdürülmesi güçleşir. Vücudun, yiyecek maddelerinin ve giysilerin yıkanmayışı nedeniyle hastalık yayılma olasılığı artar. Korunma: Yeterli, kesintisiz ve sağlıklı suyun sağlanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Termal Bertaraf Yöntemleri ile atıkların yüksek sıcaklıklara maruz bırakılarak hacimce azaltılması, zararının engellenmesi, zararlı maddelerin tutulması ve yok edilmesi amaçlanır. Oldukça yüksek maliyette finansal yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca evsel nitelikli atıkların bertarafında cazip bir metot değildir.

Yanıt Açıklaması: Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe göre depolanacak atıkların özelliklerini dikkate alınarak düzenli depolama alanları sınırlandırılır. Buna göre; I. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi: Tehlikeli atıkların depolandığı alanlar, II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi: Belediye atıkları ve tehlikesiz atıkların depolandıkları alanlar, III. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi: İnert atıkların depolandıkları alanlar olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tarihi MÖ.3000 yılından günümüze kadar uzanan yılan figürü sağlık bilimleri alanındaki (veteriner hekimlik, beşeri hekimlik, eczacılık, diş hekimliği ve hemşirelik) meslek gruplarını temsil etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Denatüre etmek; protein, enzim ve nükleik asitlerin doğal yapılarının ısı, kimyasal madde, radyasyon gibi etkilerle bozulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sular agresif olmamalıdır. Suların agresifliği, serbest karbondioksit (CO 2 ) ve bikarbonat (HCO3-) iyonunun dengede olmamasından ileri gelir. Suların agresifliği boruların korozyonuna (aşınmasına) neden olur. Boruların iç yapısı bozulur, delinme, patlama veya tıkanmalara neden olur.

