Temel Veteriner Parazitoloji

Yanıt Açıklaması: Konağa yerleşen parazitin bir süre sonra kendi enzim sisteminin yok olması bir fizyolojik adaptasyon iken diğerleri morfolojik adaptasyondur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bir paraziter etkenin bir omurgalı konağın içinde veya üzerinde yaşamaya başlaması söz konusu parazit için daha önce yaşadığı ortamdan (dış çevre, ara konak, paratenik ara konak gibi) fizikokimyasal açıdan çok farklı olan yeni bir yaşam alanına geçiş anlamına gelmektedir. Bu durum özellikle konaklarının içinde paraziter hayat süren endoparazitler için çok önemlidir, zira bunlar konaklarındaki değişik organ sistemlerinin farklı işleyiş mekanizmaları ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu noktadan hareketle konak vücuduna girdiği andan itibaren paraziter etkenin maruz kaldığı şartlar şu şekilde sıralanabilir: - Yaşam ortamının değiştiğine dair sinyallerin algılanması ve kendi gelişmesinin devam etmesi için gerekli uyarıcıların iletilmesi - Konakta, ilgili parazit türüne spesifik uygun habitatların seçilmesi (Örn: mide-bağırsak kanalı, akciğer, kan damarları veya tek bir hücre) - Parazit metabolizmasının konaktaki şartlara uyumlu hale gelmesi - Habitata uyum sağlama - Belirli parazitler karmaşık biyosönozlarda hayatta kalabilmelidirler - Aynı konakta farklı habitatlarda yaşayan iki farklı parazitin dolaylı etkileşimi humoral olana örnek gösterilebilir - Üreme için diğer cinsiyetten parazitin bulunması Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Mantarlar: Birçok parazite karşı son yıllarda başarı ile kullanılmakta olan mantarlar besin kaynağı olarak bazı nematodları kullanmaktadırlar. Son yıllarda bal arılarının en ciddi zararlısı olan Varroa destructor’a karşı denenmiş ve başarılı olmuşlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Biyoçeşitlilik; belirli bir alan, çevre veya tüm dünya üzerindeki canlıların genetik, taksonomik ve ekosistem çeşitliliğidir. Doğal bariyerlerin yukarıda bahsedilen değişik sebeplerle ortadan kaldırılmasıyla birçok konak ve parazit türü yeni alanlara geçiş yapabilir. Bu tip yeni yaşam alanlarına geçiş yapan yabancı organizmalara Neozoa denmektedir. Humoral; belli bir vücut sıvısı veya sıvılarıyla ilgili, onlardan ileri gelen, onlara ait olan anlamında kullanılmaktadır. Fototropizm; ışığa doğru yönelim demektir. Biyoindikatör: Bazı durumlara karşı duyarlılık göstererek veya cevap oluşturarak o durumlar hakkında ipucu veren organizmalardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Neoplazi doku içinde yapısı farklı yeni hücrelerin oluşmasına verilen addır. Epitel ve bağ dokusundaki bir hücre grubunun kökeni aynı olan başka bir hücre grubuna dönüşmesine metaplazi denir. Hipertrofi hücre büyüklüğünün dolayısı ile de hücrelerden oluşan dokuların ve organların büyüklüğünün artmasıdır. Epitel ve bağ dokuda hücre bölünmesindeki hızlanma nedeniyle toplam hücre sayısında artış meydana gelmesidir.

Yanıt Açıklaması: Toksik; hücre ve dokular üzerinde yıkıcı, tahrip edici, zarar verici özelliği olan parazit salgılarıdır. Bazı parazitlerin kendileri kanalları tıkama, basınç uygulama gibi mekanik olarak etki gösterebilirken, bazılarının salgıları toksik (zehirli) etki göstermekte, doku ve organlarda şişme ve erime oluşturabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Teleman yöntemi: Bu yöntem eter ve asitler yardımı ile özellikle yağlı dışkılarda (kedi, köpek gibi et ile beslenen hayvanların ve insanların) helmint yumurtalarını aramak için uygulanır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Paraziter zoonozlar, özellikle Protozoa (tek hücreliler), Helmint (Trematod = kelebek; Cestod = şerit, tenya; Nematod = yuvarlak solucanlar) ve Artropod’ lar (eklembacaklılar) tarafından oluşturulur

