Turizm Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: “Anklav Turizmi” (enclave tourism) denilen bağımlılık paradigmasına göre, GOÜ’deki turizm faaliyetinin, gelişmiş ülkelerle az gelişmişler arasındaki gelir açığını kapatmaktan ziyade daha da genişlettiği belirtilmektedir. Buna göre Anklav turizmi, yabancı turistlerin gereksinimi olan tüm turizm mal ve hizmetlerinin, coğrafi olarak yalıtılmış ve kapatılmış otel/tatil köyü vb. yerlerde karşılanması olayıdır. Böylece, AGÜ ve GOÜ’deki Anklav turizmi, büyük ölçüde gelişmiş ülke pazarlarına yönelik geliştiği ve onların kitle turizmine bağlı olduğu için çarpan etkisinin beklenenden çok daha az olmasına neden olmaktadır. GOÜ’de turizm sektöründe bağımlılık ilişkileri bir taraftan yabancı turizm pazarlarının getirdiği bağımlılıkla oluşurken, diğer taraftan ekonominin lokomotif sektör olarak turizm sektörüne ve gelirlerine bağımlı olmasıyla ortaya çıkmaktadır. Bağımlılık ilişkisinin şiddeti ülkede sunulan turizm hizmetinin türüne ve niteliğine göre değişmekte, özellikle kitle turizmi niteliğindeki her şey dâhil (all inclusive) sisteminde bağımlılık en üst noktaya ulaşmaktadır. Böyle bir durumda ise hiç kuşkusuz, bu sektörün bölgeler ve ülkeler arasındaki gelir eşitsizliğini ortadan kaldırdığını ya da dünyanın yoksullukla mücadele eden ve marjinal durumda olan turizm ülkelerindeki yoksulluğu azalttığını veya buna yardımcı olduğunu söylemek pek de mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Uygulanan teknoloji sonucunda üretime pahalılaşmasına yabancı sermayenin ekonomik yararlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Mikroekonomi, ekonominin insan davranışı ve insanların piyasa, sektör, firma ve birey gibi nispeten küçük birimlerle ilişkili tercihlerini inceleyen bölümüdür. Temel konuları arasında, bireysel ekonomik kararların oluşturulması, nelerin nasıl ve kimler için üretileceği ve bunların maliyet analizi, kaynak dağılımı ile bunların etkin ve verimli kullanımı, alternatif (fırsat) maliyet olgusu, fiyatlar, üretim-tüketim ve bölüşüm, arz, talep, çeşitli piyasalardaki piyasa dengesi, tüketici için fayda, üretici için de kar maksimizasyonu gibi konular yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Son yıllarda istihdam ve gelirdeki hızlı artışıyla turizm, hem gelişmiş ve hem de GOÜ’ler için lokomotif görevi gören bir sektör konumundadır. Ekonominin diğer sektörlerine kı­yasla daha az maliyetle döviz yani ihracat geliri getirmesi ve yine diğer sektörlere göre çok daha sofistik bir teknolojiyi gerektirmemesi bu sektörün önemli özellikleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Tüketicilerin belli ürünleri almaya nasıl karar verdiklerinin incelenmesine tüketici davranışı analizi denir.