Yanıt Açıklaması: Su kirliliğine karşı alınabilecek önlemleri şu şekilde gruplandırabiliriz: 1. Ulusal toprak ve su koruma projeleri ile sulama politikaları geliştirilmelidir. 2. yerel yönetimler başta olmak üzere birçok kamu, özel kurum ve kuruluşun çok ciddi rolü ve sorumluluğu bulunmaktadır. 3. Ülkemizde kullanılabilir tatlı su kaynaklarının büyük kısmı tarımda sulama amacıyla ve sanayi tesislerinde proses sırasında ve hatta soğutma, temizleme vb. gibi işlemlerde kullanılmaktadır. Oysa sanayi tesislerinde suyun kullanım alanları değerlendirildiğinde, kısıtlı kaynaklarımızın ve kapasitemizin olduğu da düşünülürse, sanayide birçok proseste içme-kullanma su kalitesinde sulara gereksinim olmadığı görülecektir. Bu nedenle sanayi tesislerinde, kısmen de tarım ve hayvancılıkta insani tüketime uygun nitelikte suların kullanılmaması kaynakların korunması açısından çok önemlidir. 4. Yeraltı su kaynakları korunmalıdır. 5. Kentleşmeler için bütünleşik şehir bölge planlamaları yapılmalı ve hayata geçirilmelidir. Kentlere su sağlayan, sağlayacak olan su havzaları korunmalı, belirlenen yerler ve civarlarında yerleşime, tarımsal ve endüstriyel faaliyetlere izin verilmemelidir. 6. Tarımda kullanılan suyun miktarı ile oranı da düşünülürse etkin ve verimli sulama teknikleri kullanılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Bu amaçla tarımsal amaçlı kullanılan sularda kayıp ve kaçakların önlenmesi, toprağın verimsizleşmesine ve tuzlanmasına neden olan aşırı sulamalardan kaçınılması gerekmektedir. 7. Tarımda ve kent içi parklarda damla sulama yöntemi kullanılmalıdır. Ayrıca, sulama teknikleri konusunda çiçi eğitilmelidir. 8. Park ve bahçe sulamalarında şebeke suyu kullanılmamalı, arıtılmış atık sular kullanılmalıdır. 9. Tarımsal faaliyetler sırasında kullanılan gübreler ile pestisit adı verilen zararlı bitki, böcek, kemirgen ve mantarlarla mücadele programında kullanılan kimyasal zararlı maddelerin kullanımı belirli kurallara ve yaptırımlara bağlanmalıdır. Gübreler ve pestisitler, gelişigüzel satılmamalı ve kullanılmamalıdır. Tarımsal faaliyetin niteliğine ve toprağın yapısına uygun nitelikte gübreler bu işin profesyonelleri tarafından satılmalı ve uygulanmalıdır. Aynı şekilde pestisitler de tarımsal zararlının niteliğine uygun olarak işin profesyonellerince reçetelendirilmeli, satılmalı ve bu konuda eğitimli ve nitelikli kişilerce uygulanmalıdır. 10. Sanayide su kullanımını azaltacak AR-GE çalışmaları yapılmalı ve uygulanmalıdır. 11. İçme-kullanma suyu arıtma tesisleri kentsel yerleşim alanları için bir gerekliliktir. Bu nedenle yerel yönetimler içme-kullanma arıtma tesisleri kurmalı ve etkin bir şekilde çalışması sağlanmalıdır. 12. Göl, gölet ve denizlere katı ve sıvı atık atılması önlenmelidir. 13. Evsel ve sanayi kaynaklı atık su arıtımı da önemsenmelidir. Atık suyu arıtma, çevre ve insan sağlığının korunması için bir zorunluluktur. Ancak bu konuda yeterli duyarlılık yoktur. Bu durumdan özellikle tatlı su kaynakları olumsuz etkilenebildiği gibi; özellikle alıcı ortamlar (toprak, deniz, göl, akarsu vb.) ciddi kirlilik yüküyle karşı karşıya kalabilmektedirler. Bu nedenle sanayi tesislerinde deşarj (sıvı atık boşaltma) izni alma zorunluluğu, etkili izleme ve kontrol önlemleri alınmalıdır. Bu amaçlı oluşturulan standartlarda, mevzuatta ve yaptırımlarda çevre ve su ön plana alınmalı, amaç çevrenin, suyun ve su kaynaklarının korunması olmalıdır. 14. Kentlerde şebeke sistemlerinin sağlamlığı sağlanmalı ve kontrol edilmelidir. Hasarlanmalar, kayıp, kaçaklar ve geri emilimler önlenmelidir. 15. Şebekelerde su kesintilerinden kaçınılmalı veya yapılmamalıdır. Bu nedenle kentleşmeden nüfus artışına, şebeke sisteminin sağlamlığından, bakım ve onarımına kadar birçok faktör önceden incelenmeli ve bunlara göre gerekli önlemler alınmalıdır. 16. Deprem, toprak kayması vb. olağan dışı durumların yaşandığı yerlerde kentsel yerleşime izin verilmemelidir. Bu tür yerlerdeki yerleşim yerlerinde şebeke sistemleri sağlam yapılmalı ve alternatif sistemler ve su kaynakları sağlamaya yönelik planlamalar yapılmalıdır. 17. Evlerde ve toplu yaşam alanlarında deterjan ürünlerin kullanımı konusunda toplum duyarlı olmalıdır. Mümkün olduğunca az deterjan kullanılmalı, fosfatsız veya fosfatı az ürünler tercih edilmelidir. Deterjanlı atık sular mutlaka arıtılmalıdır. 18. Katı atıklar da yeraltı ve yerüstü sularını kirletmeyecek veya etkilemeyecek şekilde toplanmalı ve bertaraf edilmelidir. 19. Her türlü suyun korunması ve tasarrufu konusunda toplumun ve yerel yönetim yetkilileri bilinçlendirilmeli ve eğitilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık O¨rgütünün (DSO¨) sağlık tanımlamasını tam karşılayacak yaşam alanların sağlanması için, Lalonde tarafından geliştirilen ve DSO¨ tarafından da benimsenen 4 ana belirleyicinin olması şarttır. Buna göre sağlık; çevre, yaşam tarzı, insan biyolojisi ve sağlığı koruma sistemleri gibi belirleyicilerin etkisi altındadır.

Yanıt Açıklaması: Kan, dışkı, idrar gibi su veya sulandırılmış diğer temizlik maddeleri ile temizlenen kirler, bitkisel ve hayvansal yağlar, cila, boya, çiklet, katran ve çeşitli yapıştırıcılar gibi çözücü veya çözücü madde içeren ürünlerle temizlenen kirler ve demir ve demir alaşımlı metallerin paslanması, diğer metallerin oksitlenmesi gibi bulundukları yüzeyin yapısını değiştirerek su veya çözücüler ile giderilmeyen, ovma, zımparalama gibi mekanik yöntemlerin uygulanması gereken su veya çözücülerle temizlenemeyen kirler, Çözünebilirliğine Göre Kirler sınıfındadır.

