İş Sağlığı ve Güvenliği

Yanıt Açıklaması: İş kazaları ve meslek hastalıklarının ekonomik maliyeti, her yıl dünya gayri safi hasılasının %4’dür.

Yanıt Açıklaması: Ölen işçinin destekten yoksun kalan çocuklarının tazminat taleplerinde erkek çocukların yaş sınırı 18’dir.

Yanıt Açıklaması: Ulusal iş sağlığı ve güvenliği sistemi , ulusal politikayı uygulamak için görev yapan hukuki, yönetsel, örgütsel, bilimsel ve teknik altyapılar ve aralarındaki ilişkiler bütünüdür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 3

Yanıt Açıklaması: Çalışan temsilcisi, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma vb konularda çalı- şanları temsil etmeye yetkilidir (İSGK m.20; İSGÇTT m.9). Çalışan temsilcinin, görevini yürütmesi nedeniyle hakları kısıtlanamaz. Ancak, çalışan temsilcisi de görevi gereği işverenin veya işyerinin mesleki sırlarıyla gördüğü, öğrendiği hususları ve çalışanlara ait özel bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.

Yanıt Açıklaması: İşverenin, iş sağlığı ve güvenliğinden sorumluluğu bağlamında incelenmesi gereken bir diğer tazminat ise destekten yoksun kalma tazminatıdır. İş kazası ya da meslek hastalığı sonucu hayatını kaybeden işçinin maddi desteğinden mahrum kalanlara sağlanmış olan bu tazminat hakkı, TBK’da düzenlenmiştir. Buna göre, ölüm halinde uğranılan zararlar özellikle cenaze giderleri, ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar ve ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu nedenle uğradıkları kayıplardır (TBK m.53). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Özgün risklerden korunma ilkelerinden olan,işçilerin iyonlaştırıcı ışına maruz kalması, Radyasyondan korunma sözleşmesinin kapsamında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: ILO düzenlemeleri işlevsel olarak üç grupta sınıflandırılabilir; I- İş sağlığı ve güvenliğinin temel ilke ve kurallarını belirleyen düzenlemeler II- Özgün risklerden korunma ilke ve kurallarını belirleyen düzenlemeler III- Özgün iş kollarında korunma ilke ve kurallarını belirleyen düzenlemeler

Yanıt Açıklaması: İş kazası ya da meslek hastalığı, buna maruz kalan işçi üzerinde maddi ve manevi zararlar yaratmaktadır. Hatta ölümle sonuçlanan çok sayıda kaza ve hastalık da bulunmaktadır. Bu gibi olaylarda, ortaya çıkan zararın karşılanmasını sağlayan iki farklı kaynak bulunmaktadır. Bunlardan ilki, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’dur. İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan zararların SGK yardımlarıyla karşılanamayan kısmının belirli koşulların varlığı halinde işveren tarafından karşılanması gerekmektedir. Dolayısıyla anılan zararların karşılanmasında ikinci kaynağın, işverenler olduğunu söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Manevi tazminat talep edecek kişinin, işçiyle kan ya da sıhri hısımlığı şart değildir. Ölene duygusal yakınlık yeterlidir. Bu anlamda olaydan acı ve ızdırap duyan sevgili, sözlü gibi yakınlar da manevi tazminat talebinde bulunabilirler. Dolayısıyla manevi tazminat talep edebilecek yakınlık, mirasçılık sıfatıyla eşleştirilemez. Yakınlık düzeyine göre bazı mirasçılar (eş, çocuk, ana-baba, kardeş vd) tazminat hakkına sahip iken bazıları (uzakta yaşayan, yıllardır görüşülmeyen eş, çocuk vd) bu haktan mahrum kalabilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İki tane kaynak vardır.İş kazası ya da meslek hastalığı, buna maruz kalan işçi üzerinde maddi ve manevi zararlar yaratmaktadır. Hatta ölümle sonuçlanan çok sayıda kaza ve hastalık da bulunmaktadır. Bu gibi olaylarda, ortaya çıkan zararın karşılanmasını sağlayan iki farklı kaynak bulunmaktadır. Bunlardan ilki, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’dur. İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan zararların SGK yardımlarıyla karşılanamayan kısmının belirli koşulların varlığı halinde işveren tarafından karşılanması gerekmektedir. Dolayısıyla anılan zararların karşılanmasında ikinci kaynağın, işverenler olduğunu söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Maddi tazminat, işçinin vücut bütünlüğünün ihlalinden kaynaklanan zararı karşılamaya yönelik olduğundan zararın unsurları da buna göre belirlenir. Aşağıda yer verilecek olan bu unsurlar, işçinin söz konusu zararının maddi olarak belirlenmesini sağlamaktadır. Bunlar; Meslekte kazanma gücü kaybı; İşgörebilme çağı ve yaşam süresi; Ücret; Tarafların kusuru.