Yanıt Açıklaması: Biyolojik Sağaltım: Bu sağaltım yönteminde tamamen biyolojik maddelerden yararlanılır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tropik bölgelere endemik sinek, böcek türlerinin küresel ısınmanın etkisiyle daha önce hiç görülmedikleri coğrafyalara doğru yayılış gösterdikleri bilinen bir gerçektir. Örneğin daha çok Afrika kıtasında endemik olarak bulunan ve arıların önemli zararlılarından biri olan Küçük Kovan Böceği ( Aethina tumida Resim 5.1 ) Afrika kıtasında kuzeye doğru yayılmaya başlamış ve daha önce hiç görülmediği Avrupa kıtasına sıçrayarak ilk defa Portekiz’de saptanmıştır. Henüz ülkemizde görülmeyen bu böcek türünün ileriki yıllarda küresel ısınmanın etkisiyle Avrupa kıtasında yayılmaya devam edebileceği ve Türkiye’ye de gelerek arıcılık sektöründe önemli sorunlar yaratacağı öngörülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir protozoon olan Giardia lamblia bağırsakta yağ emilimini bozarak yağda eriyen vitaminlerin absorbsiyonuna engel olur. Bu durum özellikle çocuklarda büyümeyi geciktirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dışkılar temelde 3 şekilde muayene edilir: Makroskobik (mikroskop kullanmadan gözle görülen) muayene Mikroskobik muayene Serolojik ve moleküler biyolojik muayene. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cestod grubu parazitlerin, ağır metalleri vücutlarında biriktirebilme yetenekleri, parazit türlerinin çeşitliliğinde artma veya azalma ve Acanthocephala grubu parazitlerin ağır metalleri vücutlarında biriktirme yetenekleri parazitlerin değişik sebeplerle ortaya çıkan çevresel kirlilikle direkt olarak etkileşimine bir örnektir. Bazı parazitlerin (Balık parazitleri gibi) üzerinde bulundukları konakların maruz kaldığı çevresel faktörlerden etkilenmesi ise parazitlerin değişik sebeplerle ortaya çıkan çevresel kirlilikle dolaylı olarak etkileşimine bir örnektir. "c" şıkkı doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Parazitler konaklarının besinlerini, aminoasitlerini, vitaminlerini, proteinlerini çalmak, kan emmek, kanamaya neden olmak, metabolizmayı bozmak, sindirimi engellemek suretiyle değişik şekillerde soyucu etkiler göstermektedirler. Ancak parazitlerin soyucu etkileri denilince ilk akla gelenler beslenme üzerinde oluşturdukları olumsuz etkiler ve kan üzerindeki zararlı etkileridir.

Yanıt Açıklaması: Parazitlerin toksik etkileri konusuna bakabilirsiniz.

Yanıt Açıklaması: Canlı hayvanlardaki mevcut parazit(ler) in varlığı değişik teknikler kullanılarak saptanmaya çalışılır. Bu da temelde birkaç değişik yolla olmaktadır: • Parazitin kendisinin görülmesiyle • Gelişme dönemlerinin görülmesiyle • Parazite ait antijenin saptanmasıyla • Konağın parazite karşı oluşturmuş olduğu reaksiyonun (antikor) saptanmasıyla.

Yanıt Açıklaması: Prof.Dr. Ekrem Kadri Unat (1914) ülkemizde Tıp Parazitoloji’nin oluşmasına en fazla katkı sağlayan bilim adamlarından biri olup 1967’de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde “Mikrobiyoloji Tropikal Hastalıklar ve Parazitoloji” kürsüsünü kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kırım Kongo Kanamalı Ateşi d ışında diğer seçenekler, Helmintlerden İnsanlara Bulaşan Zoonoz Parazitler grubunda yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Flotasyon (Yüzdürme yöntemi): Amaç, normal şartlarda paraziter saf­halar, normal su içerisinde bulundukları kabın dibine çökerler. Bu yöntem yoğunluğu yüksek, doymuş sıvılar kullanılarak yumurta, ookist gibi paraziter saf­haların dışkı içerisinden çıkarak sıvı yüzeyinde toplanması esasına dayanır. Bu amaçla genellikle tuzlu su, şekerli su, çinko sülfat ve çinko klorür kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Parazitoloji laboratuvarında çalışan kişilerin, örnek toplarken, toplanmış örnekleri incelemek üzere hazırlarken veya örnekler incelenirken uyması gereken kurallar vardır: • Yapılan tüm işler dikkatli bir şekilde ve metoduna uygun olarak yapılmalı • Her çalışan kendisini enfeksiyondan korumak için dikkatli ve titiz çalışmalı • Birlikte çalışılan kişilere enfeksiyon etkenlerinin bulaşmamasına özen gösterilmelidir.