Çevre Sorunları ve Politikaları

Yanıt Açıklaması: 1985 - 1989 dönemini kapsayan “Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı”nda, kentleşme, sanayileşme ve tarımda modernleşmenin yarattığı çevre sorunlarının çözümünde temel ilkeler ortaya konmuştur. Bu kapsamda, yalnızca kirliliğin ortadan kaldırılması değil, kaynakların gelecek kuşakların yararlanabilmesi için korunması ve geliştirilmesi üzerinde de durulmuştur. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen çevre politikaları "Düzeltim Karşıtı Politikalar"dır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: AB için çevre alanındaki kısmi iyileştirmeler, üye olamayan ülkelere ikili bir politika olarak yansımıştır. Bu politikalar; “AB Müktesebatına Uyum” adı altında çevre politikalarına ilişkin program ve yasal düzenlemeler ile teknik iyileştirme ve düzenlemeler olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Kuramsal olarak, çevre politikasının belirlenmesinde ve ardından uygulanmasında temel koşullar aşağıda sıralanmaktadır: Tanı (Teşhis): Bu aşama, çevre sorununun belirlenmesi, sorunun nedenleri ve bileşenleri ile çözüme taraf olabilecek kişi/kurumlar arasında bağlantı kurulması gibi noktaları kapsar. Karışma / Düzenleme (Müdahale): İkinci aşama olarak görülebilecek bu süreçte, çevre sorununun çözümüne yönelik arayışların, yöntemlerin incelenmesi ve karşılaştırması yapılır ve en uygun çözüm yöntemine karar verilir. Uygulama: Son aşama olarak, belirlenen çözüm yönteminin ve politikanın karar mekanizması içinde uygulanması sağlanır.” Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Çevre Politikaları, kuramsal olarak içerik ve yöntem açısından iki ayrı eksende incelenebilmektedir; İçerik Yönünden Çevre Politikaları 1. Düzeltimci Politikalar: Burada çevre sorunlar›na etkin bir politikayla çözüm aranması söz konusudur. Bu politikalar, belli bir siyasal ideolojiye bağlı olmaktan çok, konuya yararcı (pragmatik) olarak yaklaşmakta ve iyimser bir özellik taşımaktadır. 2. Düzeltim Karşıtı Politikalar: Bu tür politikaları savunanlar, çevrebilim konusuna özel bir önem verilmesinin gerekli olmadığına inanırlar. Yöntem Açısından Çevre Politikaları 1. Onarımcı Politikalar: Çevre üzerindeki zararlı sonuçlar ortaya çıktıktan sonra, verilebilecek zararlar verildikten ve çoğu kez de dönülemeyecek noktalara varıldıktan sonra bu etkilerin giderilmesini amaçlayan politikalardır. 2. Önleyici Politikalar: Bu politikaların özünü, çevreye henüz zarar verilmeden, gelecekteki olası gelişmeler hesaba katılarak gerekli önlemlerin alınmasıyla doğal ve fiziksel çevrenin korunması ve geliştirilmesi temel ilkesi oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çevresel Etki Değerlendirmesi Kalite Yönetim Sistemleri Sağlık Etki Değerlendirmesi Atıkların Geri Kazanımı E seçeneği doğru maddeleri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Verilenlerden II, III, IV numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Soruda çevre hukukunun niteliklerinden geniş kapsamlılığa vurgu yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası alanda, çevre hakkının dile getirildiği ilk toplantı 1972 yılındaki Birleşmiş Milletler Çevre ve İnsan Konferansı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sanayicilerin ve sermaye çevrelerinin oluşturduğu Roma Kulübü isimli uluslararası kuruluş, 1972 yılında “ Büyümenin Sınırları” adı altında bir rapor hazırlatarak, çevre sorunlarına değişik bir boyutta değinmiş ve kalkınma-çevre ikilemi üzerinde durarak, sanayi ve iş çevrelerine uyarılarda bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Çevre yönetimi bileşenleri Yapılar Ölçekler Süreçler Araçlar İşlevler

Yanıt Açıklaması: Kirleten Öder İlkesi, çevre kirliliğine yol açan kişi ve kurumlardan bu kirliğin maliyetinin tahsil edilmesidir. Bu anlamda genel kural kirletenlerin, önleme ve temizleme maliyetlerini karşılamak zorunda olmaları üzerine şekillenmiştir. Klasik kapitalist ekonominin çevre alanındaki çözüm yöntemi olarak görülen bu ilke, süreç içinde hukuk metinlerinde, uluslararası anlaşmalarda ve örneğin Avrupa Birliği gibi kurumların politika belgelerinde yerini almıştır. 1970’li yılların çevre politikalarını belirleyen bu yaklaşım yerini, 1990’lı yıllarla birlikte “kirlilik önleme” ilkesine bırakmaya başlamıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Dokuzuncu kalkınma planı Avrupa Birliği ilke ve standartları ile ilintili, bu alandaki program ve stratejilere koşut yaklaşımlar çalışmaların temelini oluşturmuştur.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çevre koruma ve çevre kirliliğini giderme yönündeki düzenlemeler, ilk aşamada,“komşuluk hukuku” ya da “birisinin bir eylemde bulunurken başkalarına zarar vermemesi” biçiminde yapılmış, zamanla insan ve çevre ilişkilerini temel alan düzenlemelere geçiş olmuştur. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Mecelle’deki bazı bölümler, Türk Medeni Kanunu’ndaki düzenlemeler, çevre korumanın komşuluk hukuku kapsamında ele alındığını gösteren yaklaşımlardır. Anayasa’nın 56. Maddesi (1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası) ve ardından 1983 yılında Çevre Yasası’nın kabulü ile çevre hakkının düzenlenmesi yönünde ciddi adımlar atılmış ve böylece bağımsız bir Çevre Hukuku’nun ortaya çıkması sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel evrimine göre insan haklarını üç kuşak haklar olarak sınıflandıran hukukçu Karel Vasak'tır.

Yanıt Açıklaması: 1983 yılında yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Taşıtların egzozlarından ve sabit yakma tesislerinden eşit oranda salınan azot oksitler (NOx), atmosferde doğal gaz çevrimine girerek, nitrik asit (HNO3) oluşumuyla sonuçlanan zincirleme tepkimeleri tamamlarlar. Atmosferdeki nitrik asit ise asit yağmurlarının oluşumunu etkiler. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hava kirliliği kaynakları, doğal ve yapay kaynaklar olmak üzere iki genel grupta toplanabilir. Doğal kaynaklar, volkan faaliyetleri, orman yangınları, hayvan ölüleri ve bitki artıklarının açık alanlarda bozulması gibi süreçleri kapsar. Yapay kaynaklar ise, hammaddelerin insanların kullanımına sunulabilmesi için uygulanan süreçlerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal eşitsizliğin belirgin olarak yaşandığı toplumlarda ikinci kuşak haklar yanında birinci kuşak haklardan da yararlanmanın yolları tıkanabilir. Bu durum insan haklarının bütünsellik niteliğinin bir sonucudur.