Siyasi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Bodin’e göre “monarşi, aristokrasi ve demokrasi” olmak üzere üç ana devlet yönetim biçimi vardır.

Yanıt Açıklaması: Roma çöküş sürecinde; sınırların giderek genişlemesiyle ordu yeniden büyük bir önem kazanmıştır. Uyrukların çok farklı topluluklardan oluşması ve Roma ordusunun bu farklı toplulukların üyelerinden derlenmesi, ordunun yeniden hızla siyasallaşmasını ve iktidara göz dikmesini kolaylaştıran bir etmen olmuştur. Sistemin hızla askerileşmesi nedeniyle imparatorluğun başkenti Roma kenti önemsizleşmeye başlamış, askerî nedenlerle eyalet başkentleri yeni çekim merkezleri hâline gelmişti. İmparatorların başarılı önlemleri bile Roma’nın çöküşünü durdurmaya yetmemiştir. Öyle ki çöküş sürecinde Roma, daha önce sürekli mücadele ettiği Hristiyanlıkla bile uzlaşır. Hristiyanlar 313 yılında Constantinus’un Milano fermanıyla inanç özgürlüğüne kavuşurlar. Constantinus da bu yeni dine katılır. Nihayet imparator Theodosius bu dini devlet dini ilan edip bunun dışındaki dinleri yasaklar. Böylece yeni din sayesinde imparatorluğun içeriden bölünmesi önlenmiş olur.

Yanıt Açıklaması: XII. yüzyılın ortalarından itibaren krallar, ülke topraklarındaki herkesin doğrudan kendilerine bağlı uyruklar haline getirilmesi için burjuvazi sınıfı ile ittifak oluştursalar da, çeşitli engellerle karşılaşmışlardır. Feodal beyler, bu engellerden birisini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Siyaset felsefesinin kurucusu ve en büyük isimlerinden biri Platon’dur. Hocası Sokrates’ten felsefenin yüzünün insana dönük olması, merkezde insanın yer alması gerektiğini çok iyi öğrenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anarşizm, Yunanca an arkhos sözcüğünden türetilen ve yönetimsiz anlamına gelen terime bağlanan düşünceler grubudur. Genel olarak devletin kötülüğünden hareketle, insanların devlet olmadan daha eşitlikçi, adil ve mutlu bir düzen içinde yaşayacağını kabul eden, bu nedenle devleti ele geçirmek gibi hedefleri önemsemeyen yaklaşımların tümüne verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da 1571 yılında Fransız Protestanları olan Huguenof’lara karşı, aşırı Katoliklerin devlet desteğinde giriştiği büyük katliam Saint-Barthelemy kıyımı dır.

Yanıt Açıklaması: İlahi Komedya ile anılan ve Avrupa'nın en büyük ozanlarından biri sayılan düşünürdür Dante'dir.

Yanıt Açıklaması: Altın çağ mitosu: insanların devlet öncesi yaşadıkları kabul edilen, özel mülkiyetin, köleliğin, eşitsizliğin olmadığı doğal toplumsal durum. Buna göre, bu doğal toplumsal durumdan çıkılması çoğu kötülüğün ana nedenidir. Bu mitosu siyasal düşünce içinde en iyi ifade eden isim Jean-Jacques Rousseau’dur.

Yanıt Açıklaması: Yunanlı düşünür Polybios, savaş esiri olarak götürüldüğü Roma’nın gücü karşısında hayran kalmış ve İstoaiai (Tarihler) adlı yapıtını kaleme almıştır. Res romana, Roma’ya ait olan şeyi, Romalılığı öne çıkartan terimdir. Senatus, sanato, pleb ise genellikle yoksul, siyasal katılımı düşük halk sınıfını ifade etmektedir. Latifumdium, ticarete dayalı, geniş ölçekli tarımın özgün bir örneğidir. Büyük köle yığınlarının emeğinin tümüne, karşılıksız olarak el konulmasıyla işletilen bu çiftlikler, köle emeğinin yeniden üretilmesi için kölelere olduğunca pay vermekten kaçınıyorlardı. Bu durum Roma’yı sürekli olarak fetihlere yönlendiren önemli etkenlerden birisiydi.

Yanıt Açıklaması: Polislerin yurttaşların varlığından ve dininden ayrı bir dini, yurttaşların savaş zamanı silahlanarak oluşturduğu ordudan başka bir ordusu, aynı şekilde yurttaşların sahip olduğu siyasal anlam ve varlığı dışında bir siyasal anlam ve varlığı yoktur. Polis ve yurttaş özdeş değildir. Çünkü, polis nüfusu yalnızca yurttaşlardan ibaret değildir. Aksine, polis’te yurttaş sayısından daha fazla köle ile Yunan kökenli ve aynı dili konuşuyor olmasına karşın yurttaşlık haklarına sahip olmayan metoikoslar bulunmaktadır. Kadınarında yurttaş sayılmadığı bilinmektedir. Polis yurttaş için değildir ama yurttaş polis içindir. Polislerin her biri, diğerlerinden ayrı özerk bir varlığa sahiptir. Her bir polisin özgün siyasal bir varlık oluşu dışında, aynı zamanda özgün bir askerî, dinî, mimari bütünlüğe de sahip olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Gücünü artıran krallığın en önemli destekçilerinin başında yeoman adı verilen, çeşitli siyasal hakları elde edebilecek kadar gelire sahip çiftçiler gelmektedir. Bu çiftçiler kendi yükselişlerini geleneksel soyluluğun aleyhine kaydettikleri için, doğal olarak mutlak monarşiyi, yani tek hükümran olarak kralı desteklemektedirler.

