Hijyen ve Sanitasyon

Yanıt Açıklaması: Kulak sağlığının korunması ve temizliği için yapılması gerekenler; banyo esnasında kulak kepçesi, dış kulak yolu ve kulak arkası iyice yıkanmalı, kulağa su kaçırılmamalı, banyo sırasında gerekirse vazelinli pamuktan tıkaç kullanılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Doktor sayısının artması önemli olmakla birlikte bu bildirgedeki kavramlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Dezenfeksiyon işlemleri üç farklı şekilde yapılabilir. 1. Isıyla Dezenfeksiyon 2. Radyasyonla Dezenfeksiyon 3. Kimyasal Dezenfeksiyon; En yaygın kullanılan dezenfeksiyon seklidir. Dezenfekte edilmek istenen ortama kimyasal dezenfektan maddeler uygulanır.

Yanıt Açıklaması: Katı atıkların zararları aşağıda bildirilmiştir: -Kontrolsüz biriktirilmeleri nedeniyle depolandıkları yerlerde meydana getirdikleri gazlar atmosfere geçerek havayı kirletir. -Uygunsuz ortam ve kaplarda biriktirilmeleri sonucunda sızan suları, yüzey sularına karışarak kirletir. -Uygun olamayan mekânlarda biriktirilen atıklara ait tozların rüzgârla etrafa saçılması riski vardır. -Toprakta biriken ve kalıntı hâline gelen kimyasal maddeler topraktan bitkilere bulaşır. -Doğrudan doğruya temasla hastalık durumu söz konusudur. -Sinek, böcek gibi haşereler, fare gibi kemiriciler için uygun yaşam ortamlarıdır. -Kötü koku ve hoş olmayan görüntüye sebep olurlar. -Özellikle tıbbi ve organik özellikteki atıkların kontrolsüz ve uygun olmayan şartlarda biriktirilmesi mikroorganizmalar için uygun bir besi yeri olur ve bulaşıcı hastalıklara sebep olur. -Düzenli veya düzensiz depolanma alanlarından açığa çıkan metan (CH4), nitroz oksit (N2O) ve karbondioksit (CO2) gazları (sera gazları) iklim değişikliği ve küresel ısınmaya neden olurlar.

Yanıt Açıklaması: İyi bir dezenfektanda olması gereken özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür. -Etkilediği mikroorganizma alanı geniş olmalıdır. -Güçlü bakterisid, antiprotozoer, virusid, fungusid etkisi olmalıdır. -Bakterilerin sporlarına, protozoonların kistlerine etki etmelidir. -Yüzey dezenfektanları hızlı etki etmeli ve kalıcı olmalıdır. -Kullanıldığı ortamda yüksek sayıda mikroorganizma bulunduğunda etkinliği azalmamalıdır. -Organik maddelerin olduğu ortamlarda da etkili olabilmelidir. -Vücutta kullanılan dezenfektanlar, dokulardaki çatlaklara kadar etki etmeli, ter ve yağ bezlerinin yapısını bozmamalıdır. -Isı değişikliklerinden olumsuz etkilenmemelidir. -Ucuz olmalıdır. -Kokusu hoş olmalıdır. -Takı, saat, yüzük gibi kişisel eşyalar ile kullanıldıkları yüzeyleri kalıcı bir şekilde boyamamalıdır. -Alerjik etkisi olmamalıdır. -Kullanıldığı yüzey veya aletlerde zararlı, çevreye toksik olmamalı, ciltte tahriş edici etkisi olmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: İnorganik Kirler; canlı organizma tarafından üretilmeyen, endüstriyel üretim esnasında oluşan, atmosfere de yayılabilen ve kirlilik oluşturan her türlü madde, toz ve partikül inorganik kirdir. İnorganik kirlere metal ve ağır metaller, fabrika artıkları, kireç, tuz kalıntıları, pas ve yakıt artıkları örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Ellerimizle birlikte vücudumuzu saran derimiz vücudumuzda yaklaşık 1.5 m2 alana sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Organik Katı Atıklar: Bitkisel, hayvansal kökenli maddeler, tekstil ürünleri ve kâğıt gibi yanabilen ve çürüyebilen karakterdeki organik atıklar ile deri, odun, ahşap, lastik, naylon, kemik, plastik gibi biyokimyasal olarak ayrıştırılmaları zor veya imkânsız olan maddelerdir.

