Kamu Personel Hukuku

Yanıt Açıklaması: Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesine göre, devlet memuru olmanın genel ve özel koşulları bulunmaktadır. Genel koşullar şunlardır; Türk vatandaşı olmak, belirli yaşta olmak, belirli öğrenime sahip olmak, kamu haklarından mahrum bulunmamak, belirli suçlardan ve belirli sürelerle mahkûm olmamak, askerlik, sağlık, güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması.

Yanıt Açıklaması: Memurluk, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına sahip gerçek kişilere özgü bir haktır. Anayasa’da geçen “Her Türk” ibaresi, Türk Vatandaşını kastetmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olmayan kişiler memur olamazlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1919 Weimar Anayasasında aksi objektif düzenlemelerde gösterilmedikçe memurların yaşam boyu istihdam edileceği hükme bağlanmıştır. Anayasal ilkeye göre, memurlar kendisine verilen disiplin cezalarına karşı yargı yoluna gidebilir ve görevden alınan memur göreve iadesini isteyebilir. bir diğer anayasal ilke, memurların kazanılmış haklarının dokunulmaz olduğudur. Anayasa’da ayrıca, amirleri tarafından verilen olumsuz sicile karşı memurların görüşünün alınması ve memurların kendi sicillerine ulaşabilmesi hüküm altına alınmıştır. Weimar Anayasasında memurların üçüncü kişilere verdiği zararlardan devlet ve memurun görev yaptığı kamu kurumu sorumlu tutulmuş, ancak devletin memura rücu hakkı saklı tutulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: A, C, D seçenekleri 1856 Islâhat Fermanı’ndan, E seçeneği ise 1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi’ndendir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasal ilkeye ilişkin bir diğer nokta, aslî ve sürekliliğin kamu hizmetlerine ilişkin bir nitelik olmadığı, yasa ile ihdas edilmiş bütün kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevlere ilişkin olduğudur. Anayasal ilkenin özü burada yatmaktadır. Devlet teşkilatı içerisinde, ihdas edilen bütün kamu hizmetlerine ilişkin aslî ve sürekli görevler bulunmaktadır. Her kamu hizmetinin “aslî ve sürekli”, aynı zamanda “tali ve geçici” görevleri bulunur. Bunlardan, aslî ve sürekli olanlar, statü hukukuna bağlı çalışan memurlar ve diğer kamu görevlileri; tali ve geçici olanlar ise, sözleşme ilişkisine bağlı çalışanlar ve işçi personel eliyle görülebilir ya da özel kişilere gördürülebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1876 Anayasası’nda, memurların rejimlerinin yasa eliyle düzenleneceği hükme bağlanmıştır. Anayasa’ya bağlı olarak çıkarılan yasalarla bu hüküm yaşama geçmiştir. 1924 Anayasası’nda ise “bütün memurların nitelikleri, hakları, görevleri, aylık ve ödenekleri, göreve alınmaları ve görevden çıkarılmaları, yükselme ve ilerlemeleri özel kanunla düzenlenir” hükmü kabul edilmiştir. 1924 Anayasası’nda memurluk statüsünün esaslı öğelerinin özel yasa eliyle düzenlenmesi ilkesi yer almıştır. 1961 Anayasası’nda geçmiş anayasalarla benzer biçimde, memur statüsünün esaslı öğeleri sayılarak yasa ile düzenlenmesi getirilmiş, ancak ek olarak “ve diğer özlük işleri” terimi kullanılarak memurların statülerine ilişkin bütün öğelerin yasa konusu olması kararlaştırılmıştır. 1961 Anayasası’nda sayılan öğeler, aynı biçimde 1982 Anayasası’nda yer almış, bu doğrultuda ilke 1961 Anayasası’ndan 1982 Anayasası’na miras kalmıştır. Ancak, 2010 yılında hükme, bir ek cümle getirilerek ilkenin istisnası kabul edilmiştir. Bu çerçevede, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin toplu sözleşme hükümleri, yasa ile düzenleme ilkesinin istisnasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Özel koşullar, iki kümededir ve memurluğa girmenin genel koşulları yanında, idareler tarafından görevin niteliğine uygun olarak özel olarak istenebilecek objektif nitelikleri içerir. Birincisi, memurun hizmet göreceği sınıfın gerektirdiği, daha yüksek öğrenim dereceleri (örnek olarak, yüksek lisans, doktora) belirli fakülte (örnek olarak, Siyasal Bilgiler Fakültesi), okul ya da öğrenim dallarını (örnek olarak, kamu yönetimi bölümü), meslek içi veya meslekle ilgili eğitim programlarını (örnek olarak, bilgisayar kullanma) bitirmiş olmak, yabancı dil bilmek (örnek olarak, Farsça) gibi koşullar konulabilir. İkinci küme ise kurumların özel kanun ya da diğer mevzuatında yer alan koşullardır.