Yanıt Açıklaması: Yapı Malikinin Sorumluluğu TBK m.69’da yapı malikinin sorumluluğuna ilişkin düzenleme, TBK m.66’daki adam çalıştıranın sorumluluğu ve TBK m.67’de hayvan bulunduranın sorumluluğuna ilişkin sorumluluktan farklı bir düzenleme getirmiştir. Zira TBK m.69’da, sorumluluk karinesi kabul edilmiş değildir. Hâkim görüşe göre işverenin m.69 göre sorumluluğu, tehlike ilkesine dayanan kusursuz sorumluluktur. TBK m.69/I’de, “bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür” hükmü yer almıştır. Bu düzenlemeye göre, yapı malikinin sorumlu tutulabilmesi için zarara uğrayan üçüncü kişinin bir bina veya diğer yapı eserlerinin olduğunu, bunların yapımında bozukluk veya bakımındaki eksikliklerin bulunduğunu ve bozukluk veya eksiklik ile uğranılan zarar arasında uygun illiyet bağının bulunduğunu ispatlaması gerekir. TBK m.69/II’de intifa ve oturma hakkı sahiplerinin de, binanın bakımındaki eksikliklerden doğan zararlardan malikle birlikte müteselsilen sorumlu olduğu öngörülmüştür. İşçi, işverenin maliki bulunduğu bina veya diğer yapı eserlerinin yapımındaki bozukluk veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararının giderilmesini TBK m.417 hükmüne göre işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için koruma ve gözetme borcu gereği alması gerekli önlemleri alma yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle talep edebilir. Bu durumda işçinin, işverenin sözleşmeden doğan borcuna aykırı davrandığını ispatlaması gerekir. Ancak işçi, TBK m.69 hükmüne göre zararının tazminini talep ederse m.69’da sorumluluk ilkesinin öngörülmemesi nedeniyle işveren kusursuz bile olsa sorumlu tutulacaktır. Bu nedenle, TBK m.69 işçi için daha avantajlıdır. Ancak, burada 2 yıllık zamanaşımı süresinin geçirilmemesi gerekir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İdari yaptırım

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesiyle çalışanların taleplerine rağmen tedbir alınmazsa çalışanlar, tabi oldukları kanun hükümlerine göre sözleşmelerini feshedebilirler. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Tarımda Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No. 184) ve Tavsiye Kararı (No.192) 1995 yılında yapılmıştır. Tarım ve hayvancılıkta ve orman işlerinde karşılaşılan sağlık ve güvenlik risklerini önlemek amacıyla makinelerde güvenlik, iş ve işçi uyumu, kaldırma ve taşıma faaliyetleri, kimyasallar, hayvan bakımı ve biyolojik riskler, beslenme, barınma ve ulaşım imk3anlarıyla ilgili önlemler düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İşveren, iş yerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin her türlü kaydı ve ayrıca çalışanların işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle kişisel sağlık dosyalarını saklamakla yükümlüdür.

Yanıt Açıklaması: 2008 yılında onaylanan “Adil Bir Küreselleşme için Sosyal Adalet Bildirgesi” nde, Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) ilke ve politikalarına güçlü bir destek vermiştir. Bildirgede, küreselleşme koşullarında ilerlemeyi sürdürmek ve sosyal adaleti sağlamak için üyelerden “insan onuruna uygun iş” hedefine odaklanmaları ve ILO’nun temel ilke ve kurallarını savunmalarını istemiştir.

Yanıt Açıklaması: İş güvenliği uzmanlarının görevleri şunlardır: Rehberlik ve danışmanlık, risk değerlendirme, çalışma ortamı gözetimi, eğitim, bilgilendirme ve kayıttır. İşyeri hekimlerinin görevleri ise şunlardır: Rehberlik ve danışmanlık, sağlık gözetimi, eğitim ve bilgilendirme, ilgili birimlerle işbirliğidir. İş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri benzer görevlere sahip olmakla birlikte sağlık gözetimi sadece işyeri hekimlerinin görevidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çalışanın, çalışan temsilcisi olabilmesinin koşulları şunlardır: İşyerinin tam süreli daimi çalışanı olmak, en az 3 yıllık iş deneyiminin olması ve en az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olmaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.