Uluslararası Örgütler

Yanıt Açıklaması: Başvuru, mutlaka Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirtilen haklardan biriyle ilgili olmalıdır. Avrupa İnsan Hakları sözleşmesi dışındaki bir başka hukuksal metnin (örneğin, BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi veya AB Temel Haklar Şartı) ihlal edildiği iddiasıyla Mahkeme önünde şikâyette bulunulamaz. Diğer yandan, başvuruyu gerçekleştirmek için gerçek ya da tüzel kişi olunabilir, ancak söz konusu ihlalin doğrudan mağduru olmak gereklidir. AİHM’e başvuru yapmadan önce şikayet edilen soruna çözüm oluşturacak nitelikteki tüm başvuru yollarını, söz konusu devlette tüketmiş olmak gerekmektedir. Mahkeme’nin resmi dillerinden (İngilizce ve Fransızca) birini kullanabileceği gibi, Sözleşme’yi onaylamış olan devletlerden birinin resmi dilinde de başvuru gerçekleştirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Vesayet Konseyi bugün işlevsiz kalmış bir ana organdır. Amacı, vesayet altındaki topraklarda yaşayanların geliştirilmesi ve özerklik ya da bağımsızlık kazanmak üzere ilerlemelerinin sağlanması olarak belirlenmiş olan vesayet sistemini yü- rütmek üzere tasarlanmıştır. Ancak uygulamada self-determinasyon sorunlarını Genel Kurul kendisi ele almış ve asıl hedefin bağımsızlık olduğunu belirlemiştir. Vesayet sistemi altında olmayan ve XI. Bölümde düzenlenen özerk olmayan topraklar için de aynı hedefi koymuştur. Bunun sonucunda Vesayet Konseyi daha çok devletlerden gelen raporları ve yönetilen topraklarda yaşayanlardan gelen şikayetleri dinlemekten ibaret bir iş yapmış, 1 Ekim 1994’te son BM vesayeti altındaki toprak olan Palau’nun da bağımsız olması üzerine 1 Kasım 1994’ten itibaren çalışmalarını askıya almıştır.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler Bildirisi 1 Ocak 1942’de kabul edilmiştir. Güncel kurucu üye sayısı 193’dür.

Yanıt Açıklaması: Güvenlik alanında uluslararası örgütlerin ortaya çıkışı ve gelişiminde ortak değerlerin ve bu temelde kurumsallaşan devlet davranışlarını ön plana çıkaran yaklaşımlardan en önemlisi Karl Deutch’a aittir. Karl Deutsch, uluslararası sistemde güvenlik ile barışın korunması yönündeki kaygıların, ortak değerleri hakim kılacak ve kurumsallaştıracak uluslararası örgütlerin ortaya çıkışında etkili olduğunu gözlemlemektedir. Karl Deutsch’un “Güvenlik toplumu” modeli bu kaygıların ışığında ortaya konan önemli bir model olmuştur.

Yanıt Açıklaması: NATO’nun en yetkili karar organı Kuzey Atlantik Konseyi’dir. (North Atlantic Council). Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, NATO’nun güneydoğu sınırını oluşturmaktadır. 11 Eylül 2001 terör saldırıları ve 2011 yılından itibaren Suriye’de yaşanan istikrarsızlık, Türkiye’nin örgüt açısından önemini daha da artırmıştır. Türkiye’nin ordusu asker sayısı açısından NATO üyeleri arasında ikinci sırada gelmektedir. Ayrıca 2010’da Lizbon Zirvesi’nde kabul edilen Stratejik Konsept belgesindeki işbirliğine dayalı ortaklık kavramı, Türk dış politikasının 2000’li yıllardan itibaren öne çıkan aktif dış politika yaklaşımı ile örtüşmektedir. Ayrıca, Türkiye, NATO’nun yürüttüğü operasyonlara destek vermektedir. Diğer yandan tarihsel mirası ve kültürel dokusu açısından NATO’nun içinde Müslüman nüfus açısından biricik özelliğe sahiptir. Bu nitelik, NATO’nun müslüman nüfuslu Afganistan, Bosna Hersek, Kosova operasyonlarına sağladığı katkılara yansımıştır.

Yanıt Açıklaması: Federalizm devlet-merkezli ve bir yönüyle de idealist hatta ütopik bir yaklaşım olarak gelişmiştir. Buna karşılık İşlevselcilik federalizmin devlet-merkezli anlayışına ve hayalperest tarafına karşı bir tepki olarak gelişmiştir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Liberalizm bir yandan bireyin hak ve özgürlüklerini savunurken öte yandan devlet dışı, ulusötesi aktörlerin güç kazandığı ve bireyin hak ve çıkarlarını esas alan bir siyasal yapının uluslararası ölçekte yaygınlaştığı bir düzeni tasarlar.

Yanıt Açıklaması: Genel Sekreter Kofi Annan, 2000’deki Binyıl Zirvesi öncesi sunduğu raporda tartışılması kararlaştırılan ve BM’yi bekleyen sorunlar şöyle sıralanmıştır: Küreselleşme, artan gelir dengesizliği ve fakirlik, artan dünya nüfusu, sağlık sorunları, teknolojik bölünme, ülke içi çatışmalar ve etnik savaşlar, kontrolsüz nükleer güç, çevre sorunları, sürdürülebilir kalkınma, ulusal egemenlik kavramının insan hakları ihlalleri için kalkan olarak kullanılması, çevre sorunları, artan silahlanma, eğitim eşitsizliği ve BM kurumlarının azalan prestij ve meşrutiyeti olarak belirtildiğinden, doğru seçenek, (b) seçeneğinde belirtilmiş olan '' "Bölgesel Göçler'' istenilen cevaptır.

