Sendikacılık

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası, toplanma ve dernek kurma hakkını getirirken; 1926 yılında kabul edilen Medeni Kanun, derneklerin kurulmasında serbest kuruluş sistemini getirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Japonya’daki en güçlü üst sendikal örgüt Rengo’dur.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de meslek, işkolu ve genel sendikalar görülmekle birlikte en eski ve geleneksel örgütlenme modeli olarak meslek sendikaları karşımıza çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Japonya’da, ilk işçi örgütlerine 1860’lı yıllarda rastlanmaktadır. Ancak bu örgütler, daha çok yerel nitelik taşımaktadır. Gerçek anlamda ilk sendikalar ise 1890’lı yıllarda makine üretim işçileri, gemi inşaat işçileri, demir yolu makinistleri ve matbaa işçileri tarafından kurulmuştur. 1900’lü yıllara gelindiğinde sendikaların, işçiler arasında örgütlenme bilinci yaratması ve işçilerin görüşlerinin parlamentoya yansıtılması konusunda etkili oldukları görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de sanayi ve meslek sendika modelinden ziyade genel sendika modeli benimsenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin ilk sendikalar kanunu, 1947 yılında kabul edilen 5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun’dur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül askerî müdahalesiyle, siyasal partilerin faaliyetleri durdurulduğu gibi sendikal faaliyetler de askıya alınmıştır. Bir başka ifadeyle 1980-1983 yılları arasında Türk siyaseti açısından olduğu kadar Türk sendikal hareketi açısından da bir ara dönemden geçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Marx ve yakın çalışma/dava arkadaşı Friedrich Engels (1820-1895) tarafından oluşturulan kuram Marksizm olarak adlandırılmaktadır. Marx ve Engels sadece kuramsal olarak değil, fiili olarak da işçi sınıfı örgütlenmesinde yer almışlardır. İşçi hareketinin siyasi ve sendikal örgütlerini çatısı altında toplayan 1. Enternasyonal’in (1864-1876) önderi Marx olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kamu Görevlileri Hakem Kurulu

Yanıt Açıklaması: İşkolu ve işyeri ayrımı yapmaksızın aynı meslekte çalışan veya aynı zanaate sahip işçileri bir araya getiren taban sendikal örgütlenme modelidir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de ilk örgütlü işçi hareketi, 1792 yılında kurulan ve zanaatkârlar, küçük dükkân sahipleri ve hatta orta sınıf üzerinde büyük etki uyandıran Londra Yazışma Derneği’dir.

Yanıt Açıklaması: 2. Dünya Savaşı’ndan 1987 yılına kadar Japonya’da Sohyo, Domei, Churitsu Roren ve Shinsanbetsu adı altında dört büyük üst sendikal örgüt faaliyet göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da demokratikleşme açısından önemli dönüm noktalarından birini oluşturan 1848 devrimine Louis Blanc öncülük etmiştir.

Yanıt Açıklaması: 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre bir toplu iş sözleşmesi bir işkolunda bir ya da birden fazla işyerini kapsayabilmektedir. Bir işyerini kapsayan toplu iş sözleşmesine işyeri toplu iş sözleşmesi denirken; aynı işverenin aynı işkolunda faaliyet gösteren işyerleri için yapılan toplu iş sözleşmesine işletme toplu iş sözleşmesi denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bağımsız modelde sendikalar ile siyasi partiler arasında doğrudan organik bir bağ yoktur.

Yanıt Açıklaması: ABD’de ulusal sendikalar güçlü üye sayıları ve örgüt yapıları nedeniyle profesyonel sendikacılık yapmışlar, Amerikan sendikacılığının istikrar ve gelişme unsuru olmuşlardır. Sendikaların politik güçle değil ekonomik güçleriyle hareket etmesi gerektiği ilkesiyle, güçlerini çalışanların çıkarlarını korumaya yöneltmişlerdir. Ancak ulusal sendikaların kurulması meslek sendikacılığı ilkesini değiştirmemiştir. ABD’de endüstrileşmenin gelişmesi ve bağımlı çalışanların artmasıyla birlikte, yerel düzeyde ve mesleki örgütlenme ilkesine göre kurulan sendikaların bu yeni sınıfın gereksinmelerine karşılık veremediği görülmüştür. Bu ortamda ortaya çıkan idealist görüşe göre, çalışma koşullarının düzeltilmesi ve ücretlerin iyileştirilmesi için işçi hareketine politik amaçlar kazandırılmalıdır. Yine bu görüşe göre, sendikalar yalnızca nitelikli değil niteliksiz işçileri de bünyelerinde barındırmalıdır. Mülkiyet sistemini değiştirme ve kooperatifleşme gibi reformist hareketlere yer veren idealizm görüşü, 1870’li yıllarda ortaya çıkan ve Amerikan sendikacılık tarihinde radikal eğilimli bir sendikal hareket olarak yer alan Emek Şövalyeleri’nde ilkelerini gerçekleştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Toplam istihdam içinde ücretsiz aile işçilerinin sayısının fazla olması, işsizlik oranının yüksekliği, son yıllarda artan köyden kente göç nedeniyle ücretlilerin sayısının artmasına karşın endüstrinin küçük işletmelerden oluşan yapısı ve kayıt dışı istihdam sendikacılığı olumsuz yönde etkilemektedir. Cevap: E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sendikalı işyeri koşulunda, yapılan toplu iş sözleşmesiyle kabul edilen sendikalı işyeri koşulunun uygulandığı bir işyerinde, işçiler işe girdikten sonra belirli bir sürede toplu iş sözleşmesine taraf olan sendikaya üye olmak ve çalıştığı süre boyunca üyeliğini korumak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Sendikal katılımcılık ilkesi sendikal faaliyetlerin üyelerin bir bölümüne değil, tüm üyelere her yönüyle açık olması anlamına gelmektedir. Katılımcılık ilkesi ile sendika üyelerine, organlar arası işleyişlere, sendikal yapı ve çalışmaların her aşamasına, karar alma ve uygulama süreçlerine müdahale imkânı sağlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aynı işkolundaki tüm işçileri, meslek ve vasıf farkına bakmaksızın örgütleyen taban sendikal örgütleme modelidir.