Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Aile üyeleri

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre 14 yaşından küçük çocuklar için ise mutlak anlamda bir iş sözleşmesi yapma yasağı bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin yapmış olduğu iş karşılığı ödenen asıl ücreti yanında, kanun ve sözleşme uyarınca hak kazandığı ikramiye, prim, komisyon ücreti, kardan pay alma gib ücret ekleri vardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide insanların ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin üretimini gerçekleştiren birim firmadır. Firma, sermaye ve işgücü kullanarak mal ve hizmet üretir ve bunları tüketicilere ulaştırır.

Yanıt Açıklaması: 10. Yüzyıla kadar süren ve sosyal tarihçiler tarafından “Aile Ekonomisi ve Kölelik Düzeni” olarak adlandırılan dönemde ekonomik hayat tarım ve hayvancılığa dayanmakta, üretim sürecinde köleler önemli bir yer tutmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre normal haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu sürenin içine işçinin fiilen çalıştığı “fiili çalışma süresi” ile işin niteliğinden ve işin icrasından kaynaklanan nedenlerle çalışmadığı, ancak çalışma süresinden sayılan haller olarak kabul edilen “farazi çalışma süreleri” dahildir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Fazla C¸alışmanın Yasak Olduğu İşler ve Kişiler İşler (FC¸Y md.7); On sekiz yaşını doldurmamış kişiler, Sağlık kuralları bakımından günde en çokyedibuçuk saat çalıştırılabilecek veya yedibu- çuk saatten az çalışmayı gerektiren işler. Gece sayılan gün döneminde yürütülen işler, Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizas- yon ve tünel inşaatı gibi işlerin yer veya su altında yapılanları. Kişiler (FC¸Y md.8); • Gebe ve yeni doğum yapmış ve emziren işçiler, • Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler, • İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile ön- ceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği doktor raporuyla belgelenen işçiler. • Kadın işçilere her ne şekilde olursa olsungece döneminde yedibuçuk saatten fazla ça- lıştırılamadıklarından, fazla çalışma da yaptırılamaz.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi, sınırlı işyeri ve sınırlı işgücüne dayalı bu lonca sistemini işlevsiz bırakmış, fabrika üretimiyle rekabet edemeyen usta ve kalfalar ise kendi tezgâhlarını bırakarak fabrikalarda nitelikli işçiler olarak çalışmak zorunda kalmışlardır. Onların yanında, hiçbir mesleki bilgi ve becerisi olmayan ve çoğunlukla kırsal kesimden yeni gelenler ise fabrikaların niteliksiz işgücü ihtiyacını karşılamıştır. Böylece gerek nitelikli ve gerekse de niteliksiz çok sayıda kişinin çalıştığı endüstriyel üretim, üretim araçlarına sahip olmayan, geçimlerini emekleri karşılığı aldıkları ücretle karşılayan yeni bir toplumsal sınıfı, işçi sınıfını yaratmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Yevmiyeli çalışanlar, bir başkasının işinde ayni (mal) ya da nakdi (para) bir gelir elde etmek amacıyla günlük ücret üzerinden çalışanlardır.

Yanıt Açıklaması: Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen, bu işçilerden birinin takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşme takım sözleşmesidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. İmalat sanayinde bedensel çabalar sonucunda mal ve hizmet üretildiği durumda çalışanlara mavi yakalılar denilir.

Yanıt Açıklaması: Temel ücrete (çıplak ücret); işçiye sağlanan ikramiye, prim, sosyal yardımlar ve diğer ek ücret ödemeleri gibi parayla ölçülmesi mümkün menfaatler dahil değildir. Temel ücrete bu yan ödemelerin ilave edilmesi ile ortaya çıkan ücrete ise “ giydirilmiş ücret ” denilmektedir. Buna göre Doğru Cevap C seçeneği olur.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye (…) işçi denir” (md. 1). Dolayısıyla işçi tanımı, doğrudan iş sözleşmesine bağlanmıştır. Bu nedenle iş sözleşmesi dışında başka sözleşme türlerine dayanarak çalışan kişiler İş Kanunu’na göre işçi sayılmayacaktır. Bir kişinin işçi sayılması için herhangi bir işte çalışması yeterlidir. Bu bakımdan işin bedeni, fikri veya bedeni ve fikri olması, uzun veya kısa süreli bir iş olması, kamu sektörüne veya özel sektöre ait bir iş olması kişinin işçi niteliğini kazanması açısından önem taşımamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide piyasalar arasındaki ilişkileri sağlayan üç temel aktörün olduğu kabul edilir: Bunlar; işçiler ve sendikaları, işverenler ve sendikaları ile devlettir.

Yanıt Açıklaması: Ücretlerin yabancı para cinsiyle ödenmesi, ücretin korunması ile ilgili yasal hükümlerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Otel, lokanta, eğlence yerleri gibi işyerlerinde müşterilerin hesap pusulasına belirli bir yüzde olarak eklenen paraların işveren tarafından toplanarak, işyerinde çalışan tüm işçilere işyerinin sunduğu hizmete ve bulundukları katkıya göre belirlenen oranlarda dağıtımı şeklinde uygulanan ücret sistemine “ yüzde usulü ücret ” denilir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde köleler özgür olmadıkları ve hukuken eşya (mal) olarak kabul edildikleri için, köle ile sahibi (efendisi) arasındaki iş ilişkisini düzenleyen hukukî bağ kira sözleşmesine benzetilerek, sözü edilen hizmet kirası bir tür eşya kirası olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle de taraflar arasındaki iş ilişkisinin Eşya Hukuku kapsamında ve Özel Hukuk çerçevesinde düzenlenmesi yoluna gidilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Bir ekonominin genel durumu veya performansı genelde gayri safi yurt içi hâsılası nın (GSYİH) gelişme hızı ile anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: Barış Konferansı çerçevesinde Uluslararası Çalışma Mevzuatı Birliği’nin de içinde yer aldığı 15 kişilik bir çalışma komisyonu oluşturulur. Bu komisyonun çalışmaları sonrasında üçlü temsil esasına dayalı uluslararası bir örgütün (Uluslararası Çalışma Örgütü- ILO ) kurulmasına karar verilir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi ve yeni ekonomik atılımlar liberal bir düşünce ortamı içinde doğmuştur. Klâsik liberalizm kuramı Adam SMITH tarafından oluşturulmuş ve daha sonra aynı düşünceyi paylaşan David RICARDO ve Robert MALTHUS’un katkılarıyla geliştirilmiştir.