Yanıt Açıklaması: Vücut için gerekli olan Lityum, çinko, kalsiyum, bakır, magnezyum, demir, iyot ve flor gibi bazı kimyasal maddeler için su önemli bir kaynaktır. Ancak bunların da suda belirli düzeylerde olmasına dikkat edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Hastalık kaynağını bulmak için yapılan çalışmalara Filyasyon denilir.

Yanıt Açıklaması: Primer kullanım, suyun içme suyu olarak, kişisel temizlik, yiyecek ve içeceklerin hazırlanması ve yıkanmasında kullanılmasıdır. Ülkemizde ise kullanılan suyun %74’ü tarımda, %11’i endüstride ve %15’i içme ve kullanma suyu olarak evlerde tüketilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Su Zengini 10.000 m 3 ’ten fazla, Yeterli Suyu Olan 3000-10.000 m 3 , Su Sıkıntısı Olan 1000-3000 m 3 , Su Fakiri 1000 m 3 ’ten az

Yanıt Açıklaması: İçme–Kullanma Suyu Dezenfeksiyon Yöntemleri: -Fiziksel Dezenfeksiyon Yöntemleri: Kaynatma, Basınçlı Isı, Ultraviyole Radyasyon (ışıma). -Kimyasal Dezenfeksiyon Yöntemleri: Klor ve klorlu bileşikler, Ozon, İyot, Brom, Bakırlı dezenfektanlar.

Yanıt Açıklaması: Genotoksikler ve radyasyon gibi etmenler kromozom ve DNA yapısında hasar meydana getiren maddelerdir. Bu maddeler gende değişiklik yaparak, DNA zincir kırıkları oluşturarak hasarlar meydana getirirler. Bitkilerde kullanılan kimyasal ilaçlar; herbisitler,. tedavi amacıyla kullanılan ilaçlar, uyuşturucu maddeler ve alkol, radyasyon, enfeksiyonlar (Toksoplasmosis, kızamık, kızamıkçık, AIDS), annede beslenme bozuklukları, annedeki hormonal bozukluklar bu sorunlara neden olabilir. Oysa, Kızamık aşısı, kızamık enfeksiyonuna engel olmak için kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hijyenik koşulların oluşturulması, iyileştirilmesi ve devamlılığının sağlanması amacıyla alınan her türlü önlem ve yapılacak işlemler sanitasyon olarak tanımlanır. Latincede “Sanitas” kelimesi sağlıklıma anlamına gelmektedir. Sanitasyon kelimesi de Fransızcadan dilimize yerleşen bir tıp bilimidir. Halk sağlığını korumak ve hastalıkları engellemek amacıyla alınan tedbirlerin uygulanması anlamında kullanılmaktadır. Sağlığa zararlı olabilecek her türlü¨ etkenin ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Genellikle hijyen kavramı ile karıştırılır.

Yanıt Açıklaması: MÖ 5. yüzyılda yasayan ve gözleme dayalı tıbbın kurucusu olarak kabul edilen Yunanlı hekim Hipokrat, hijyen bilimi ile ilgili Havalar, Sular ve Yerler isimli kitabı ile ilk yazılı eseri ortaya çıkaran kişi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Su kirliliği ile ilgili olarak başlıca sorunlar şunlardır: 1. Su kaynaklarının ve havzalarının korunmasında sorunlar yaşanması 2. Su havzalarının yapılaşmaya ve kentleşmeye açılması 3. Yüzey ve yeraltı sularının tarımsal faaliyetlerden, sanayi ve kanalizasyon atıklarından, çöplüklerden vb. nedenlerden kirlenmesi, 4. İklim değişikliğine ve küresel ısınmaya bağlı kuraklık (kirleticilerin yoğunlaşmasına neden olur) veya aşırı yağışların (havadaki kirleticilerin yerüstüne getirilmesi, toprakta ve sudaki kirleticilerin doğada taşınması vb.) görülmesi, 5. İnsani faaliyetler nedeniyle aşırı su kullanılmasına bağlı olarak yeraltı sularının seviyelerinin düşmesi, 6. Yeraltı sularının değişik katmanlardan ve jeolojik yapılardan geçerken bazı kimyasal maddeleri çözerek bünyesine alması

