Türk Siyasal Hayatı

Yanıt Açıklaması: Muhafazakâr ideoloji için gelenek en önemli yapıtaşıdır. Gelenekler zamanının sınavını geçerek günümüze kadar gelmiştir ve kök salmıştır; dolayısıyla bir anda değişemezler.

Yanıt Açıklaması: Millî iktisat'ın teorik çerçevesini Ziya Gökalp çizer.

Yanıt Açıklaması: NATO, (North Atlantic Treaty Organization-Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) 4 Nisan 1949 tarihinde kurulan, merkezi Brüksel’de bulunan, amacı üye ülkelerin özgürlük ve güvenliklerini korumak olan uluslararası örgüt. Türkiye NATO’ya 1952 yılında üye olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Vesayet Hukuksal açıdan kendi çıkarlarını koruyacak yetkinlik düzeyinde olmayan kişilerin haklarının korunması için kendisine yardım edilmesi anlamına gelir. Siyaset bilimi literatüründe ise demokratik rejimlerde yetkinin görünürde seçilmişlerde olması, ancak perde arkasında askerler başta olmak üzere belirli güç odaklarının iktidarı kendi ellerinde tutması anlamında kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Meşrutiyet. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Misak-ı Milli, Sivas ve Erzurum Kongreleri’ni esas alan bir metindir. Osmanlı İslam çoğunluğuyla meskûn toprakların ayrılmaz bir bütün olduğunu ilan eden metin, Milli Mücadele’nin siyasal hedeflerini oluşturdu. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Cevap: II. Meşrutiyet’in resmî ideolojisi Osmanlıcılıktı. Osmanlıcılık ideolojisi, Osmanlı idaresi altında yaşayan tüm dinsel ve etnik unsurları Osmanlı vatanı ve Osmanlı hanedanına sadakat temelinde birleştirme ülküsü güden bir ideolojiydi. İnanç ve dil farkı gözetmeksizin tüm unsurların anayasal, parlamenter bir monarşi içinde eşitliğini öngören Osmanlıcılık, İttihad-ı Ânasır (unsurların birliği) fikrini benimsiyordu. Osmanlıcılık ideolojisi, başlangıçta devlet otoritesini güçlendirecek ve toprak kayıplarını engelleyebilecek birleştirici bir ideoloji olarak görüldü.

Yanıt Açıklaması: Ikinci Dünya Savaşı’nın hemen ertesinde Ocak  1946’da Celal Bayar’ın önderliğinde kurulan ve 1950’de iktidara gelmesinden sonra Adnan Menderes’in önderliğini devraldığı Demokrat Parti ana hatları bakımından liberal bir program önermiş, özellikle din özgürlüğü ile iktisadi özgürlük vaat etmiştir. Bununla beraber, Demokrat Parti ilk yıllardaki özgürlükçü tutumunu zamanla terk ederek, baskıcı bir yönetim kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yapılan oylamalar sonucunda saltanat 1 Kasım 1922’de oy birliğiyle kaldırılarak Osmanlı Devleti hukuken sona erdirildi. Saltanatın kaldırılması Cumhuriyete geçiş sürecinde çok önemli bir adımdı. 4 Kasım’da son Osmanlı hükümetinin başında bulunan Tevfik Paşa’nın istifa etmesiyle İstanbul’da TBMM hükümeti dönemi başladı. Padişah Vahdettin’in İngilizlere sığınarak 17 Kasım’da yurt dışına çıkmasıyla TBMM 18 Kasım’da Abdülmecit Efendi’yi yeni halife seçti. Lozan Antlaşması, milletvekili seçimlerinden sonra iş başına gelen yeni meclis tarafından 11 Ağustos 1923’te onaylandı. Böylece Türkiye’de siyasal yaşam yeni bir devreye girdi.

Yanıt Açıklaması: Kadının ev içi emeği genel olarak Fenimizmin  ilgi konusudur

Yanıt Açıklaması: 11 Mart 1947’den itibaren Türkiye hem IMF’nin hem de Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın üyesi olur.

Yanıt Açıklaması: Yasada muhalefetin diretmesine karşın nispi temsil yerine, liste usulü çoğunluk sistemi benimsenmiştir.

