Temel Veteriner Parazitoloji

Yanıt Açıklaması: Artropodların vücutları baş (kaput), gövde veya göğüs (torax) ve karın (abdomen) olmak üzere üç bölümden meydana gelmiştir. Örneğin bit, pire ve sivrisinekler böyledir. Ancak kene ve uyuz etkenleri gibi bazı artropodlarda bunlar birleşerek tek bir vücut halini almıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Parazit herhangi bir ara konak kullanmadan hayat döngüsünü tamamlar, yani gelişmesi direkttir, bu şekilde bir ara konağa ihtiyaç duymadan gelişmesini tamamlayan parazitlere monoksen parazitler denir. Bu tür parazitler bütün hayatını son konakları üzerinde geçirebileceği gibi, hayatının bir kısmını son konak üzerinde bir kısmını da doğada serbest olarak geçirebilirler. Örğneğin koyunların mide ve bağırsaklarında yaşayan nematodlar (mide bağırsak kıl kurtları) direkt gelişen parazitlerdir. Bu nematodlar erişkin hale gelip yumurta ürettiklerinde bu yumurtalar dışarıya atılır.

Yanıt Açıklaması: Konak içersindeki gelişimini yavaşlatmakta ve konağı terk etmeyerek gelişmelerine bir süre ara verirler. Bu şekilde larval gelişimin geçici olarak bir noktada durmasına hipobiyoz denir

Yanıt Açıklaması: Sarkoptik uyuza neden olan ektoparazitlerin İskandinavya’da kırmızı tilki popülasyonunun azalmasında rol oynarlarken, tilkilerin avladığı küçük memeli hayvanların ise popülasyonlarının dolaylı olarak artmasına sebep olmuşlardır Daha çok Afrika kıtasında endemik olarak bulunan ve arıların önemli zararlılarından biri olan Küçük Kovan Böceği (Aethina tumida) Afrika kıtasında kuzeye doğru yayılmaya başlamış ve daha önce hiç görülmediği Avrupa kıtasına sıçrayarak ilk defa Portekiz’de saptanmıştır. Henüz ülkemizde görülmeyen bu böcek türünün ileriki yıllarda küresel ısınmanın etkisiyle Avrupa kıtasında yayılmaya devam edebileceği ve Türkiye’ye de gelerek arıcılık sektöründe önemli sorunlar yaratacağı öngörülmektedir. İnek kuşu (Molothrus ater) adı verilen bir kuş türü yumurtalarını başka kuşların yuvalarına bırakarak yuva parazitliği yapar. Ekosistemin yukarıda sayılan sebeplerle değişmesi, küçülmesi sonucu bu kuş normalde hiç saldırmadığı kuş türlerinin yuvalarına saldırarak hem o kuşların yumurtalarına zarar verir, hem de savunmasız olan bu yeni kuş türlerinin yuvalarına kendi yumurtalarını bırakarak yuva parazitliğine bu yeni kuş türlerinde devam eder. Bu ilginç durumdan dolayı bazı kuş türlerinin neslinin devamı ciddi olarak tehlikeye girmiştir. Ormanların yok olması özellikle parazit ve vektör popülasyonunu etkileyen en önemli değişimlerden biridir. Böylece bu ortamlara gelip adapte olan vektör ve parazitlerin üremeleri için yeni ekolojik habitatlar oluşur. Bu alanlarda yok olan ormanlar otlak haline gelir ve buralarda hayvan popülasyonlarında artışlar olur. Ormanın yerini alan yeni bitki örtüleri parazitler ve vektörler için uygun yaşam ortamları oluşturur. Yerleşim için oluşan açık alanlara gelen insanlar bu bölgelerde endemik olarak görülen zoonotik parazitlerin hedefi haline gelirler.

Yanıt Açıklaması: Bazı araştırıcılara göre kan parazitleri, değişik omurgasız canlıların bağırsak parazitlerinden köken alır. Omurgasız hayvanların kan emme alışkanlıkları sonucu rastlantısal olarak bağırsaklarında bulunan parazitler omurgalı canlıların kan dolaşımına girmekte ve giderek bu ortama adapte olmaktadır. Bu parazitlere en iyi örnekler Babesia, Theileria, Anaplasma ve Plasmodium’dur. Calliphora ise nekrofaj özelliklerini, canlılarla uzun temasları sonucu değiştirerek larvaları canlı dokularda beslenmeye başlamış bir ektoparazittir.

Yanıt Açıklaması: Bir canlı organizmasının yapısında başlıca karbon (C), hidrojen (H), oksijen (O) ve azot (N) elementleri bulunur. Parazitlerde de benzer şekilde bu elementler temel yapı taşlarıdır. Karbon havada karbondioksit halinde, doğada besin zincirinde, toprakta, petrol ve kömürde bulunur. Hidrojen ve oksijen, karbonla birlikte havada, suda ve yine besin zincirinde, azot ise havada serbest halde, toprakta, tüm organik bileşiklerde ve besin zincirinde bulunmaktadır. Bu ana elementlerin yanı sıra, sodyum, potasyum, kükürt, fosfor, kalsiyum, klor gibi daha birçok elementin parazitlerde az veya çok bulunmasıyla ya da bu elementlerin parazitlerin bulundukları ortamda miktarlarında meydana gelecek değişimlerle parazitlerin yaşamı da etkilenir.