Yanıt Açıklaması: Kamu personel rejimi üzerindeki ikinci yetkili kurum Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisidir. Ofis, kamu personel rejimini genel olarak yeniden biçimlendirmek için proje ve çalışmalar yapmakla görevlidir. Ofisin kamu personel rejimine ilişkin görevleri şunlardır; (1) Kamuda kariyer yönetimi, performans yönetimi ve diğer modern insan kaynağı yönetim modellemelerinin hayata geçirilmesi için projeler geliştirmek; (2) Kamu istihdamında liyakat ve yetkinliğin artırılması için gerekli olan projeler üretmek ve çalışmalar yapmak. Kamu personeli ile ilgili mevzuat çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü'nün görevlerindendir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Memurların genel hakları şunlardır; statü kurallarının uygulanmasını istemek hakkı, güvence (güvenlik) hakkı, emeklilik hakkı, çekilme (istifa) hakkı, müracaat, şikâyet ve dava açma hakkı, kovuşturma ve yargılama usulünün özel hükümlere bağlı olması hakkı, isnat ve iftiralara karşı korunma hakkı, sendika kurma hakkı, toplu sözleşme hakkı, dernek-vakıf kurma ve üye olma hakkı, seçme ve seçilme hakkı, izin hakkı, öğrenim ve burslardan yararlanma hakkı. Mesai saatleri içerisinde iş başında bulunmak ise memurların ödev ve sorumlulukları arasında yer alır. Cevabımız E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kamu personel rejiminin kurumsal yönetimini; Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Sermayeli Kuruluş ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü yürütür. Bu kurum ve kuruluşlar, rejimin bütün süreçleri üzerinde etkilidirler.

Yanıt Açıklaması: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre, kamu görevlisi “kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişidir”. Türk Ceza Kanunu, kamu hizmetlerinin yürütülmesine herhangi bir biçimde katılan bütün gerçek kişileri kamu görevlisi olarak görmektedir. Yasadaki kapsam, genel olarak kamu personelini, seçilmişleri, yükümlüleri ve gönüllüleri kapsamaktadır. Bu kişiler, Ceza Kanunu uygulaması yönünden kamu görevlisidirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yasa ile düzenlenme ilkesi, yukarıda açıklandığı üzere, 1980’den sonra daha çok KHK’larla düzenleme ilkesine dönüşmüştür. Ancak, Anayasaya göre, KHK’larla düzenleme yasağı bulunan alanlar bulunmaktadır. Buna göre, Anayasa’nın siyasi haklar ve ödevler bölümü olağan durumlarda KHK’larla düzenlenemez. Bu alanda, kamu personel rejimin ile ilişkili olarak, kamu hizmetine girme hakkı, kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunması ve dilekçe hakkı yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Akdi istihdamın tersi olarak statü hukukunun dört temel niteliği bulunmaktadır. Bunlar; (1) Çalışma rejiminin anayasal ilkelere dayalı olarak bütünüyle yasalardan başlayan hukuki düzenleme silsilesi ile belirlenmesi; (2) Çalışma rejiminin devlet tarafından tek taraflı olarak belirlenmesi; (3) Çalışanın yasadan kaynaklanan objektif durum ve koşullar ortaya çıkmadıkça yaşam boyu kariyer düzeni içerisinde istihdamı; (4) Çalışanların statüleri üzerinde tesis edilen işlemlere karşı yargı yoluna gidebilmesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Üstleriyle ve astlarıyla işbirliği içinde çalışma zorunlulukları yoktur.

Yanıt Açıklaması: Memurlar, mesai saatleri içerisinde işbaşında bulunmak ve hizmeti bizzat yürütmekle yükümlüdürler. Devlet Memurları Kanunu’nda memurların çalışma süresi, cumartesi pazar tatil olmak üzere, haftalık 40 saat olarak belirlenmiştir (madde 99). Ancak kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle yasa ya da yasalara bağlı olarak idari düzenleyici işlemlerle farklı çalışma süreleri belirlenebilir. Cumhurbaşkanı, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği ha^llerde, hafta tatilini cumartesi ve pazardan başka günler olarak tespit edebilir. Memurların günlük çalışma saatlerinin belirlenmesi ise farklı esaslara tabidir. Öncelikle memurların öğlen dinlenme hakkı bulunmaktadır. Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğlen dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Cumhurbaşkanınca, illerde valiler tarafından belirlenir. ‘’Devlet Memurları Kanunu’nda memurların çalışma süresi, cumartesi pazar  tatil olmak üzere, haftalık 45 saat olarak belirlenmiştir’’ ifadesi yukarıdaki açıklamalar ışığında yanlıştır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Batı tipi modern Türk kamu personel rejiminin tarihi Tanzimat ile başlamıştır.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Memurlar, Devlet Memurları Kanunu’na tabi kurum ve kuruluşlar ile Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile bunların iştiraklerinde ikinci görev alamazlar, bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para alamazlar, yarar sağlayamazlar. Ancak Devlet Memurları Kanunu’nda ikinci görev yasağının istisnaları sayılmıştır. Buna göre, Devlet Memurları Kanunu’nun 88. maddesinde düzenlenen ikinci görev verilecek memurlar ve görevler; hakemlik; tasfiye memurluğu; bilirkişilik; İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanlıkları; özel kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan ve aslî görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmaları; Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için yapılan için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesi yasak kapsamı dışındadır. Ancak 2012 tarih ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu çerçevesinde memurlar ve diğer kamu görevlilerinin arabuluculuk yapması ikinci görev yasağının kapsamına girmektedir. Arabuluculuk faaliyeti ikinci görev yasağının istisnaları içerisinde sayılmadığı için, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin arabuluculuk faaliyeti içerisinde bulunması yasaktır. Cevabımız A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devlet Memurları Kanunu ile kabul edilen kariyer sistemi, sınıflandırma sisteminin bir parçası olarak, görevi değil memuru temel alan kariyer rejimi üzerine kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: İkinci görev yasağı

Yanıt Açıklaması: Yüksek Mahkeme, diğer kamu görevlilerinin statü hukukunabağlı olarak istihdam edilen görevliler olduğu yönünde kararlar vermiştir.