Yanıt Açıklaması: XVI., XVII. ve XVIII. yüzyıllar boyunca başta İngiltere, Fransa ve Hollanda olmak üzere birçok batılı devlete verilen kapitülasyonlar ile Osmanlı Devleti iktisadi, malî ve siyasi amaçlar güder.

Yanıt Açıklaması: Harekât Ordusu 1909’da 31 Mart Vakasını bastırmak için Selanik’te kurulan ordudur. Temelinde Selanik’te konuşlu Üçüncü Ordu birlikleri olan Harekât Ordusu bazı gönüllü sivilleri de içermiştir.

Yanıt Açıklaması: Loncalar II. Meşrutiyet ile birlikte kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Atatürk ordu içindeki nüfuzunu giderek arttığı dönemde zaten güçlü bir karizması olan Mustafa Kemal Paşa, ordu içinde nispeten etkili olan diğer isimlerin tasfiye edilmesiyle askerlerin yegâne rol modeli durumuna gelecektir. Aynı dönemde, ordunun da saygınlığını artırmak için adımlar atılmıştır. Çıkarılan “Ordu Dâhili Hizmet Kanunu” ile silahlı kuvvetlere “Türk Cumhuriyeti’ni kollama ve koruma” görevi verilmiştir. Söz konusu kanun zamanla değişse de orduya verilen bu görev, yeni düzenlemeler aracılığıyla uzun süreler boyunca korunur.

Yanıt Açıklaması: Devletçiliğe muhalif olmayan ancak devletçiliği amaç olarak değil araç olarak gören Ahmet Hamdi Başar, Kadrocular grubundan değildir.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu ve kesintisiz eğitimi sekiz yıla çıkaran eğitim reformu 1997 yılından itibaren uygulanmaya başlandı. Bu reform düzene, özgürlük ve serbestiyete nispeten nasıl daha fazla öncelik verildiğinin bir örneğidir. Kamusal alanda varlık göstermek isteyen İslami gruplar bu reform ile saf dışı bırakılmışlardır. Sosyal, ekonomik ve siyasi bakımdan etkin grupların sekiz yıllık zorunlu ve kesintisiz eğitim aracılığıyla önüne set örülmüştür.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşan yeni ekonomik düzen içinde kendine yer arayan ve ABD’nin ve onun nüfuzu altındaki uluslararası kurumlardan ekonomik yardım görmeye başlayan Türkiye, bu çevrelerin telkin ve tavsiye ettiği yeni kalkınma projeleri ile tanışır. Bunların en bilinenleri Hilts Heyeti Raporu, Thornburg Raporu ve Barker Misyonu Raporu’dur. Hilts Heyeti Raporu ile Türkiye’ye karayolu öncelikli bir ulaştırma politikası önerilir. 1930’larda iktisadi devletçilik modeli kapsamında yapılanların keskin bir dille eleştirildiği Thornburg Raporu’ndaki önerilerin satır aralarından Türkiye’nin sanayileşmekten vazgeçmesi ve ithalata yönelmesi, dolayısıyla Amerikan bağımlısı bir ekonomik yapıya sahip olması okunmaktadır. Dünya Bankası heyetinin hazırladığı Barker Misyonu Raporu’nun da özü Türkiye’nin uluslararası iş bölümü kapsamında bir tarım ülkesi olarak gelişmesinin tavsiyesinden ibarettir.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı II. Meşrutiyet liberalizmini temelinden sarsacak etkiler yapar. Pazar mekanizmasının etkinliğini yitirmesi, liberalizmde aradığını bulamayan hükümeti ve aydın çevresini başka arayışlara iter. Bu yeni düşünce Alman kökenli “millî iktisat”tır. Düşünsel anlamda liberalizmin baş savunucusu Mehmet Cavit Bey’in karşısına dikilenler Osmanlı Ziraat ve Ticaret gazetesi yazarları olur. Ilımlı bir gümrük politikasını müdafaa eden gazete, Osmanlı ülkesinin Avrupa’ya hammadde satıp sonra da beş on misli fiyatla mamul madde olarak satın almasının gerçekçi olmadığını savunur. Korumacılığın sınaî kalkınmaya yarayacağı da ileri sürülür.