Yanıt Açıklaması: Direkt etki, turizm sektöründeki mal ve hizmet harcamalarını ve ortaya çıkan gelir artışını ifade etmektedir. İkincil etkiler, dolaylı etki ve uyarılmış etki olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dolaylı etki, turizm endüstrisine ürün ve hizmet arz eden endüstrilerin istihdam, ücret ve gelir ve düzeylerinde meydana gelen artıştır. Uyarılmış etki ise turizm harcamalarının sonucu olarak direkt ve dolaylı olarak ortaya çıkan etkilerin hane halkı harcamalarına yansıması sonucu, turizm sektöründe, bağlantılı olduğu tüm sektörlerde ve ulusal düzeyde çarpan etkisiyle ortaya çıkan gelir artışıdır. Dolaysıyla otelin oda satması turizm sektöründe gerçekleşen mal ve hizmet harcaması yönünde bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Yabancı sermaye ile yapılan yeni yatırımlar sonucunda sektörde faaliyet gösteren işletme sayısı da artacak, bu da hiç kuşkusuz vergi gelirlerinin de yükselmesine neden olacaktır. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Turizmde gelişmiş bölgeler kapsamındaki ülkelerin turizm gelirle­rinin yüksek olmasına karşın, bu ülkelerdeki turizm gelirlerinin GSYİH içindeki payları daha düşük düzeydedir. Bu pay (turizm geliri/GSYİH), GOÜ’lerde gelişmiş ülkelere göre oransal açıdan biraz daha yüksek olabilmektedir. Bunun nedeni ise, gelişmiş ülke ekono­milerinde imalat sanayi (otomotiv, demir-çelik, buzdolabı vb.), bilişim, iletişim ile diğer bilgi teknolojileri içeren sektörlerin giderek hızlı büyümesi ve sonuçta turizm gelirlerinin GSYİH’deki oransal payının bu sektörlere göre daha düşük kalmasıdır.

Yanıt Açıklaması: I,III ve V. ifadeler doğru iken II ve IV. ifadeler yanlıştır. Çünkü, Tarım sektöründe, tarımsal ürün arzı da talebi de esnek değildir. Örnek verilecek olursa, cari fiyatın denge fiyatından ayrılması halinde, arzın fiyattaki değişikliğe uyabilmesi için bir üretim döneminin geçmesi ve üreticilerin bir önceki yılın fiyatlarına bakarak üretim planlamasına gitmesi gerekmektedir. Başka bir deyişle, tarımsal ürün fiyatında bir artış olması durumunda, mevcut tarım alanlarının genişletilmesi ve sonuç olarak arzın arttırılabilmesi çok zordur. Ayrıca, tarımsal ürünlerde, talep arttığında, bu artan talebi karşılamak için arzın artabilmesi, bir üretim dönemi sonunda mümkün olabilecektir. Maliyetlerdeki hızlı yükselme ise arz esnekliğini küçültürken, maliyetlerin değişmemesi ya da çok az bir değişme göstermesi, arzın daha esnek bir hale gelmesini sağlayacaktır. Örneğin işçi ücretlerindeki bir artış veya ekonomik kriz vb. olaylardan dolayı kredi faizlerinin artması, maliyetlerin yükselmesine ve yine arzın fiyat esnekliğinin küçülmesine neden olacaktır. Dolayısıyla, doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çarpan; “marjinal harcamaların, ihracatın ve tüketim eğiliminin gelirler üzerindeki teorik ve kantitatif etkisini tayin eden katsayı” ya da “harcamalardaki değişmelerin milli gelirde neden olduğu değişmelere oranı” şeklinde tanımlanmaktadır. Turizm, ulusal ekonomide çarpan nedeniyle geniş kapsamlı bir gelir etkisi oluşturmaktadır. Çünkü turistler gittikleri ülkede, konaklama, yeme-içme, ulaştırma, alış-veriş ve rekreasyon (dinlenme-eğlenme faaliyeti) gibi gereksinimlerini karşılamak için bir takım tüketim harcamalarında bulunurlar. Bu tüketim harcamaları ise, o ülke ekonomisi içinde çeşitli şekillerde devir ederek, dolaylı yoldan yeni gelirlerin meydana gelmesini sağlamaktadır. Bu mekanizmanın işlemesi sonucu meydana gelen nihai turizm geliri ise, yerli ve yabancı turistlerin yapmış oldukları turistik tüketim harcamaları ile turistik yatırım harcamalarına oranla oldukça yüksektir. Buradan hareketle, turistlerin gittikleri ülkede yapmış oldukları tüketim harcaması ne kadar yüksekse ve yapılan bu harcamalar ne kadar o ülke ekonomisi içinde kalıp yurtdışına gelir ve kar transferi olarak çıkmazsa (yani sızıntılar ne kadar azsa), çarpan etkisi sonucu oluşacak katma değer ve sonuçta elde edilecek ulusal gelir o kadar yüksek olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Turizm sektöründeki DYSY’yi etkileyen faktörler diğer sektörlerden pek de farklı değildir. Bu faktörleri, kültürel-tarihi-coğrafi yakınlık, politik ya da ekonomik riskler, ekonomik gelişme düzeyi, sosyo-ekonomik çevre, sektörün özelleştirilmesi, doğrudan yabancı sermaye idaresinin liberalleştirilmesi, vergi sistemi, yatırım teşvikleri, altyapının ulaşılabilirliği, kalitesi ve işbirliği stratejileri ile şirketlere özel faktörleri kapsamaktadır.Ancak mülkiyetin ve denetimin çoğunlukla ayrılması, turizmdeki DYSY’yi kendine has kılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir turizm destinasyonunun rekabet gücünü etkileyen niceliksel faktörler, - Beşeri sermaye ve eğitim rolü - BT ve teknolojik gelişme - Turizmin arz koşulları - Turizmin talep koşulları - Maliyet, yatırım, teşvik ve mali düzenlemeler.

