İş Sağlığı ve Güvenliği

Yanıt Açıklaması: SSGSSK m.13’e göre, “İş kazası a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaydır”.

Yanıt Açıklaması: İş sağlığı, daha çok çalışma ortamında bulunan ve işçinin sağlığını etkileyebilecek risk faktörleri karşısında işçinin sağlığının korunması anlamındadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İş kazalarına yol açan çevresel faktörler şunlardır: • Gürültü, • Aydınlatma, • Isıve nem, • Radyasyon.

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler şunlardır: • Fiziksel yetersizlikler, • Fiziksel uyumsuzluk, • Uykusuzluk, • Yorgunluk.

Yanıt Açıklaması: İşverenin TBK kapsamında işçiyi gözetme borcuna aykırı davranmasının hukuki sonuçları şunlardır: İş sözleşmesinin geçersizliği, İşverenin alacaklı temerrüdüne düşmesi, İşçinin iş sözleşmesini derhal fesih hakkı. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sebep sorumluluğunun bir türü olan tehlike sorumluluğunda, sorumluluk için bir kimsenin kusurlu olması veya objektif özen borcuna aykırı davranması koşulu aranmaz. Sorumluluk, ağır tehlike taşıyan işletme veya faaliyetin yürütülmesine dayandırılmıştır. Çevre ve toplum için ağır tehlike yaratan bir işletme, tesisin işletilmesi veya yürütülmesi niteliği itibariyle tehlike yarattığı için bunların üçüncü kişilere zarar verme ihtimali yüksektir. Örnek olarak motorlu taşıt araçlarının neden oldukları trafik kazaları gösterilebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İşveren, sözleşmeden doğan koruma ve gözetme borcu gereği iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması yükümlülüğünü yanında çalışanlar gibi yardımcı kişilere örneğin işletme şefine, ustabaşıya bırakmış olabilir. İşveren, yardımcı kişilerin işi yürüttükleri sırada diğer tarafa (işçiye) verdikleri zarardan TBK m.116’ya göre sorumludur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk sorumluluk hukukunda, tehlike sorumluluğu özel kanunlarda düzenlenmiştir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda motorlu araç işletenin sorumluluğu (m.85/I), 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda, sivil hava aracının verdiği zarardan dolayı işletenin sorumluluğu ve 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’na göre devletin askeri manevralar ve atışlardan doğan sorumluluğu (m.62, 63) tehlike sorumluluğu olarak düzenlenmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İş güvenliği, daha çok çalışanın teknik özellik taşıyan risklere karşı korunmasını ifade etmektedir. İşyerinde kullanılan makine, donanım, teçhizata bağlı olarak ortaya çıkabilecek risklerin belirlenmesi ve bunlara karşı önlem alınmasıdır (Arıcı, 1999, s.50). İş güvenliği, “işyerlerini, işin yürütümü nedeniyle oluşan tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan arındırarak, daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistemli çalışmalar olarak” tanımlanabilir (Gerek, 2008, s.17). Günümüzde iş güvenliği, teknik bir bilim dalı haline gelmiştir ve hukuk, iktisat, istatistik, ergonomi, tıp, mühendislik gibi bilimlerden de yararlanmaktadır (Gerek, 2008, s.17; Yiğit, 2011, s.2). Doğru cevap C‘dir.

Yanıt Açıklaması: İş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimini incelediğimizde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ilk yazılı kaynaklar Yunanlı düşünür Heredot’a kadar dayandırılmaktadır. Çalışanların sağlığı ile yapılan iş arasındaki ilişkilerin araştırılmasına ilk onun tarafından başlandığı ileri sürülmektedir. Ünlü tarihçi ve düşünür Heredot, ilk kez çalışanların verimli olması için yüksek enerjili besinlerle beslenmesi gerektiği üzerinde durmuştur

Yanıt Açıklaması: İş kazalarına yol açan çevresel faktörler şunlardır: • Gürültü, • Aydınlatma, • Isıve nem, • Radyasyon.

Yanıt Açıklaması: Plastikler nihai ürün anlamında işçi sağlığı açısından çok zararlı değildir. Plastiklerin zararlı olmasının nedeni, üretiminde ana madde olarak kullanılan polietilen, polipropilen, polyamid, polikarbonat ve polyester gibi maddelerdir. Bu maddeler, zehirlenmelere yol açmakta, ciltte, sindirim sistemi ve sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çalışanların Sağlık Gözetiminin Sağlanması • Çalışanlar işe girişlerinde, iş değişikliklerinde, iş kazası ve meslek hastalığı veya meslek hastalığı dışındaki sağlık nedenleriyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talepte bulunmaları halinde sağlık gözetimine tabi tutulurlar. • İşin devamı süresince çalışanın ve işin niteliği ile iş yerinin tehlike sınıfına göre AÇSHB tarafından belirlenen düzenli aralıklarla sağlık kontrolü yapılır. • Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde çalışacaklar, yapılacak işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamazlar. • İSGK’da öngörülen sağlık raporlarının, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan iş yeri hekiminden alınması gerekir. • Sağlık gözetimi ve kontrolleri ile ilgili maliyet işveren tarafından karşılanır.Çalışanlara yansıtılamaz. • Çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık muayenesi yapılan çalışanın sağlık bilgileri gizli tutulur (m.15).