Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır: a) 12 Eylül 1980 harekâtının meşruluğu (para. 1,2) (23.7.1995 tarihli Anayasa değişikliği ile çıkarılmıştır); b) Atatürk inkılâp ve ilkelerine bağlılık (para. 1,5); c) Atatürk milliyetçiliği (para. 1, 2, 5, 7); ç) Atatürk medeniyetçiliği (para. 5); d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi (para. 2); e) Milli egemenlik (para. 3); f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü (para. 3 ve 4); g) Hürriyetçi demokrasi (para. 3); h) Kuvvetler ayrılığı (para. 4); i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği (para. 5); j) Laiklik (para. 5); k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu” (para. 6);

Yanıt Açıklaması: Toplum sözleşmesi, insanların hayatlarını ve haklarını güvence altına almak için haklarından bir kısmını üstün bir otoriteye devrettikleri sözleşmedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Değiştirilmesi normal kanunlardan farklı ve daha güçleştirici şartlara bağlanmış olan anayasa türü 'katı anayasa' olarak adlandırılır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak gösterilir. Bu senette, devlet işlerine resmî sıfatı haiz memurlardan başkasının karışamayacağı, iktidarın kullanılmasına sadrazamın katılacağı ve bundan dolayı kendisinin sorumlu olacağı gibi hükümler yer almış, buna karşılık âyan temsilcileri, içlerinden birinin devlete karşı ayaklanması hâlinde bunun bastırılmasına yardımcı olmayı taahhüt etmişlerdir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır: a) 12 Eylül 1980 harekâtının meşruluğu b) Atatürk inkılâp ve ilkelerine bağlılık c) Atatürk milliyetçiliği ç) Atatürk medeniyetçiliği d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi e) Milli egemenlik f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü g) Hürriyetçi demokrasi h) Kuvvetler ayrılığı i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği j) Laiklik k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1924 yılında seçim kanununda yapılan değişlikle, erkekler için genel oy hakkı kabul edilmiş; 1934’te ise bu hak, kadınlara da tanınmıştır. Böylece, 1934’ten bu yana Türkiye’de genel oy sistemi mevcut olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Katı anayasa, değiştirilmesi normal kanunlardan farklı ve daha güçleştirici şartlara bağlanmış olan anayasadır.

Yanıt Açıklaması: Kuvvetler ayrılığı ilkesini savunan Montesquieu, ilhamını o dönemdeki İngiliz hükûmet sisteminden aldığını ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet şekli olarak cumhuriyet, egemenliğin bir kişiye veya zümreye değil, toplumun tümüne ait olduğu bir devleti ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Kânûn-i Esâsî’si ve 1928 değişikliğine kadar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, “devletin dini, din-i islamdır.” yolunda bir hüküm taşıdığı hâlde, 1924 Anayasası’nın 1928’deki değişikliği ile bu hüküm çıkarılmış, 1937 değişikliği ile de laiklik ilkesi açıkça kabul edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Millî Güvenlik Konseyi’nin 29 Haziran 1981 tarihinde kabul ettiği 2485 sayılı “Kurucu Meclis Hakkında Kanun” la, yeni anayasanın yapılması süreci bafllamıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sınırlandırma her türlü düzenleyici işlemle değil sadece kanun yoluyla yapılabilir.

Yanıt Açıklaması: Şekli Hukuki Eşitlik: Kanunların genel ve soyut nitelik taşıması, yani kapsadığı herkese eşit olarak uygulanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Kanunun 2. maddesine göre Kurucu Meclis’in görevleri: a. Yeni Anayasa’yı ve Anayasa’nın Halkoyuna Sunuluş Kanunu’nu hazırlamak; b. Halkoyuna sunulan ve milletçe kabul edilince kesinleşerek, geçici hükümlerine göre yürürlüğe girecek olan Anayasa’nın ilkelerine uygun Siyasi Partiler Kanunu’nu hazırlamak; c. Yeni Anayasa’nın ve Siyasi Partiler Kanunu’nun hükümlerini göz önünde tutarak Seçim Kanunu’nu hazırlamak; d. Millî Güvenlik Konseyi’nce kararlaştırılacak tarihte yapılacak genel seçimlerle Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulup fiilen göreve başlayıncaya kadar, kanun koyma, değiştirme ve kaldırma suretiyle yasama görevlerini yerine getirmektir.

Yanıt Açıklaması: Genel oy, servet, vergi, öğrenim durumu ve cinsiyet gibi sınırlamalar olmaksızın, bütün vatandaşların oy hakkına sahip olmalarıdır. Türkiye’de I. ve II. Meşrutiyet dönemlerinde, servete bağlı oy ilkesi uygulanmıştır. 1924 yılında seçim kanununda yapılan değişiklikle, erkekler için genel oy hakkı kabul edilmiş; 1934’te ise bu hak, kadınlara da tanınmıştır. Böylece, 1934’ten bu yana Türkiye’de genel oy sistemi mevcut olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı- devlet iktidarının paylaşılması, çoğulcu toplum yapısının geliştirilmesi, temel hakların genişletilmesi ve güçlendirilmesi 1961 Anayasası’nın temel niteliklerindendir. Kamu hürriyetleri ise 1924 Anayasası’nın temel niteliklerindendir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Toplum sözleşmesi, insanların hayatlarını ve haklarını güvenceye kavuşturmak amacıyla, bir kısım haklarını üstün bir otoriteye (devlete) devretmeleridir.

Yanıt Açıklaması: Yumuşak anayasa; yapılması ve değiştirilmesi, tamamen olağan (adi) kanunlarla aynı yöntemlere tabi olan anayasadır. Günümüzde, bu tür anayasaların hemen hiçbir örneği yoktur.

Yanıt Açıklaması: Kurucu Meclis’in sivil kanadını oluşturan Danışma Meclisi sözü geçen Kanun’da “belirtilen usul ve esaslara göre her ilin tesbit ve teklif ettiği adaylar arasında Millî Güvenlik Konseyi’nce seçilen 120 üye ile Millî Güvenlik Konseyi’nce doğrudan doğruya seçilen 40 üye olmak üzere 160 üyeden oluşur” (m.3). Doğru yanıt C seçeneğidir.