Yanıt Açıklaması: Dışkının mikroskobik muayenesinde zenginleştirme yöntemleri içerisinde yer alan çöktürme yönteminin diğer bir adı da sedimentasyondur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğal bariyerlerin yukarıda bahsedilen değişik sebeplerle ortadan kaldırılmasıyla birçok konak ve parazit türü yeni alanlara geçiş yapabilir. Bu tip yeni yaşam alanlarına geçiş yapan yabancı organizmalara Neozoa denmektedir. Bu durumu, parazitler ve enfekte ettikleri konaklar açısından değerlendirdiğimizde bu geçişlerin birkaç şekilde olduğunu görmekteyiz.  Süveyş kanalının 1954 yılında açılmasını takiben Hint-Batı Pasifik Yengeci olarak bilinen Charybdis longicollis türü yengeç, daha önce bulunmadığı Akdeniz’e geçiş yapmıştır. Ancak bu yengece spesifik olan Heterosaccus dollfusi adlı parazit ise ancak 1990’lı yıllarda Akdeniz’de saptanması, yeni habitatlara sadece konakların gittiği, bunların parazitinin gitmediği geçiş türüne örnektir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Protozooon enfeksiyonlarında parazitli bir omurgalı canlıdan sağlam omurgalı canlıya hastalık etkenlerini aktif olarak taşıyıp bulaştıran omurgasızlara vektör denir.

Yanıt Açıklaması: Toxoplasmosis dünya çapında ve Türkiye’de en yaygın görülen paraziter zoonozlardan birisidir. Bu hastalık, Toxoplasma gondii adı verilen tek hücreli parazit tara fından meydana getirilir ve hem insanlarda hem de bazı hayvan türlerinde önemli sağlık sorunu oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Biyosönozun doğal yaşam alanı da biyotop olarak tanımlanır. Biyotoplar, insan eliyle değişikliğe uğratılabilir. Bu şekilde örneğin insan aracılığıyla oluşan alanlara (mera ve tarım alanları gibi) kültür biyotopları denir.

Yanıt Açıklaması: Parazitin normal olarak bulunması gereken konaktan başka bir konakta bulunması Şaşkın (Egare) Parazitizm olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Parazitler açısından ekosistem içersindeki ana faktörler parazitin kendisi, ara konak(lar), vektör(ler) ve konak canlılardır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Konjugasyon üreme şekli iki protozoon arasında pronükleusların değişimi ile gelişen zigot çekirdeğinin oluşumu ile birleşmenin tamamlandığı bir çoğalma şeklidir. Konjugasyon aynı tür iki protozoonun uzun süre ayrı ayrı bölünerek çoğalması sonucu oluşan dejenerasyonu hücreler arasında çekirdek alış verişi sayesinde engeller. Konjugasyonda aynı türün iki ferdi uzun eksenleri boyunca karşı karşıya gelirler. Birbirlerine temas ettikleri noktada zarın erimesiyle iki protozoon arasında bir köprü kurulur. Makronükleusları resorbe edilen protozoonlarda mikronukleuslar iki kez bölünerek dörder adet mikronükleus oluşur. Bunlardan üçer tanesi resorbe edilir. Kalan nükleus tekrar ikiye bölünür ve oluşan nükleuslara pronükleus adı verilir. Bunlardan biri kalıcı diğeri gezici pronükleusdur. Her iki bireyin gezici pronükleusları yer değiştirerek kalıcı pronükleuslar ile birleşir. Daha sonra protozoonlar ayrılır, döllenmiş çekirdek üç kere arka arkaya bölünerek sekiz çekirdek oluşur ve bir mikronükleus bir makronükleus olmak üzere eşleşirler. Daha sonra sitoplazma da bölünür ve bir protozoondan dört adet yeni protozoon meydana gelmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Ormanların yok olması özellikle parazit ve vektör popülasyonunu etkileyen en önemli değişimlerden biridir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Zenginleştirme Yöntemi (Tüm uyuz etkenleri için) Amaç: Deri parçaları potaskostik (KOH=potasyum hidroksit) ile eritilir. Böylece uyuz etkenleri rahatça görülür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bahçede yetiştirilen sebzelerin çiğ yenmesi yani yıkanmadan yenmesi birçok zoonotik hastalıkları beraberinde getirecektir. o nedenle bu önlem alınmalıdır. "b" şıkkı doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Engelleme veya Tıkanma etkileri konusuna bakabilirsiniz.

Yanıt Açıklaması: Parazitler biyolojik ve fiziksel çevreleri ile karşılıklı etkileşimlerde, en iyi şekilde yaşayabilecekleri ve üreyebilecekleri en uygun koşulları ararlar. Bu koşullardan bazıları iyi ve yeterli beslenme, kolay üreme ile neslinin devamını sağlama, kendisine zararlı olabilecek başta fiziksel ve kimyasal etkiler olmak üzere konağın savunma mekanizmalarından kaçmadır.