Yanıt Açıklaması: Saçların bakımının sağlıklı bir şekilde sağlanabilmesi amacıyla, saçların her gün, eğer mümkün değilse iki günde bir yıkanması gereklidir. Saç jölesi, saç spreyi gibi ürünler kullanılıyorsa saçların her gün yıkanması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: Temizlik ürünleri alınırken ve alındıktan sonra kullanılmasına ilişkin dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır: -Yapılması düşünülen temizlik yerine ve türüne göre temizlik ürünü alınmalıdır. -Konsantre hâlde satılan ürünlerin tercih edilmesi, fazladan ürün ambalajı harcanmasının engellenmesini ve daha ekonomik olmasını sağlar. · Alınan ürün kullanılmadan önce kullanma talimatı okunmalıdır. -Alınan ürünün doğaya zarar vermemesine dikkat edilmelidir. -Kullanılmadıkları sürece ağzı kapalı bir şekilde gıda maddelerinin saklandığı dolaplardan uzakta ve ayrı dolapta muhafaza edilmelidir. -Çocukların ulaşabilecekleri yerlerde saklanmamalıdır. -Kutularından başka bir yere aktarılmamalı ve bu şekilde depolanmamalıdır. -Belirlenen ölçülerde kullanılmalı, yoğun kullanıldıkları takdirde ortamın yeterince havalanması sağlanmalıdır. -Kullanıldığı ortamdan kolaylıkla arındırılabilen özellikte olmasına dikkat edilmelidir. Kalıntı bırakmamalıdır. -Etkisini kısa sürede kaybetmemelidir. -Uygulanması kolay olmalıdır. -Bakteri öldürücü etkisi olmalıdır. -Kullanıldığı yüzeye zarar vermemelidir. -Toksik olmamalıdır. · Ekonomik olmalıdır. -Etkinliklerinin arttırılması amacıyla iki ya da daha fazla farklı temizlik ürünü birbiriyle kesinlikle karıştırılmamalıdır. Bu şekilde yapılan karışımların daha iyi temizledikleri düşüncesi tamamen yanlıştır. Bu işlemler sonrasında birbirleriyle tepkimeye giren kimyasallardan çıkan zararlı gazlar, zehirlenmelere hatta duyarlı bireylerde ölümlere bile sebep olabilir.

Yanıt Açıklaması: Antiseptik ve dezenfektanlar eş anlamlı olarak kullanılsa da, tıbbi terminolojide kullanıldıkları ortamlara göre ayrı tanımları yapılır. Canlılarda, el, yüz, vücut ve mukozalara uygulanan ve mikroorganizmaları öldürmek amacıyla kullanılan kimyasal maddelere antiseptik denir. Zemin, duvar, tezgâh, araç ve ekipmanlardaki mikroorganizmaları ortadan kaldırmak veya azaltmak için kullanılan kimyasal maddelere de dezenfektan denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: El yıkama işlemini amaçlarına göre üç şekilde incelemek mümkündür. 1. Sosyal El Yıkama 2. Hijyenik El Yıkama 3. Cerrahi El Yıkama Hijyenik El Yıkama: Daha çok hastane ortamlarında, hastane personelinin uygulaması gereken el yıkama tipidir.

Yanıt Açıklaması: Çevrenin korunması ve doğal kaynakların dengeli kullanılması amacıyla ülkemizde atık yönetimine ilişkin ilk yasal düzenleme 1930 yılında kabul edilen Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sanitizer; halk sağlığı ile ilgili su, araç, gereç ve diğer kullanılan malzemelerdeki enfektif ajanların çoğalmalarının engellenmesi amacıyla kullanılan ajanlardandır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal el yıkamada sıvı veya katı sabunla el yıkama işlemi gerçekleştirilir. Hijyen açısından sıvı sabunların tercih edilmesi gereklidir. Hijyenik el yıkamada, antiseptikli sabunlarla veya sadece antiseptikle el yıkama işlemi yapılır. Cerrahi el yıkama tipinde de antiseptikli solüsyonlar tercih edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Kortikosteroid ve adrenalin gibi yıkımlayıcı hormonların salınımı uykuda azalır dolayısıyla protein sentezi ve hücre bölünmesi artar. Bu tarz ilaçların dışarıdan takviyesine Uyku hijyeni için gerek yoktur.

Yanıt Açıklaması: Organik atıkların oksijenli ya da oksijensiz ortamlarda mikrobiyal parçalanmaya tabi tutulması ile elde edilen zararsız ürüne kompost yapılan işleme de kompostlama adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Kompostlama, katı atıkların içinde bulunan organik maddelerin, kontrollü bir şekilde nemli ve ılık ortamlarda saprofit organizmalar aracılığıyla ayrıştırılması ve gübre hâline getirilmesi işlemidir.