Yanıt Açıklaması: Derimiz dış ortamla devamlı etkileşim hâlinde bulunan, dokunma duyusunun algılanmasında görevi olan organımız olması nedeniyle en çok kirlenen organlarımızdandır. Ayrıca burnumuzda bulunan kıllar ve sümük, kulaklarımızdaki kıllar ve kulak kiri (buşon), gözyaşı, göz kapakları ve kirpikler hep vücudu dışardan gelecek zararlı etkenlere karşı koruyan savunma mekanizmalarıdır. Kafa derisi ve saçlar kafanın soğuktan etkilenmesini engeller. İdrar, dış etmen değildir.

Yanıt Açıklaması: Alman Sertlik Derece Sınıflamalarına Göre 9 Orta Sert derecesine karşılık gelir.

Yanıt Açıklaması: Su kesintilerinden mümkün olduğunca kaçınılmalı, alınan bütün önlemlere rağmen su kesintisi olduğunda da sağlık için alınması gereken önlemler bilinmeli ve topluma bildirilmelidir. Yerel Yönetimlerin Alması Gereken Önlemler: -Su kesintisine gidilmemesi için tüm alternatifler değerlendirilmeli, güvenli su kaynakları saptanmalı ve değerlendirilmelidir. -Şebeke sistemleri sıralı değil, paralel hatlarla (örümcek ağı yapısı gibi) oluşturulmalıdır. Böylece şebeke sistemlerinde hasarlanma, bakım ve onarım yapılacaksa, tüm hatta su kesilmemiş olur. -Su kesintilerinin yaşandığı dönemlerde bireyler su temini için kişisel olarak su depolamaya çalışacaklardır. Bu durumda bireyler sağlık açısından kaynağı bilinmeyen sulara yönelebilirler. Yerel yönetimlerce bireylerin su temin edebilecekleri güvenli su kaynağı gösterilmeli veya ulaştırılmalıdır. -Su tankerleri ile su temin edilecekse bu konu ile ilgili Sağlık Bakanlığı’nın, İl Halk Sağlığı Müdürlükleri’nin ve Toplum Sağlığı Merkezleri’nin görüsü alınmalıdır. -Su depoları da kesintilerden etkilenir. Bu nedenle su depoları bu dönemde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. -Su kesintisi uygulanan dönemlerde sudaki serbest klor düzenli olarak günde en az iki kez takip edilmelidir. Normalde son kullanımda muslukta serbest klor miktarının 0.5 ppm (mg/L) olması istenmekle birlikte su kesintilerinin yaşandığı yerlerde ve özelikle sıcaklığın yüksek olduğu yaz aylarında sudaki serbest klor düzeyi 1 ppm olmalıdır. Bireysel Önlemler: -Su kesintilerinin sık yaşandığı yerlerde kişiler tarafından sıklıkla aşırı miktarda su depolanmakta ve depolanan suların bir kısmı kullanılmadan önce uzun süre beklemektedir. Uzun süre bekleyen sularda zaman içerisinde mikrop sayısı önemli derecede artacağından ihtiyaç fazlası suyu depolamak uygun değildir. Bu durumda sular geldiğinde öncelikle depolanmış suyu tüketip yeniden taze su depolanmalıdır. -Su kesintisinden sonra sular yeniden geldiğinde 3-5 dakika ilk gelen su içilmemelidir. Ancak bu su boşa akıtılıp israf edilmemeli, tuvalet, genel yerlerin temizliği gibi işlerde kullanmalıdır. -Kişisel olarak içme suları klor tabletleri ile (üzerlerinde yazan dozajlama talimatına göre) klorlama yapılmalıdır. -Su kesintilerinin yaşandığı dönemlerde içme amacıyla kullanılacak sular, klorlanamıyorsa kaynatılarak kullanılmalıdır. -Kontrolsüz ve denetimsiz su kaynaklarından su temin edilmemelidir. -Kullanımı sınırlı olmakla birlikte sağlık açısından kontrolleri yapılmış ambalajlı sular kullanılabilir.