Yanıt Açıklaması: NATO’nun en yetkili karar organı Kuzey Atlantik Konseyi ’dir. (North Atlantic Council) Konsey’de her üye, büyükelçi düzeyinde bir Daimi Temsilci tarafından temsil edilir. Daimi Temsilciler, kendilerine bağlı siyasi ve askerî kurmay heyeti ile birlikte çalışmalarını yürütürler. Yılda iki kez ya da gerek görüldüğünde daha sık olmak üzere Konsey, Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uluslarüstülük anlayışı Ernest B. Haas tarafından neofonksiyonalizm (Yeni işlevselcilik) olarak adlandırılan bir teori içinde ve özelde Avrupa Birliği’nin gelişimini açıklayacak şekilde ortaya konmuştur. Haas söz konusu teoriyi, Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan kömürçelik sektörlerindeki bütünleşme hareketinden (Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu: AKÇT) tüm ekonomiyi kapsayan global ekonomik bir bütünleşme modeline geçiş örneğini gözlemleyerek oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Müttefik devletler, Almanya’nın geleceği üzerine görüşmelerinde anlaşamayınca 23 Mayıs 1949 tarihinde İngiltere, Fransa ve ABD’nin işgal bölgelerinde Federal Almanya Cumhuriyeti’nin kurulduğunu açıkladılar.

Yanıt Açıklaması: Gelişen teknoloji, iletişim, artan kitlesel üretim ve ortaya çıkan yeni güç merkezleri, insanın eski çağlarda sahip olduğu kendi kendine yeterlilik özelliğini kırmıştır. Böylece tüm bu değişiklikler halkların artan bir şekilde birbirine bağlanması sonucunu ortaya çıkarmıştır. Günümüzde dünyanın ulaştığı bu bütünleşme boyutuna “karşılıklı bağımlılık” (interdependance) adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1990 Paris S¸artı’yla, AGİK’in siyasi da- nışma mekanizmaları ve bir dizi daimi organ aracı- lığıyla kurumsallaşması ihtiyacının ortaya çıktığına karar verilmiştir. Bu çerçevede 1994 Budapeşte Zirvesi’nde kabul edilen kararlar uyarınca 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren bir uluslararası örgüte dönüşerek, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı- AGİT adını almış ve Birleşmiş Milletler Antlaşması Bölüm VIII’e uygun olarak kendini “bölgesel gü- venlik örgütü” ilan etmiştir.

Yanıt Açıklaması: ECOSOC BM'nin ekonomik, toplumsal ve kültürel konulardaki çalışmalarını yürütmekle görevlidir.

Yanıt Açıklaması: 1945’te 51 devletle kurulan BM’nin 2017 itibariyle 193 üyesi bulunmaktadır. Kurucu üyeler dışında yeni üye kabulü, Güvenlik Konseyi’nin vetoya tabi bir oylamayla tavsiyesi üzerine Genel Kurul’un 2/3 oy çokluğu ile kabulüyle gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: KGAÖ, 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi (Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan) tarafından kurulan askeri ittifaktır. 2006 yılında ittifaka katılan Özbekistan 2012 yılında üyelikten ayrılmıştır.

Yanıt Açıklaması: KGAO¨’den söz ederken ilkin bunun askeri^ bir ittifak olduğunun altını çizmek gerekir. Kolektif Güvenlik Antlaşması’nın 4. maddesi tıpkı NATO’nun 5. maddesi gibi düzenlenmiştir: “Taraf devletlerden biri bir devlet ya da devlet grubunun saldırısına uğradığında, bu saldırı tüm üye devletlere yapılmış sayılacaktır”. KGAO¨’ne, 2 Aralık 2004’te BM Genel Kurulu tarafından gözlemci statüsü tanınmıştır. 7 Ekim 2002’de imzalanan örgütün kurucu antlaşmasının ikinci bölümü “amaç ve ilkeler” başlığını taşımaktadır. Buna göre temel amaçlar, • Barış, uluslararası/bölgesel güvenlik ve istikrara güç katmak, • U¨ye devletlerin bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve egemenliklerini kolektif temelde sağlamak, • Uluslararası hukukun evrensel kabul görmüş değerleri üzerine inşa edilecek adil ve demokratik bir dünya düzeninin oluşturulmasına katkıda bulunmaktır. Bu amaçlara ulaşmak için üye devletler, • Bağımsızlık, gönüllü işbirliği, hak ve sorumluluklarının eşitliğine saygı gösterme, • Ulusal hukuka ilişkin içişlerine karışmama, • Diğer anlaşmalardan kaynaklanan hak ve sorumluluklarına halel getirmeme ilkelerini benimsemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Gündeminin oluşturulması ve kararlarının ha- zırlanması süreci, Genel Kurul’a bağlı alt organlarda toplantıdan önce gerçekleşir. Bu komiteler şunlardır: Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi Ekonomik ve Mali İşler Komitesi Toplumsal, İnsancıl ve Kültürel İşler Komitesi Vesayet İşleri Komitesi İdari İşler ve Bütçe Komitesi Hukuk İşleri Komitesi O¨zel Siyasi Komite.