Türk İdare Tarihi

Yanıt Açıklaması: İslamiyet’in kabulü hem yöneten hem de yönetilen zümre üzerinde derin etkilerde bulunmuştur. Öncelikle hükümdarın söylemleri, isimleri, unvanları farklılaşmıştır. Süreklilik olarak lider merkezli otorite kullanımının artarak devam ettiği söylenebilir. Aynı şekilde tahtın hanedanın ortak malı olması ve dolayısıyla veraset savaşları bir diğer sürekliliktir. Hatun, Orta Asya’daki kadar olmasa da güçlü bir figür olmaya devam etmiştir. Devletin tipi federasyondan monarşiye doğru kaymış, yönetimde iş bölümü/uzmanlaşma eskisiyle kıyaslanmayacak ölçüde artmıştır. Ancak asıl kırılma, toplumsal yapıda yaşanmış, eskinin boy örgütlenmesi yerini tebaa ’ya bırakmış bu ise yönetimin yöneticilere ait bir kavram olarak anlaşılmasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kabile veya boya değil de kişiye/hanedana sadakat ekseninde bir araya gelen ilk siyasi örgütlerin en önemli özelliği; yüksek bir disipline ve tamamen askeri bir yapıya sahip olmasıydı.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu sarayı konusu okunacak

Yanıt Açıklaması: Gazneliler Devleti

Yanıt Açıklaması: Divân-ı Arz; Gazneliler'de günümüz Milli Savunma Bakanlığının işlevlerine sahip makamdır.

Yanıt Açıklaması: Hayatın zorlukları toplumsal normları yani töreleri de mümkün olduğunca sertleştirmiş, katılaştırmıştır. En açık şekilde Cengiz Han yasasında görüldüğü üzere suçlular sert bir şekilde cezalandırılmış hatta ceza, suçlunun akrabalarına kadar genişletilmiştir. Göçebe hayat tarzının hapsetme gibi bir cezayı imkansız hale getirmesi dolayısıyla idam cezası neredeyse yegane bir infaz şeklini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Orhun Yazıtlarında Tonyukuk'un bilgeliğiyle haleflerine seslendiği bu ifade imparatorluk idaresinin ilkeler bağlamında yapı taşlarından olan oksızlık(bağımsızlık) vurgusunu gözler önüne sermektedir.

Yanıt Açıklaması: Türklerde ilk devlet örgütlenmesi Teoman zamanında kurulduysa da Teoman tarafından kurulan Hun devletini imparatorluğa dönüştüren Mete'dir.

Yanıt Açıklaması: Çözüm: Azablar ise Anadolu’dan savaş için toplanan dinç, kuvvetli ve bekâr Türk erkekleri için kullanılan bir tabirdir. Bunlar, Osmanlı ordusunun hafif yaya askerleridir. Azabların masrafları ise toplandıkları yerlerin halkı tarafından karşılanırdı. Ok, yay ve pala kullanırlar, merkez ordunun önünde bulunarak ilk hücumu yaparlardı. Savaş başladığında ise sağ ve sol kanatlara açılarak topçunun ateş etmesini beklerlerdi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin kuruluş yılları kültür ortamı bakımından da devlet anlayışının ve şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Velî, Mevlânâ Celaleddin-i Rumî, Hoca Ahmet Yesevî, Ahi Evren, Hacı Bektaşı-ı Velî ve daha fazlası hem Anadolu’da hem de Osmanlıların yayıldığı diğer bölgelerdeki yönetim anlayışını ve kurumları etkileyen anlayışın kaynakları olmuşlardır. Devlet anlayışının bütün bu kaynaklarında devletin nasıl olması gerektiğine dair ortak bir prensibi olan “adalet” kavramı, Osmanlı devlet anlayışının da temeli olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İpek yolu gelirinin paylaşılması konusunda yaşanan anlaşmazlık sebebiyle Sasani-Göktürk ilişkilerine gölge düşmüştür.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Enderun’daki odalar şunlardır: a. Hasoda: Bu oda en üst rütbelileri barındırırdı. Padişahın günlük hizmetine bakarlardı. b. Hazine Odası: Padişahın özel hazinesine bakarlardı. c. Kiler Odası: Yemek ve sofra hizmetlerini yaparlardı. d. Seferli Odası: Berber, terzi, müzisyen gibi görevliler bulunurdu.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya: Yaşam ve Coğrafya başlığı okunacak

