Çevre Sorunları ve Politikaları

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de orman aleyhine yapılan yasal düzenlemeler, orman azalmasının yüzde 56’lık payla en büyük nedenidir. Bunu sırasıyla orman yangınları, açık maden işletmeciliği, hava kirliliği ve hatalı orman işletme teknikleri, otlatma ve tarla açma, ve yerleşim alanlarının yasal olmayan bir şekilde orman alanları içine kayması izlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Dünya ülkeleri çevre sorunlarının etkilerini azaltmak ve hatta ortadan kaldırmak için Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar bünyesinde çevre ile ilgili birimler ve bölümler oluşturmuşlardır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomiyi oluşturan tarım, sanayi ve hizmet dalları, doğal kaynaklara bağlı olarak kurulur ve gelişir.

Yanıt Açıklaması: Doğal kaynaklar insan nüfusunun yaşamını sürdürmesi ve gelişimi için hayati önem taşımaktadır. Çeşit bakımından zengin olan doğal kaynaklar değişik ölçütler göz önüne alınarak sınıflandırılabilir. Sürdürülebilirliğine göre “tükenebilen doğal kaynaklar” ve “tükenmeyen doğal kaynaklar” şeklinde bir sınıflandırma yapılabilir. Madenler, canlı türleri ve canlı yaşam alanları gibi bazı kaynaklar sonludur, yani tüketildikleri veya tahrip edildikleri zaman yok olurlar. Hava, su ve ağaç gibi diğer kaynaklar yenilenebilir olmakla birlikte, kendi kendilerini temizlemeleri, yeniden yetişmeleri ve yenilenmeleri için genellikle çok uzun süre gerekir. Doğal kaynaklar “canlı doğal kaynaklar” ve “cansız doğal kaynaklar” olarak da sınıflandırılabilir. Biyolojik çeşitliliği oluşturan hayvanlar, bitkiler ve çeşitli mikro yapıdaki canlılar canlı doğal kaynakları oluştururken, bu canlı kaynakların yaşadığı su, hava, toprak gibi ortamlar ile madenler ve fosil yakıtlar gibi yer altı zenginlikleri cansız doğal kaynaklardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Son yıllarda, çeşitli insan etkinlikleriyle atmosfere çok miktarda ve artan oranda sera gazları salınmakta, bu da yeryüzü sıcaklığında belirgin artışlara neden olmaktadır. Ayrıca güneş lekeleri ve güneşte yaşanan patlamalar, dünyanın yörüngesindeki değişimler ve El Nino gibi doğal süreçlerin de küresel ısınma üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Çeşitli etkenler ise küresel soğumayı tetiklemektedir. Örneğin, yanardağ patlamaları sonucunda ortaya çıkan yoğun kül bulutlarının atmosfere yayılması, soğutucu bir etki göstermektedir. Yine aynı şekilde atmosferdeki sülfat aerosolleri de soğutucu bir etkiye sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen sözleşme Cenevre-Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava kirlenmesi sözleşmesidir. Viyana-Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Sözleşme’de ozon tabakasındaki değişikliğin insan sağlığı ve çevre üzerindeki zararlı etkilerine vurgu yapılmıştır. Montreal-Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Protokol’de ozon tabakasını tüketen maddelerin ortadan kaldırılması hedeflenmiş ve sözleşme ekinde yer alan klorlu florlu karbon gazı salımları uluslararası denetime açılmıştır. Viyana-T.C. Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü Arasındaki Fon Anlaşması’nda radyoaktifliğin yaratabileceği olası tehlikeler, fosil yakıtlardan enerji elde edilmesinde ortaya çıkan karbon dioksit, hava kirliliği, asit yağmurları, sera etkisi ve iklim değişikliği etkilerinden söz edilmektedir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Yönelik Kyoto Protokolü’nde atmosferdeki sera gazı birikimlerini, iklim sistemi üzerindeki tehlikeli insan kaynaklı etkiyi önleyecek bir düzeyde durdurmayı başarmak, böyle bir düzeye, ekosistemin iklim değişikliğine doğal bir şekilde uyum sağlamasına, gıda üretiminin zarar görmeyeceği ve ekonomik kalkınmanın sürdürülebilir şekilde devamına izin verecek bir zaman içerisinde ulaşmak hedeflenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bruntland+20 isimli raporda bu tespit yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çevre sorunlarının nedenleri, nüfus artışı, plansız kentleşme ve plansız sanayileşmedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Nükleer enerji ağır ışınetkin (uranyum gibi) atomların bir nötronun çarpması ile daha küçük atomlara bölünmesi (fizyon) veya hafif ışınetkin atomların birleşerek daha ağır atomları oluşturması (füzyon) sonucu ortaya çıkan büyük miktardaki enerjidir.

Yanıt Açıklaması: Geri dönüşüm, atıkların fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ikincil ham madde olarak üretim sürecine sokulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Paragrafta nüfus artışının doğal doğal varlıkların kullanımını, tüketilmesini ve yok edilmesini de beraberinde getirdiği belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme ve teknolojik ilerleme sonucu ortaya çıkan bir diğer çevre sorunu gürültü kirliliğidir. Gürültü istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade etmeyen ses olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi sesin gürültü niteliği taşıması için yüksek düzeyde olması gerekmemektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İngilizce United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC), Birleşmiş Milletler öncülüğünde imzalanan küresel ısınmaya yönelik hükümetlerarası ilk çevre sözleşmesidir.

Yanıt Açıklaması: Işımadan korunmada üç temel ilke vardır. Bunlar zaman, uzaklık ve zırhlamadır. Zaman ilkesinde, ışımaya maruz kalma süresi olabildiğince kısa tutulur. Uzaklık ilkesinde, ışımanın düzeyinin uzaklığın karesi ile ters orantılı olduğu göz önünde bulundurulur. Zırhlama ilkesinde, ışınların belli maddelerden daha zor geçmesi nedeni ile ışımaya maruz kalınma tehlikesi bulunan yerlerde bu tür koruyucu malzemeler kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi atıklar 3 grup altında enfeksiyöz atıklar, patalojik atıklar ve kesici delici atıklar olmak üzere incelenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Akarsu, göl ve denizler yüzey suyu olarak tanımlanır. Su varlığı 1000 m3’ten az olan ülkelere su fakiri denir. Dünya sularının sadece yüzde 2,5’i tatlı sulardan oluşmaktadır. Tatlı sular dünya nüfusunun sadece yüzde 9’u tarafından tüketilmektedir. Sadece bir insanın günlük su tüketiminin 3000 litre olduğu bilgisi doğrudur. Bu tüketim temizlik, yemek, içmek, ısınma ve sanayi ürüne/ürünlerine olan ihtiyaçları da kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ekoloji kavramı, yaşam ortamlarının bilimi, ya da canlıların yaşadıkları yerin söylemi ve bilimi olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Su kaynaklarının kirlenmesi, suyun içinde bu kaynakların kullanımını engelleyecek ya da niteliğini düşürecek organik, inorganik, radyoaktif veya biyolojik herhangi bir maddenin bulunması olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Geçmişten günümüze küresel çevre sorunları; küresel ısınma ve iklim değişikliği, atıklar ve doğal kaynakların korunması, ozon tabakasının incelmesi, asit yağmurları, ormansızlaşma ve radyasyon olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Geçmişten günümüze küresel çevre sorunları aşağıdaki şekilde sıralanabilir: Küresel Isınma ve İklim Değişikliği Atıklar ve Doğal Kaynakların Korunması Ozon Tabakasının İncelmesi Asit Yağmurları Ormansızlaşma Radyasyon (Işınım)