Yanıt Açıklaması: XIV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Rönesans, XV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dinde yenilenme olarak Reformla iç içe geçerek genel olarak Avrupa’ya, özel olarak dine ve siyasete yepyeni bir görünüm kazandırır. Reform, XVI. yüzyılda, Avrupa Katolik dünyasının parçalanmasıyla Hristiyanlığın üçüncü büyük ana akımı olan Protestanlığın doğuşuyla sonuçlanan dinsel değişimi ve bu değişimi mümkün kılan dinsel, toplumsal hareketleri ifade eder. Rönesans ise yine kökleri daha geriye gitmekle birlikte, etkilerini özellikle XV. ve XVI. yüzyıllarda gösteren, Eski Yunan ve Roma kültürünün yeniden canlandırılması ve hümanist dünya görüşüyle karakterize olan kültürel hareketi içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Ebedi yasa ya da Tanrı iradesi doğal düzenin korunmasını buyurur, dünyevi pozitif yasa ise devlet içinde geçerlidir. Bu yasa sınıflandırmasına göre iki devlet karşımıza çıkar, yeryüzü devleti ve Tanrı devleti. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de John Wycliffe (1320-1384) ile Bohemya’da Jan Hus (1373-1415), ortaya attıkları düşüncelerle Avrupa’yı geri dönülemez bir süreç içine sokmuşlardı. Her iki düşünürün reform tasarılarında kendi ülkelerine özgü “ulusal” çıkarların gözetilmesi önemli bir yer tutuyordu fakat aynı zamanda birçok konuda tam bir görüş birliği içindeydiler. Wycliffe ile Hus, bir yanda papanın Kilise içindeki mutlak egemenliğine karşı çıkıyorlar, öte yanda Kilise’nin servet edinmesini eleştirip Kilise mallarından vergi alınmasını, Kilise’ye ödenen vergilerin kısıtlanmasını ya da kaldırılmasını ve endüljans satışlarının yasaklanmasını savunuyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Rönesans ve Reform Orta Çağ dünyasının temsil ettiği dinsel evrenselliğin, dinsel insanın kesin bir biçimde çözülüşüyse de evrensellik arayışından ve dindarlıktan tümüyle kopuş anlamına gelmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğu Roma İmparatoru’nun hem kutsal otoriteyi, hem dünyevi iktidarı kendi kişiliğinde, imparatorluk makamında temsil etme savından kaynaklanmaktadır. Doğu’daki imparator, her ikisinin de kendi bedeninde birleştiğini öne sürerek Kilise’nin de kendisine tabi olduğunu ileri sürüyordu. Gelasius ise tam da buna karşı çıkıyor ve iki ayrı iktidarın varlığını işaret ediyor; auctoritas ve potestas ayrımı üzerinden Kilise’nin devlet karşısında özerkliğini savunuyordu.

Yanıt Açıklaması: Salisburyli John’a göre üç tür tiran olabilir. Ailede ve iş yerinde tiranlaşanlar. Kilise mensuplarının tiranlaşması. Prensler ya da kralların tiranlaşması.

Yanıt Açıklaması: İnsanların bu yeryüzündeki temel erekleri mutluluktur. Mutluluk ise ancak barışın sağlanmasıyla olasıdır. Bu ise devlet tarafından gerçekleştirilebilir. Bu amacın tam anlamıyla gerçekleştirilmesi için, devletin evrensel bir nitelik taşıması ve başında da tek kişinin bulunması kaçınılmazdır. Bu durumda, yukarıdaki ifadelerden sadece I doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Adları, yaygınlıkla Thomas More ile birlikte anılan Tommaso Campanella (1568-1639) ve Francis Bacon (1561-1626) klasik ütopyacıların diğer büyük isimleridir. Campanella'nın ütopyası Güneş Ülkesi (Civitas Solis) Latince olarak 1623'te Frankfurt'ta basılmıştır. Hayatı, More ile benzerlikler taşıyan Bacon'ın ütopik metni YeniAtlantis (Nova Atlantis) ise ancak ölümünden sonra, tam metin olarak 1627'de yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ütopyacı düşüncenin klasik metni olan Utopia’nm yazarı Ingiliz hukuk ve siyaset adamı Thomas More (1478-I535)’dur.