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Divân üyeleri, her gün sabah namazından sonra padişahın huzurunda toplanarak, devlete ve halka ait askeri, mali, hukuki ve örfi işler hakkında karar verirdi. Divân’da padişah, veziriazam ve diğer vezirlerden başka kazasker, defterdar ve nişancı bulunmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: "Şimdi iki kardeş mücadele ediyorlar, büyük veya küçük kardeş devlete sahip olacak" sözünden de anlaşılacağı üzere Eski Türk Devletlerinde tahta geçme usulünün bir sisteme oturtulamayışı, çoğu zaman hanedan ailesi dışındaki bodun beylerinin dahi kanlı mücadelelere soyunmasına yol açmıştır. Kuşkusuz sürecin gerilimini en fazla hissedenler tiginler olmuştur. Taht yolunu kesin kurallar içerisinde ne en büyük ne de en küçük kardeşler için açan Eski Türkler, adeta mevcut karizmatik hükümdar modelini teşvik etmiş ve liyakat sahibi kişilerin başa geçmesini meşru kılmıştır. Bu durum ise Fatih Kanunnamesi'ne kadar sürecek ve devletleri hızlı bir çöküş sürecine sürükleyecek kanlı veraset savaşlarına neden olmuştur. Dolayısıyla veliahtlar için taht yolunun kesin kurallar dahilinde belirlenmesi durumu söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Uygur hükümdarlarının Çin kültürü ile kurdukları doğrudan ilişkiler, Mani dininin Türkler arasında popüler hâle gelmesine, bir süre sonra da resmi din olarak kabul edilmesine yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tüm zamane devletlerinde olduğu gibi Eski Türkler de tahtın hakanlarına, Tanrı ihsanı oldu.unu düşünüyorlardı. Bu bakımdan Türk kağanının Tanrı tarafından “kut”landığına inanılıyordu. Bilge kağan, “Tengri teg tengride bolmış Türk bilge kağan” , ve Moyun-çor, “Tengride bolmış il etmiş Bilge kağan”  ifadelerinde tanrıyla olan yakınlıklarını göster mek istemişlerdi. Günümüz Türkçesinde de yaygın bir şekilde kullanılan “kut” kelimesi -kutlu, kutlamak, kutsamak vb.- buradaki anlamıyla “siyasal iktidar” kavramına denk düşerken daha geniş olarak, “devlet”, “ikbal”, “saadet”, “ruh” ve “baht” anlamıyla kullanılmaktaydı. Eski Türk söylencelerine göre Tanrı, kutladığı kağanına tüm dünyayı vaad etmişti. “Güneşin doğduğu yerden batı’ya kadar her yer senin emrine girecek, çalış”  diyen Uygur Yazıtı’nda da görüleceği üzere kağan, cihanı kendi sancağı altında birleştirmek şiarını yüklenmişti. Asya Hunlarından Avrupa Hunlarına kadar uzanan ve hükümdarın “tanrının kılıcı” olduğuna inanan bu algılama tarzı, Osmanlı’da “kızıl elma” olarak karşımıza çıkan “cihan hâkimiyeti mefkûresini” doğurmuştur. “Yukarıda mavi gök, aşağıda yağız yer yaratıldıkta, ikisi arasında insanoğlu yaratılmış. insanoğlunun üzerine atalarım Bumin Kağan ve istemi Kağan oturmuş” satırlarından da anlaşılacağı üzere Türk kağanı hem zaman hem mekân anlamında dünya hâkimiyeti için gönderilmişti. İnsanoğlunun yaratılışıyla başlayan bu hükümranlık yasasının ebediyete kadar geçerli olacağına vurgu yapılmıştır. Kağan’ın bir diğer vasfı, küç (güç) sahibi olmasıydı. “Tengri küç birtük üçün anda sançtım” sözleriyle Gök-Türk hakanı tanrının kendisine bağışladığı güç/savaşçılık yetisi sayesinde kısa sürede başarıya ulaştığını ifade etmişti. Ancak bu ihsan ve yardım koşulsuz değildi, hakanın da bunun karşılığında tengrinin yolunda yürümesi, savaşçılığını bu uğurda kullanması beklenmekteydi. Hakan, tanrının kendisine bahşettiklerini halkıyla paylaşmalıydı. “Ülüg”, “ülüş” ve “üleşmek” gibi kavramlarla karşılanan paylaşmak fiili, aslında kağanın en önde gelen erdemlerinden birisiydi. Yazıttaki satırlar Türk hükümdarının bu hususiyetini çok açık şekilde ifade etmekteydi; “[A]ç milleti doyuruyor, çıplak milleti giydiriyor, fakir milleti zengin yapıyor, az milleti çok kılıyordu”.

Yanıt Açıklaması: Diğer seçeneklerde verilen ifadeler Osmanlı Devleti'nde devşirme sisteminin ortaya çıkış sürecinde yaşanan gelişmeleri ifade ederken Savaş tutsağı Hristiyanların Müslüman yapılması ve sonrasında da eğitim verilerek yetiştirilmeleri doğrudan devşirme sistemine gönderme yapmaktadır.