Yanıt Açıklaması: Niceliksel Faktörler: Beşeri sermaye ve eğitim rolü, BT ve teknolojik gelişme, turizmin arz koşulları, turizmin talep koşulları, maliyet, yatırım, teşvik ve mali, düzenlemelerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Heckscher-Ohlin faktör donatımı teorisini öz olarak; “bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse, üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder, yani onları daha ucuza üretir ve o alanlarda uzmanlaşır” şeklinde ifade etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Turizm yatırımları geri dönüşü uzun yıllar alan yatırımlar arasındadır ve ekonomik/siyasi dalgalanmalara kırılgan oldukları için yatırımcılar için riskler taşıyan bunun yanında sermaye hasıla oranı yüksek olan yatırımlardır.

Yanıt Açıklaması: Turizm sektöründe de, girişimcilerin yeni bir yatırıma başlarken –otel, tatil köyü ya da apart otel inşa etmek, aqua parklar veya golf sahaları yapmak gibi- çok sayıda makine ve teçhizata gereksinimi vardır. Bu bağlamda, kendisine yararlı olacağını düşündüğü her makineyi satın alırken, satın aldığı makinenin kendisi için kârlı olup olmadığını araştır­mak durumundadır. Eğer sermayenin marjinal etkinliği (r), yıllık faiz oranından (i) büyük ise (r>i); turizm sektöründeki girişimci açısından yatırım yapmak diğer bir deyişle, söz konusu makine veya teçhizatı satın almak kârlı olacaktır. Öte yandan, eğer sermayenin marjinal etkinliği (r), yıllık faiz oranından (i) küçük ise (i>r), yatırım yapmak girişimci açısından kârlı olmayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Makro iktisatda kullanılan çoğaltan etkisinin diğer anlamı çarpandır.

Yanıt Açıklaması: Kanun çerçevesinde getirilen teşviklerden bazılarını düşük faizli kredi, yatırım indirimi, finansman fonu istisnası, bina inşaat istisnası, vergi, resim ve harç istisnası, teşvik primi, döviz tahsisi, KDV ertelemesi, yabancı personel çalıştırma, elektrik, hava gazı ve su ücretlerinin indirimi, haberleşme kolaylıkları şeklinde sıralamak mümkündür. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Mikroekonomi, ekonominin insan davranışı ve insanların piyasa, sektör, firma ve birey gibi nispeten küçük birimlerle ilişkili tercihlerini inceleyen bölümüdür. Mikroekonomi­nin analiz araçları mikroskoba benzemektedir. Temel konuları arasında, bireysel ekono­mik kararların oluşturulması, nelerin nasıl ve kimler için üretileceği ve bunların maliyet analizi, kaynak dağılımı ile bunların etkin ve verimli kullanımı, alternatif (fırsat) maliyet olgusu, fiyatlar, üretim-tüketim ve bölüşüm, arz, talep, çeşitli piyasalardaki piyasa dengesi, tüketici için fayda, üretici için de kar maksimizasyonu gibi konular yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: DYSY, 1990’lı yıllarda hızlı artış göstermiştir.