Türk Siyasal Hayatı

Yanıt Açıklaması: Mehmet Cavit Bey, Meclis-i Mebusan kürsüsünden maliye nazırı olarak sanayileşme taraftarı olmadığını duyurur.

Yanıt Açıklaması: Anadoluyu öze ve yerele açılan bir kapı olarak gören akım Türkçü Anadoluculuk olarak adlandırılır

Yanıt Açıklaması: Fakat çağımızda asıl Aleviler olarak tanınan iki itikadi mezhep vardır. Bunlardan biri, bugün genellikle Lübnan, Suriye, Hatay yörelerinde varlığını sürdüren Nusayrilik, diğeri ise XIII. yüzyılda Anadolu’daki etnik ve sosyal-dini kaynaşmaların bir sonucu olarak ortaya çıkan ve XVI. yüzyılda Safeviler’in propagandası ile gelişen Kızılbaşlık’ tır.

Yanıt Açıklaması: II. Meşrutiyet ile mali devlet yerine iktisadi devlet görüşü desteklenmeye başlanmıştır. Bu görüşe göre, önemli olan fazla vergi toplamak yani fiskal amaçlar gütmek olmayıp toplumun çıkarlarını göz önüne alarak iktisadi girişimleri özendirmektir.

Yanıt Açıklaması: Savaş meydanlarında karşılaşılan başarısızlıklardan hareketle ilk reformlar askerî alandan başlatılır. 1773 ve 1793 yıllarında kurulan Mühendishane-i Berri Hümayun ve Mühendishane-i Bahri Hümayun aslında bu ihtiyacın somut yansıması durumundadır. Bu okullar aracılığıyla, bir bakıma, yeni savaş tekniklerinin öğrenilmesi ve bunların İmparatorluk ordusuna taşınması amaçlanır. Ayrıca Batı’dan bazı uzmanlar getirilerek bunların yeni teknikleri askerlere öğretmesi yoluna da gidilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mondros Ateşkes andlaşması 30 Ekim 1918 yılında imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti güçlü bir askerî yapılanma üzerinde yükselmiştir. Devlet, kısa bir süre içinde yükselmesini büyük ölçüde askerî sistemini güçlü bir zemin üzerinde kurmasına borçludur. Bu unsurlardan Osmanlı’da köylüler tarafından ekilip biçilen topraklar karşılığı alınacak vergileri toplayan, bunun karşılığında padişahın kendisi için takdir ettiği miktarda “cebeli” adı verilen silahlı ve atlı asker bulunduran kişiler Tımarlı Sipahilerdir.

Yanıt Açıklaması: 27 Nisan 1999'da II. Abdülhamit isyana destek verdiği gerekçesiyle tahttan indirildi ve yerine küçük kardeşi Mehmet Reşat Efendi padişah ilan edildi.

Yanıt Açıklaması: 1914’te Britanya, Fransa ve Rusya’nın oluşturduğu üçlü İtilaf Devletleri’yle ittifak kurmak için girişimlerde bulundular. Ancak sonuç alamayınca yüzlerini Almanya’ya çevirdiler. Almanya ise Osmanlı Devleti’nin ittifak arayışını Avrupa’da savaş patladıktan sonra ciddiye aldı.

Yanıt Açıklaması: 1934’te uygulamaya konan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın (BBYSP) ana hedef ve stratejisi, ülkenin yerüstü kaynaklarını değerlendirerek ithalata konu olan özellikle şeker, dokuma ve kağıt başta olmak üzere temel gereksinim maddelerini yurt içinde üretme; yerel veya bölgesel tarımsal üretime ve doğal kaynaklara dayanan sınai üretim birimleri kurma; kurulacak sanayi tesislerinin, kuruluş yerlerinin hammadde ve iş gücü kaynaklarına yakın olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu görüş Liberalizm olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: BBYSP ile Türkiye’de dokuma, maden, selüloz, kimya ve seramik sanayinin kurulması amaçlanır.

Yanıt Açıklaması: Din-devlet ilişkileri bakımından asıl kritik hamle kuşkusuz 3 Mart 1924’te alınan bir dizi kararda karşımıza çıkar. Bu tarih öncelikle halifeliğin ilga edilmesi bakımından kritik bir önemdedir. İkincisi eğitim birliğini sağlamak üzere Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılmış ve akabinde medreseler de kapatılmıştır. Dahası şeyhülislamlık makamı ve Şer’iye ve Evkaf Vekâleti kaldırılmış yerlerine Diyanet İşleri Reisliği ve Evkaf Umum Müdürlüğü kurulmuştur. Bugünkü adları ile Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurumları din işlerini ve vakıfların yönetimini başbakanlığa bağlı olarak yürütmek işlevini üstlenmişlerdir. Fes giymenin yasaklanması ve şapka giymenin zorunlu hale getirilmesi 1925 yılında yürürlüğe konmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanı seçildiği tarih 29 Ekim 1923’dür.

Yanıt Açıklaması: II. Meşrutiyet’in ilanını izleyen dönemde liberalizm yalnızca düşünce bazında gündeme gelmez, izlenen iktisat politikalarında da etkisini gösterir. Bu dönemde Mehmet Cavit Bey ve diğer liberalizm taraftarları klasik iktisattan esinlenerek devletin ekonomideki rolünü eleştirirler.

Yanıt Açıklaması: Sovyetler ayrıca 1921’de belirlenmiş olan Türk-Sovyet sınırında Sovyetler lehine bazı düzeltmeler yapılmasını, Boğazların ortak savunulması için Boğazlarda Sovyet üstleri kurulmasını ve Montrö sözleşmesinin değiştirilmesini istedi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da köylüler tarafından ekilip biçilen topraklar karşılığı alınacak vergileri toplayan, bunun karşılığında padişahın kendisi için takdir ettiği miktarda “cebeli” adı verilen silahlı ve atlı asker bulunduran kişi Tımarlı Sipahidir. Sipahi, kendisine tahsis edilen topraklarda yaşar ve savaşlardaki görevine ek olarak normal zamanlarda kendi bölgesinde kamu düzenini ve güvenliğini koruma yükümlülüğünü üstlenir.

Yanıt Açıklaması: MNP’si 1970 li yıllarda  Milli Selamet Partisi ismini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Toplam 1135 kişinin katıldığı kongrede her ilçeyi, korparatizmin bir yansıması olan mesleki temsil anlayışına göre bir tüccar, sanayici, zanaatkâr, amele, şirket, banka ve üç çiftçi temsilcisi olmak üzere toplam sekiz kişiden oluşan heyetler temsil eder. Bazı dernek ve meslek örgütleri de kongreye temsilci gönderirler. Bunların başınnda MTTB’nin, İstanbul Esnaf Cemiyetleri, İstanbul Hamallar Cemiyeti, Umum Terziler Cemiyeti, Darülfünun Hukuk Mektebi, İstanbul Ticaret Mekteb-i Alisi, Çiftçiler Derneği, Fransa Darülfünun Mezunları Cemiyeti ile Macaristan Türk Mezunları Cemiyeti yer alır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında ekonomik ve toplumsal alandaki en önemli hedeflerin başında yerli girişimci sınıf yaratmak gelir.

Yanıt Açıklaması: Din ve devlet arasındaki ilişki tek yönlü değildir. Aksine karşılıklıdır. Hem devletin din üzerinde hem de dinin devlet üzerinde iktidar tesis etme çabası içinde olmasına sıkça rastlanır.