Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Yasama sorumsuzluğundan farklı olarak, dokunulmazlık, nispi ve geçici nitelikte bir ayrıcalıktır. Nispidir, çünkü TBMM tarafından kaldırılabilir. Hatta anayasada belirtilen durumlarda meclisin bu yolda bir kararına gerek olmadan da ilgili üye tutulabilir, sorguya çekilebilir, tutuklanabilir ve yargılanabilir. Dolayısıyla mutlak değildir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 76. maddesinde milletvekili seçilme yeterliliği; 80.maddesinde milletin temsili ilkesi; 81.maddesinde milletvekili andı; 83.maddesinde yasama sorumsuzluğu düzenlenmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin çalışmalarını kendi yaptığı içtüzük hükümlerine göre yürüteceği Anayasa’nın 95.maddesinde düzenlenmiştir. Doğru cevap E’ dir.

Yanıt Açıklaması: 2017 anayasıası ile Başbakanlık ortadan kalkmıştır. TBMM ile Cumhurbaşkanlığı seçimi aynı yapılır. Bu anayasa Halk oylaması sonucu kabul edilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası, yargıyı ilginç bir şekilde düzenlemiştir. Anayasa, kuvvetler birliği ilkesini kabul etmiş; egemenlik hakkının yalnız, Türk Milleti’nin tek ve gerçek temsilcisi olan TBMM tarafından kullanılacağını belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hüküm, davanın sonunda mahkemenin vardığı yargıyı ifade eden, yargı fonksiyonuna ait bir yargı işlemidir. Diğerleri yasama işlemidir.

Yanıt Açıklaması: 1961 (m. 149) ve 1982 (m. 150) Anayasası’nda “iptal davası” olarak adlandırılan soyut norm denetimi anayasada belirtilen bazı organların bir kanun aleyhinde Anayasa Mahkemesi’nde dava açmalarıyla gerçekleştirilen denetimdir. Bu durumda, kanunun uygulandığı somut bir dava veya olay yoktur. Anayasaya uygunluk denetimi herhangi bir dava ile ilgili olmaksızın, soyut olarak gerçekleştirildiği için, buna soyut norm denetimi denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Milletvekilinin  bütün milleti temsil etmesi ilkesi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İsrail, Yahudi Devleti’nin niteliği üzerinde laik ve ortodoks Yahudiler arasındaki derin görüş farkı nedeniyle bir anayasa yapamamış, ancak çeşitli devlet kurumlarını olağan kanunlarla düzenlemiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Seçenekler verilen ifadelerden hepsi doğrudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi’ne norm denetimi ile ilgili olmayan başka birtakım görevler de vermiştir. Bu görevler şöyle sıralanabilir: (a) Cumhurbaşkanı’nı, TBMM Başkanı’nı Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, AYİM Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı vekilini, HSYK ve Sayıştay Başkan ve üyelerini, Genelkurmay Başkanı’nı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı’nı görevleri ile ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılamak (m. 148/3). 2010 değişikliği ile bu listeye TBMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı; Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı eklenmiş; 2017 değişikliği ile de Bakanlar Kurulu üyeleri, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Jandarma Genel Komutanı çıkarılmış, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar eklenmiştir. (b) Siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak (m. 69/4). (c) Siyasi partilerin malî denetimini yapmak (m. 69/3). (d) Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına veya üyeliklerinin düştüğüne TBMM’ce karar verilmesi hâllerinde, ilgililerin iptal istemlerini karara bağlamak (m. 85). (e) Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başkanlık edecek üyeyi kendi üyeleri arasından görevlendirmek (m. 158/2).

Yanıt Açıklaması: Hürriyetçi demokratik rejimin özellikleri, ülkeden ülkeye bazı değişiklikler göstermekle beraber, bu rejimin vazgeçilmez, asgari şartı olarak kabul edilmesi gereken baz› unsurlar da vardır. Bunların en önemlileri, siyasal sistemdeki temel siyasal karar organlarının genel oya dayanan serbest seçimlerle oluşması, serbestçe örgütlenen siyasal partiler arasında eşit şartlarla yürütülen iktidar yarışması ve tüm vatandaşların temel hak ve hürriyetlerinin tanınmış ve hukuki güvence altına alınmış olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar verilir.

Yanıt Açıklaması: “Anayasa Mahkemesi onyedi üyeden kurulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer.

Yanıt Açıklaması: Monist Yürütme: Yürütme yetkisinin tümünün kişi ya da kurul olarak tek bir organa ait olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır: a) Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlılık b) Atatürk milliyetçiliği c) Atatürk medeniyetçiliği d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi e) Milli egemenlik f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü g) Hürriyetçi demokrasi h) Kuvvetler ayrılığı i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği j) Laiklik k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu”.

Yanıt Açıklaması: Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca; üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından seçilen üyelerden, en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat olması zorunludur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda; Devletin veya diğer kamu tüzelkişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve Devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı Resmî veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Çağımızda hemen bütün devletlerin katı anayasa sistemii benimsemelerinin iki nedeni vadır. İlki siyasal ve hukuki istikrar sağlama düşüncesidir. İkincisi ise anayasa değişikliklerinin nitelikli çoğunluk ile yapılabilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kuvvetler ayrılığı John Locke ve Charles-Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu tarafından savunulmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa değişikliğine ilişkin kanun Meclis’teki ilk oylamada üçte iki veya daha büyük bir çoğunlukla kabul edildiği takdirde ise üç ihtimal ortaya çıkmaktadır: Cumhurbaşkanı, bu kanunu tekrar görüşülmek üzere Meclis’e iade etmek, doğrudan doğruya halkoyuna sunmak veya onaylayarak kesinleştirmek seçeneklerine sahiptir.